Γνωστή με το όνομα «Zola Jesus»,
η ρωσικής, γερμανικής, σλοβενικής και ουκρανικής καταγωγής Αμερικανίδα
τραγουδίστρια/τραγουδοποιός Nika Roza Danilova φτιάχνει
μουσική στο σημείο τομής της electronica, της industrial και
του goth.
Στην πολυαναμενόμενη συναυλία
της στην Αθήνα την Τετάρτη 7 Μαΐου παρουσιάζει τα τραγούδια
της σε μια απογυμνωμένη, πιανιστική σόλο εκδοχή. Συνομιλώντας
μαζί της.
Χρησιμοποιείς το
καλλιτεχνικό όνομα «Zola
Jesus».
Με ποιους τρόπους εμπνέεσαι από τον Ζολά και με ποιους από τον Ιησού; Και πώς,
όταν συνδυάζονται, αυτές οι αναφορές επηρεάζουν την ταυτότητά σου ως καλλιτέχνιδας;
Επινόησα το όνομα όταν
ήμουν δεκατεσσάρων. Ήταν κάτι υποσυνείδητο που αναδύθηκε από μέσα μου και δεν
το καταλάβαινα πραγματικά εκείνη την εποχή.
Στοχαζόμενη, όμως, πάνω
σ’ αυτό, ο Ζολά αφορά στη λογική και τον ορθολογισμό και ο Ιησούς στην
πνευματικότητα. Μαζί δημιουργούν αυτή την ενότητα πίστης και γνώσης.
Αλλά σε αυτό το σημείο το
όνομα έχει αποκτήσει τη δική του σημασία με τη μουσική μου.
Διαθέτεις ένα
αναζωογονητικά ανάμικτο, κυρίως σλαβικό υπόβαθρο. Πόσο καθοριστική είναι αυτή η
πτυχή της ταυτότητάς σου στην καθημερινότητά σου;
Στην καθημερινότητά μου,
δεν είναι κάτι που το σκέφτομαι πολύ. Αλλά μεγαλώνοντας, με προσέλκυσαν πτυχές
της προγονικής μου κουλτούρας οι οποίες φαίνονταν ιδιοσυγκρασιακές στην
οικογένειά μου.
Και αυτό είναι που μου
δημιουργεί το σπίτι μέσα μου.
Η ταυτότητα είναι απλώς
ένας τρόπος να αισθάνομαι πως ανήκω και όταν ασχολούμαι με τη σλαβική κουλτούρα
μου ή τις παραδόσεις της οικογένειάς μου, νιώθω όντως συνδεδεμένη με μια
βαθύτερη αίσθηση σπιτιού.
Νομίζω ότι γι’ αυτό είναι
σημαντικό να μεταλαμπαδεύουμε τον πολιτισμό στα παιδιά και να μην αφήνουμε αυτή
ντη γενεαλογία να πεθάνει. Μας βοηθά να συνδεθούμε με το παρελθόν, και πιο
άμεσα με τον εαυτό μας.
Είναι σημαντικό για μένα
να τιμώ τους προγόνους μου. Είναι ο μόνος λόγος που ζω σε αυτήν την ενσάρκωση..
Ακατέργαστη και ευάλωτη
εξίσου, η μεγαλειώδης φωνή σου είναι ίσως το πιο ισχυρό καλλιτεχνικό σου
πλεονέκτημα.
Πότε συνειδητοποιήσεις
για πρώτη φορά τις δυνατότητές σου ως τραγουδίστριας; Έχεις λάβει επίσημη
εκπαίδευση ως τέτοια; Πώς δουλεύεις με τη φωνή σου;
Το παρατσούκλι μου ως
μωρό ήταν «τιτιβίσματα» γιατί δεν σταματούσα να κελαηδάω. Ήμουν ένα ωδικό πουλί
από τη γέννησή μου.
Άρχισα να κάνω μαθήματα
φωνητικής όταν ήμουν επτά χρονών και σχεδόν ποτέ δε σταμάτησα. Συνεχίζω να ασκούμαι
επίσημα μέχρι σήμερα.
Ως παιδί ήθελα να γίνω
τραγουδίστρια όπερας, αλλά ο φόβος μου να τραγουδήσω δημόσια με εμπόδισε να το
κάνω αυτό.
Μόλις άρχισα να φτιάχνω
μουσική μόνη μου, είχα το θάρρος να τραγουδήσω για άλλους. Μου έδωσε την
κυριότητα της μουσικής. Το να τραγουδάς κλασικό ρεπερτόριο ασκεί μεγάλη πίεση
και ποτέ δεν ήθελα να απογοητεύσω τη μουσική.
Αλλά αν την έγραφα μόνη μου,
θα μπορούσε να είναι ό,τι ήθελα. Εκπαιδεύομαι ακόμα να τραγουδάω όπερα, γιατί
μου αρέσει η τεχνική.
Και σιγά σιγά νιώθω πιο
άνετα να τραγουδάω όπερα δημόσια, αλλά το να ξεπεράσω αυτόν τον φόβο της κρίσης
υπήρξε μια πολύ μακρά διαδικασία. Η τεχνική είναι μια διά βίου μελέτη. Είναι κάτι
αθλητικό.
«Δεν έχω λόγο να
επιστρέψω στο σπίτι/ Λοιπόν, τι πρέπει να κάνω; / Τι πρέπει να
κάνω; / Ξέρω μόνο ένα μέρος όπου πρέπει να είμαι/ Και πρέπει να
είμαι μαζί σου/ Είμαι καθ’ οδόν τώρα», «ανακοινώνεις» στο Manifest Destiny.
Τι αποκαλείς «σπίτι»;
Σπίτι είναι η οικογένειά
μου. Και το Ουισκόνσιν. Δεν νομίζω ότι πουθενά αλλού θα μπορούσα πραγματικά να
αισθάνομαι τόσο πολύ σαν στο σπίτι μου όσο εκεί. Είναι αναπόφευκτα αυτό που με
έφερε πίσω εδώ.
Αλλά σε εκείνο το
τραγούδι ήμουν νέα και ετοιμαζόμουν να μετακομίσω στο Λος Άντζελες για να
ακολουθήσω τον τότε σύντροφό μου. Οπότε μιλούσα από ένα διαφορετικό στάδιο της
ζωής μου.
«Γιατί θα προτιμούσαμε
να καθαρίσουμε το αίμα ενός ζωντανού ανθρώπου/ Προτιμούμε να σκύβουμε,
να κρατάμε το ζεστό χέρι σου/ Θα θέλαμε να καθαρίσουμε το αίμα ενός
ζωντανού ανθρώπου/ Θα μισούσαμε να σε βλέπουμε να παραδίνεσαι σε εκείνες
τις κρύες, σκοτεινές νύχτες μέσα στο κεφάλι σου», δηλώνεις στο Siphon.
Mια πολύ αναζωογονητική
αίσθηση κάθαρσης επικρατεί εδώ. Σε μια εποχή όπου κυριαρχεί ο ατομικισμός,
υπάρχει ακόμα κάποιο περιθώριο για ενσυναίσθηση και κοινή ύπαρξη;
Σίγουρα το ελπίζω. Είναι
τα μόνα πράγματα που θα μας σώσουν.
Πιστεύεις στην ικανότητα
των ανθρώπων να αλλάξουν συλλογικά την πορεία της ζωής τους;
Συλλογικά; Η ζωή μπορεί
να συμβεί μόνο συλλογικά.
«Όταν έγραψα αυτό το
τραγούδι, ένιωσα ότι όλοι όσοι ήξερα προσπαθούσαν να νιώσουν ουσιαστικοί. Τόσοι
πολλοί άνθρωποι έχουν κολλήσει σε ένα μοτίβο συγκράτησης, απογοητευμένοι από
την αδυναμία τους να βρουν ένα δοχείο για τις δυνατότητές τους»,
ισχυρίζεσαι στο Lost
από το Arkhon.
Γιατί ένιωσες την ανάγκη
να απευθυνθείς σε άλλους καλλιτέχνες για να επανασυνδεθείς με/ξεκλειδώσεις τις
δικές σου δυνατότητες;
Δεν ξέρω τις δυνατότητές
μου μέχρι να τις δει ο άλλος. Έχω γράψει τόση πολλή μουσική μόνη μου, αλλά
είναι πάντα ως απάντηση στον κόσμο. Έπρεπε να υπάρχει ο κόσμος για να συμμετέχω
σε αυτόν. Και ο κόσμος είναι οι άλλοι άνθρωποι.
Η πιο πρόσφατη ηχογράφησή
σου, Plyve
Kacha,
είναι ένα ουκρανικό λαϊκό τραγούδι που αγαπάς. Τι το ιδιαίτερο έχει;
Είναι ένα τραγούδι το
οποίο παίζεται για στρατιώτες που έχουν πέσει στον πόλεμο. Την πρώτη φορά κατά
την οποία το άκουσα με σταμάτησαν.
Ήθελα να δημιουργήσω τη
δική μου εκδοχή που να δίνει φωνή στον πόνο του τραγουδιού και σε αυτό το οποίο
αντιπροσωπεύει.
«Ένα μέρος των εσόδων
θα ωφελήσει το New
Beginnings
for
Refugees,
ένα τοπικό πρόγραμμα που έχει βοηθήσει πρόσφυγες από την Ουκρανία, το
Αφγανιστάν, το Κονγκό και άλλες χώρες οι οποίες έχουν πληγεί από τον πόλεμο να
επανεγκατασταθούν στο Κεντρικό Ουισκόνσιν»,
γράφεις.
Αυτό το πρόγραμμα ισχύει
και για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες; Και πού στέκεσαι σε σχέση με το μείζον
ηθικό ζήτημα της εποχής μας, τη συνεχιζόμενη γενοκτονία των Παλαιστινίων στη
Γάζα;
Ισχύει για όλους τους
πρόσφυγες οι οποίοι έρχονται να εγκατασταθούν στην Αμερική. Προφανώς βρίσκω
απεχθή τη γενοκτονία.
Το Alive in Cappadocia (2022), μια μινιμαλιστική
αλλά συναρπαστική ζωντανή ηχογράφηση, αναδεικνύει/εδραιώνει περαιτέρω το ταλέντο
σου ως τραγουδίστριας και περφόρμερ.
Μας δίνει επίσης μια
πρόγευση από το επερχόμενο λάιβ σου στην Αθήνα την Τετάρτη
7 Μαΐου. Υπάρχει κάτι το οποίο θα ήθελες να
μοιραστείς πριν από αυτό;
Είμαι πολύ ενθουσιασμένη
που έρχομαι στην Αθήνα. Δεν έχω βρεθεί στην Ελλάδα εδώ και χρόνια. Είναι ένα
μέρος το οποίο κρατάω βαθιά στην καρδιά μου: η Ιστορία, η σύνδεση με την αγάπη
μου, την Μαρία Κάλλας.
Νιώθω τόσο τυχερή που
μπορώ να επιστρέψω και να φέρω αυτό το σόλο πιάνο σόου στην Ελλάδα. Πραγματικά
τιμή!
Η συνδρομή της Stephanie Hornstra (Semaphore Management) στην υλοποίηση
της συνέντευξης με την Zola
Jesus
υπήρξε
καθοριστική, και την ευχαριστώ θερμά.
Την ευχαριστώ επίσης
για την παραχώρηση της φωτογραφίας της καλλιτέχνιδας.
Η Zola
Jesus εμφανίζεται
ζωντανά την Τετάρτη
7 Μαΐου στο Arch Club -
Live
Stage
(Πέτρου
Ράλλη 29 και Κρήτης 1, Ταύρος). Οι πόρτες ανοίγουν
στις 21:00.