«Να ’ναι καλά το χαρούμενο κεφάλι μου»: Συζητώντας με τους σκηνοθέτες του

 

Austen McCowan (αριστερά), Will Hewitt (δεξιά)

Όταν ο Σκωτσέζος καλλιτέχνης Γκόρντον Σο διαγιγνώσκεται με εγκεφαλικό όγκο, δεν το βάζει κάτω. Κάνει το τραύμα του κόμικ, επιχειρώντας να το διαχειριστεί και βοηθώντας άλλους σε παρόμοια κατάσταση.

Το ντοκιμαντέρ των Austen McCowan και Will Hewitt Να ’ναι καλά το υπέροχο κεφάλι μου, που προβάλλεται στο πλαίσιο του 24^ου ΦΝΘ, μάς συστήνει έναν υπέροχο άνθρωπο- και μάς θυμίζει ότι η αγάπη κι η τέχνη (συχνά) σώζουν.

Γνωρίζατε ήδη τον Γκόρντον μέσα από το κόμικ του πριν αποφασίσετε να γυρίσετε το ντοκιμαντέρ για τον ίδιο και τη ζωή του,  Να’ναι καλά το χαρούμενο κεφάλι μου;

Austen McCowan: Δεν τον γνωρίζαμε πριν ανακαλύψουμε τα κόμικ του, από τα οποία άντλησαν έμπνευση το κομμάτι του animation και το ίδιο το φιλμ.

Απλά περιπλανιόμασταν στην Edinburgh Comic Art Fair τον Νοέμβριο του 2018 αναζητώντας κάποιον καλλιτέχνη που θα σχεδίαζε τους τίτλους ενός άλλου πρότζεκτ μας.

Διαβάσαμε το κόμικ του Γκόρντον: είχε μια ενδιαφέρουσα ιστορία κι έναν ελκυστικό και αφοπλιστικό τρόπο αφήγησης. Εντυπωσιαστήκαμε από τη ζεστασιά του ίδιου και την ικανότητά του να αντιμετωπίζει με χιούμορ τον καρκίνο.

Τότε αποφασίσατε, λοιπόν, να γυρίσετε ένα φιλμ για ή με αυτόν;

Αusten McCowan: Το συζητήσαμε με τον Will, συναντηθήκαμε με τον Γκόρντον, του κάναμε σαφές ότι είχαμε εντυπωσιαστεί απ’ όσα έκανε και τον ρωτήσαμε αν θα ήθελε να συμμετάσχει σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ.

Σ’ εκείνη τη φάση δεν ήμασταν σίγουροι αν θα επρόκειτο για μεγάλου μήκους ταινία. Μέχρι τότε είχαμε γυρίσει μόνο μικρού μήκους φιλμ. Σταδιακά, ωστόσο, άρχισε να μεγαλώνει ως ιδέα.

Δε σας προκαλούσε δέος η ιδέα να καταπιαστείτε με το ζήτημα της συγκεκριμένης ασθένειας και τον τρόπο με τον οποίο μέσω της τέχνης μπορεί το τραύμα που προκαλεί να ξεπεραστεί ή απλώς να παραμεριστεί;

Will Hewitt: Το σκεφτήκαμε, αλλά, για να είμαι απολύτως ειλικρινής, ήμασταν πολύ αφελείς όσον αφορά στο πώς όλα αυτά θα μπορούσαν να μας επηρεάσουν ως σκηνοθέτες.

Αυτό που σκέφτεσαι είναι να αφηγηθείς μια ιστορία. Προφανώς νοιαζόμασταν για τον Γκόρντον σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και δε θέλαμε να του δημιουργήσουμε κάποιο πρόβλημα.

Όταν, όμως, φτιάχνεις μια ταινία, έχεις να ασχοληθείς θεμελιωδώς με κάτι άλλο.

Μόνο πρόσφατα, μετά την ολοκλήρωση του φιλμ, που δεν είχαμε άλλους στόχους μπορέσαμε να αράξουμε με τον Γκόρντον και να αποκτήσουμε μια εντελώς συναισθηματική σχέση μαζί του.

Τώρα, λοιπόν, είναι πιο δύσκολο, γιατί δεν είναι εφικτό να έχουμε την ίδια απόσταση.

Γκόρντον Σο

Η διαδικασία των γυρισμάτων ήταν χρονοβόρα και πέρασε από πολλά στάδια, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της πανδημίας. Πώς επηρεάστηκε η αποφασιστικότητά σας να συνεχίσετε;

Αusten McCowan: Συναισθηματικά και λογιστικά υπήρχαν διαρκώς μπρος-πίσω. Έπρεπε ταυτόχρονα να μην πιέζουμε έχοντας επίγνωση της κατάστασης του Γκόρντον, αλλά και να πιέζουμε λίγο.

Θέλαμε το ντοκιμαντέρ να είναι ελπιδοφόρο και χαρούμενο.

Όταν έμαθε ότι ο εγκεφαλικός όγκος του συνέχιζε να μεγαλώνει, φάνηκε -ίσως και μέσα από το μοντάζ- να καταρρέει. Ανησύχησα μήπως δεν επιζούσε. Πώς βιώσατε εκείνες τις στιγμές, όταν δε γνωρίζατε τι προμηνυόταν;

Will Hewitt: Ήταν ζόρικες. Θα προτιμούσα να ήμουν σπίτι μου, στη ζεστασιά του κρεβατιού μου, αλλά έπρεπε να ζητήσουμε να είμαστε μαζί του στο ραντεβού με τον γιατρό και να κινηματογραφήσουμε τη διαδικασία.

Ήταν μεν μια δύσκολη στιγμή, αλλά δεν είναι δυνατόν να μην είσαι αυθεντικός. Έπρεπε να συνεχίσουμε, να αποκομίσουμε ό,τι θα προέκυπτε και να ελαχιστοποιήσουμε τον αρνητικό αντίκτυπο στο ντοκιμαντέρ.

Η συγκεκριμένη σκηνή ήταν πολύ στατική, γιατί προσπαθήσαμε να μην είμαστε μέσα στα πόδια του και να μην παρεμβαίνουμε. Ίσως γι’ αυτό παρατήρησες τις τονικές αλλαγές στο μοντάζ.

Έκτοτε προέκυψε η πανδημία, κατά τη διάρκεια της οποίας τραβούσε ο ίδιος πλάνα του εαυτού του. Οπότε ναι, σίγουρα άλλαξε ο ρυθμός.

Υπάρχει, εξάλλου, πολλή αγάπη στο φιλμ- και δεν πηγάζει μόνο από τον σύντροφό του, τον Σον. Φαίνεται να είναι ένας αυθεντικά στοργικός άνθρωπος.

Austen McCowan: Σίγουρα είναι πολύ προστατευτικός απέναντι στον Γκόρντον και δε θέλει το οτιδήποτε να τον βλάψει ή να τον κάνει να νιώσει άβολα. Θέλει να του προσφέρεται ένας χώρος να μιλήσει, και νομίζω πως το βλέπεις στην ταινία.

Αφιερώνει πολύ χρόνο, πολλή φροντίδα στη σχέση του με τον Γκόρντον. Ακόμα κι αν δε βρίσκονται σωματικά μαζί λόγω του ότι κατοικούν σε διαφορετικές ηπείρους, μιλάνε καθημερινά. Κι αυτό είναι μια απόδειξη της αγάπης τους.

Γκόρντον και Σον

Το ντοκιμαντέρ σας θα μπορούσε να είναι μελοδραματικό, δεδομένης της ευαισθησίας του θέματός του. Πώς πετύχατε να μην υποκύψετε στην υπερ-αισθηματικοποίηση του ανθρώπινου τραύματος;

Will Hewitt: Το κόμικ του Γκόρντον ήταν για εμάς ένας τεράστιος πόρος. Μέσω αυτού μάς «ταξιδεύει» ο ίδιος στη διαδικασία αντιμετώπισης της θνητότητας.

Το σημείο εστίασης για εμάς ως σκηνοθέτες ήταν το νερό, το φως, ο ήχος- ιδίως στη σκηνή όπου οι δυο τους πηγαίνουν στην παραλία μετά το λοκντάουν.

Austen McCowan: Αυτή ήταν μια από τις συναισθηματικές σκηνές. Είχαμε μια εξαίρετη μοντέζ, την Barbara Toennieshen, η οποία απογύμνωνε το υλικό ώστε οι πιο προσωπικές στιγμές -μια αγκαλιά, ένα φιλί- να δείχνουν αληθινές.

Αν ο Γκόρντον δεν ασχολείτο με τη δημιουργία κόμικς όλα αυτά τα χρόνια, θα του ήταν πιο δύσκολο να αντέξει με όσα περνάει;

Will Hewitt: Η έκφραση και η εξερεύνηση των ιδεών του με συναισθηματικό τρόπο υπήρξε τεράστια βοήθεια. Διαβάζοντας το κόμικ του εξοπλίζεσαι με καλύτερες απαντήσεις όσον αφορά στο πώς να του μιλήσεις ή ν’ αναγνωρίσεις τις ανάγκες του.

Εξακολουθούν να ζουν μαζί, όπως αναφέρεται στο τέλος του φιλμ;

Austen McCowan: Ναι, ο Σον είναι ακόμα εδώ, κι αυτό είναι σπουδαίο. Προσπαθεί να δουλεύει εξ αποστάσεως κι έχει κάνει αίτηση για παράταση της βίζας του, ώστε να συνεχίσει να μένει με τον Γκόρντον περισσότερο.

Θα ήταν, επίσης, σπουδαίο αν μεταφραζόταν και στα ελληνικά κάποιο από τα κόμικς του. Όπως και το ντοκιμαντέρ σας, αποτελούν μια πολύτιμη εισαγωγή σε άλλους τρόπους ενασχόλησης με τη ζωή και τη θνητότητα.

Austen McCowan: Σε ευχαριστούμε!

Ευχαριστώ θερμά τον Will Hewitt για την παροχή του φωτογραφικού υλικού που συνοδεύει την ανάρτηση.

Το ντοκιμαντέρ των Austen McCowan και Will Hewitt Να ’ναι καλά το χαρούμενο κεφάλι μου προβάλλεται, σε διεθνή πρεμιέρα, στο πλαίσιο του Διεθνούς Διαγωνιστικού του 24^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Μετά την προβολή του σε φυσικό χώρο το Σάββατο, 19 Μαρτίου (κινηματογράφος Ολύμπιον, 17:00) παραμένει διαθέσιμο διαδικτυακά μέχρι και τη λήξη του Φεστιβάλ.