Jim White: «Όλοι κάποια στιγμή γινόμαστε δραπέτες του καιρού»

 

Jim White (αριστερά), Γιώργης Ξυλούρης (δεξιά) (Φωτογραφία: Anna Faragona) 

Δοκιμασμένο στον χρόνο και αγαπητό σε κοινά ανά τον κόσμο, το ντουέτο των Xylouris White, με τον Γιώργη Ξυλούρη στο λαούτο και τα φωνητικά και τον Jim White στα ντραμς, συνθέτει και υπερβαίνει παραδόσεις.

Οι Xylouris White θα βρεθούν συναυλιακά για άλλη μια φορά στην Αθήνα στις 6 Αυγούστου, λίγο πριν σαλπάρουν για τα νησιά. Ενόψει του ταξιδιού τους, κουβεντιάζουμε με τον Jim White.

Αν και δεν είναι το πιο ασυνήθιστο όργανο, τα ντραμς δεν είναι, ωστόσο, η πιο προβλέψιμη επιλογή για έναν νεαρό μουσικό. Τι σε τράβηξε στον κόσμο των ντραμς - και τι συνεχίζει να σε κρατά σε αρμονία με αυτόν;

Όταν προσπάθησα να παίξω μουσική, ήταν κάτι εντελώς μυστήριο για μένα.

Δεν είχα ιδέα πώς οι πράξεις του ανθρώπου σχετίζονταν με αυτά που άκουγα σε δίσκους ή σε συναυλίες ή σε οποιοδήποτε πλαίσιο βρισκόταν η μουσική.

Αγαπούσα - και αγαπώ - τη μουσική και ήταν κάτι έξω από την εμπειρία και τις γνώσεις μου, οπότε διάλεξα τα ντραμς ως κάτι κυριολεκτικό, κινούσα τα άκρα, έκανα θόρυβο.

Επίσης, οι φίλοι μου στο σχολείο κι εγώ θα φτιάχναμε μια μπάντα και ένας τύπος ήξερε ήδη να παίζει κιθάρα, ένας άλλος είχε μια μεγαλύτερη αδερφή της οποίας ο φίλος έπαιζε μπάσο και εγώ δεν επρόκειτο να τραγουδήσω!

Δεν παίξαμε ποτέ ούτε μια συναυλία μαζί...

Τι με κρατάει σε αρμονία με τα ντραμς; Πάντα ήθελα να ασχολούμαι περισσότερο με αυτά. Όσο περισσότερο ασχολείσαι με κάτι, τόσο περισσότερα σου δίνει.

Από τους Happy Orphans και τους Venom P. Stinger μέχρι τους Dirty Three και τους Xylouris White -για να αναφέρω μόνο μερικά από τα συλλογικά μουσικά εγχειρήματα στα οποία έχεις εμπλακεί- είσαι επίσης άνθρωπος των δημιουργικών συναντήσεων και συνεργασιών.

Θεωρείς ότι «Για με η ψηλότερη κορφή/ η στη ζωής τση τόπους/ είναι να είσαι χαμηλά/ Ανάμεσα στ’ ανθρώπους», όπως αναφέρεται στο Achilles Heel των Xylouris White; Κι αν ναι, γιατί;

Όντως το πιστεύω αυτό. Λατρεύω τις ιδέες - να σκέφτομαι πράγματα. Αλλά λατρεύω την πραγματικότητα και η πραγματικότητα βρίσκεται μαζί και σε σχέση με τους ανθρώπους.

Κοιτάζοντας φωτογραφίες σου και του Γιώργη Ξυλούρη, έχω την εντύπωση πως, καθώς ωριμάζετε, μοιάζετε πολύ μεταξύ σας, ακόμα και εξωτερικά. Νιώθεις έτσι; Τι είναι πιο πολύτιμο σε αυτή τη συνάντηση μιας ζωής;

Μοιάζουμε κατά καιρούς: ειδικά στις τριχωτές μας περιόδους.

Συχνά οι άνθρωποι ρωτούν -υποδεικνύοντας εμένα- ποιος είναι αυτός ο τύπος από τα Ανώγεια και μου αρέσει πολύ αυτό. Ο Γιώργης, πάλι, έχει βαθείς δεσμούς με τη Μελβούρνη.

Είμαστε αδέρφια, βρισκόμαστε βαθιά χωμένοι στις δικές μας κουλτούρες και κοινότητες και δημιουργήσαμε κάτι και μεταξύ τους· το κοινό στοιχείο.

Και οι δύο έχουμε επικεντρωθεί σε πτυχές των μουσικών οργάνων τα οποία έχουμε επιλέξει και έχουμε εμβαθύνει σε αυτά και έχουμε βγει από αυτά. Μου αρέσει που γνωρίζω τα παιδιά του από την εποχή κατά την οποία γεννήθηκαν.

«Κι απού κατέχει να μιλεί με γνώση και με τρόπο/ κάνει να κλαίν’ και να γελούν τα μάτια των ανθρώπω/ Τα μάθια δεν καλοθωρού στο μάκρεμα του τόπου/ Μα πιο μακριά και πιο καλά θωρεί η καρδιά τ’ ανθρώπου» (Heart’s Eyes).

Εμπιστεύεσαι πάντα την καρδιά σου - ή, για να το θέσω διαφορετικά, το ένστικτό σου όταν πρόκειται να αξιολογήσεις ανθρώπους και περιστάσεις;

Προς το καλύτερο ή το χειρότερο - ναι.

«Άμα θελήσεις να γενείς δραπέτης του καιρού σου/ Γύμναζε το κορμάκι σου και παίδευε το νου σου» (Inland). Είναι το να είσαι «δραπέτης του καιρού» πράξη γενναιότητας ή δειλίας, ειδικά όταν οι καιροί είναι αντίξοοι;

Όλοι κάποια στιγμή γινόμαστε δραπέτες του καιρού.

«Αγάπη μονο έδιδα/ Αυτού του ψέφτη κόσμου/ και η πληρωμή του ήταν/ αν έχεις κι’ άλλη δως μου» (Only Love). Επενδύεις σε αγαπητικές σχέσεις και δραστηριότητες στην καθημερινότητά σου;

Το ελπίζω πολύ.

«Πο κάτω που τα πόδια μου γροικώ τη γης και τρέμει/ Κι είναι του κόσμου η οργή, που συνεχώς πληθαίνει» (Forging). Τι σε κάνει να «τρέμεις» εσωτερικά, τι σε εξοργίζει στις μέρες μας, στην Αυστραλία, στις Η.Π.Α. και σ’ όλο τον κόσμο;

Η ανειλικρίνεια.

«Με λιγότερους περισπασμούς, εκτιμώντας την ελευθερία να παίζουν με νέους ήχους και χώρους, σμιλεύουν το ‘The Forest In Me’ από απίστευτα κενά», διαβάζω για το τελευταίο σας άλμπουμ, The Forest In Me.

Πώς σχετίζεσαι με τις μη ανθρώπινες οντότητες;

Μουσικά.

Στις 6 Αυγούστου θα εμφανιστείτε ξανά ως ντουέτο στην Αθήνα στο πλαίσιο των Φ Hill Sessions και στη συνέχεια θα αναχωρήσετε για την Τήνο και τη Σαμοθράκη. Τι σημαίνει υπαρξιακά για εσένα το ελληνικό πλαίσιο;

Θα έρθουμε να παίξουμε στην Αθήνα, στην Τήνο, στην Κρήτη και στη Σαμοθράκη.

Θα παίξουμε για όποιον και όποια θέλει να ακούσει και θα προσπαθήσουμε να το κάνουμε να μετρήσει ως εμπειρία.

Αισθάνομαι ότι η μουσική αγγίζει την καρδιά της ύπαρξης και πως το ελληνικό πλαίσιο των ανθρώπων, του φαγητού, του τοπίου και της θάλασσας είναι πάντα κοντά σε αυτό.

Ευχαριστώ θερμά την Bailey Davis (Drag City) για την παραχώρηση της φωτογραφίας των Xylouris White.

Το ντουέτο Xylouris White εμφανίζεται ζωντανά την Τετάρτη 6 Αυγούστου (21:30) στο Θέατρο Δόρας Στράτου στο πλαίσιο των φετινών Φ Hill Sessions που ολοκληρώνονται τον Σεπτέμβριο.

Light in Babylon: «Έχουμε μια κοινή κουλτούρα και γλώσσα, τη μουσική»

 

Από τους δρόμους της Ιστανμπούλ, όπου ξεκίνησαν να παίζουν το 2010, σε φημισμένες αίθουσες συναυλιών και φεστιβάλ ανά τον κόσμο, οι Light in Babylon συνυφαίνουν ανατολίτικους ήχους με τρόπο φρέσκο και συναρπαστικό.

Με αφορμή την εμφάνιση του συγκροτήματος τη Δευτέρα 28 Ιουλίου στην Αθήνα στο πλαίσιο των Φ Hill Sessions, συζητάμε με την τραγουδίστριά του, Michal Elia Kamal.

Δεδομένου ότι είσαι Ισραηλινή πολίτης με ιρανική καταγωγή, αντιμετώπισες ποτέ την οποιαδήποτε διάκριση μέσα στην ισραηλινή κοινωνία;

Το γεγονός πως είμαι Ισραηλο-Ιρανή δεν είναι, όντως, κάτι εύκολο, κυρίως λόγω του ότι δεν μπορούσα να επισκεφτώ το Ιράν και να συναντήσω ανθρώπους της γενιάς μου από εκεί.

Πρέπει, όμως, να έχεις υπόψη σου πως το Ισραήλ είναι πολυπολιτισμική χώρα, σχεδόν όλοι έχουν ρίζες αλλού - είτε στην Ευρώπη, ή την Ασία και την Αφρική.

Το διαφορετικό σε σχέση με τη δική μου καταγωγή είναι ότι προέρχεται από μια χώρα που θεωρείται, σύμφωνα με την κυβέρνηση, «εχθρός».

Στο Ισραήλ, ωστόσο, όπως κι αλλού, είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίζεις την κοινωνία από την κυβέρνηση, καθώς ποτέ δεν υπέστην την οποιαδήποτε διάκριση από την ισραηλινή κοινωνία λόγω της ιρανικής καταγωγής μου.

Στο Ισραήλ μπορείς να βρεις ιρανικά εστιατόρια και συναυλίες ιρανικής μουσικής και ιρανικές ταινίες.

Οι άνθρωποι δεν ξεχνούν τις μέρες στο Ιράν πριν την Επανάσταση, όταν η κουλτούρα δεν ήταν περιορισμένη.

Οι γονείς μου όντως ζουν στο Ισραήλ εδώ και πολλά χρόνια, αλλά αυτό δε σημαίνει πως έπρεπε να σταματήσουν να είναι Ιρανοί, γιατί κάτι τέτοιο απλώς δεν είναι δυνατό.

Πώς «σμίλεψες» τη φανταστική φωνή σου; Εκπαιδεύτηκες κανονικά ως τραγουδίστρια;

Στην πραγματικότητα ποτέ δεν έμαθα ειδικά να τραγουδώ.

Έμαθα μουσική από μικρή, παίζω πιάνο κι όλων των ειδών τα κρουστά, αλλά το τραγούδι είναι για μένα μια ολότελα διαφορετική διαδικασία, που έρχεται μέσω του συναισθήματος και της διασύνδεσης με τον εσώτερο εαυτό μου.

Πώς, πού και πότε αποφασίσατε οι τρεις σας να σχηματίσετε τους Light in Babylon;

Το εγχείρημα αυτό ξεκίνησε όταν ο Julien κι εγώ συναντήσαμε τον Metehan στην οδό Ιστικλάλ στην Ιστανμπούλ το 2010.

Αποφασίσαμε, τότε, να το δοκιμάσουμε να παίξουμε μερικά τραγούδια σε αυτόν τον δρόμο. Είχαμε τεράστιο feedback πρώτα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι έπειτα σε άλλων ειδών μέσα στην Τουρκία και την Ευρώπη.

Παίζουμε μαζί έκτοτε κι απολαμβάνουμε να δίνουμε συναυλίες σε πολύ γνωστές αίθουσες συναυλιών στην Ιστανμπούλ, καθώς σε φεστιβάλ world music στην Ευρώπη και, ναι, επίσης στην οδό Ιστικλάλ.

Ένα από τα πράγματα που μας έφεραν κοντά ήταν ότι διαλέξαμε να ακολουθήσουμε την καρδιά μας και να πορευτούμε στο μονοπάτι της δημιουργίας μουσικής.

Αυτό το μονοπάτι δεν είναι τόσο εύκολο όσο ίσως μπορεί να φαίνεται και κουβαλά μαζί του πολλή κρίση και ρίσκα, αλλά υποθέτω πως είναι αυτή η ζωή που σε επιλέγει, δεν την επιλέγεις εσύ.

Τι αντανακλά η επιλογή του ονόματός σας;

Υπάρχουν δυο λόγοι που διαλέξαμε το Light in Babylon ως το όνομα του συγκροτήματός μας.

Η πρώτη μας σκηνή ήταν ο δρόμος. Στον δρόμο οι άνθρωποι περπατούν προς το σπίτι τους, πηγαίνουν ή έρχονται από τη δουλειά, κανείς δεν κοιτά, και κανείς δε χαμογελά.

Τη στιγμή που βάζεις μουσική στον δρόμο, αυτό κάνει τους ανθρώπους να σταματήσουν για να ακούσουν, να χαμογελάσουν, να κλάψουν, να χορέψουν και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.

Η «Βαβυλώνα» είναι ένα όνομα για το σύστημα που μας εξαναγκάζει να κοιτάμε προς μία μονάχα κατεύθυνση.

Τη στιγμή που βάζεις οποιουδήποτε είδους τέχνη στο σύστημα δημιουργείς φως, κάνοντας τους ανθρώπους να κοιτάξουν επίσης προς μια διαφορετική κατεύθυνση.

Ο δεύτερος λόγος είναι η ιστορία για τον Πύργο της Βαβέλ, για τον καιρό όταν οι πολιτισμοί διαχωρίστηκαν κι οι άνθρωποι άρχισαν να μιλάνε διαφορετικές γλώσσες.

Επιπλέον, στο συγκρότημά μας προερχόμαστε από διαφορετικά μέρη και μιλάμε διαφορετικές γλώσσες, αλλά, παρόλα αυτά, έχουμε μια κοινή κουλτούρα και γλώσσα, τη μουσική.

Πες μου για τη σχέση σου με την Ιστανμπούλ.

Η Ιστανμπούλ είναι ένα μεγάλο κέντρο για τη μουσική, κυρίως για τη Μέση Ανατολή.

Βρίσκεις συναυλίες κάθε νύχτα, από τζαζ σε τσιγγάνικη μουσική, περνώντας μέσω του φλαμένκο, της ρέγκε, της τουρκικής ποπ-ροκ, της ινδικής κλασικής μουσικής κι άλλων πολλών...

Το να είσαι τμήμα αυτού του πολιτιστικού υβριδίου σε κάνει να χάνεις τον εαυτό σου και να τον ξαναβρίσκεις καθημερινά ξανά και ξανά...

Η Ιστανμπούλ είναι ένα πολύ ξεχωριστό σημείο συνάντησης της Ανατολής και της Δύσης, μπορείς να το δεις, επίσης, και με τον τουρισμό:

Έρχονται τουρίστες από την Ευρώπη, τις Η.Π.Α., την Αυστραλία, αλλά και από το Ντουμπάι, το Πακιστάν, το Ιράν, το Λίβανο.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι κουλτούρες κι η τέχνη είναι κάτι σπουδαίο και είμαι ευγνώμων που είμαι κομμάτι του.

Αλλά η Ιστανμπούλ είναι μια πολύ μεγάλη πόλη με πληθυσμό περίπου 20 εκατομμυρίων ανθρώπων κι αυτό έχει το τίμημά του - τη μόλυνση, τον θόρυβο, την ωμότητα και, κυρίως μου λείπουν η φύση, τα δάση, τα δέντρα, τα πάρκα.

Για παράδειγμα, υπάρχει θάλασσα εδώ, κι είναι πολύ όμορφη να την κοιτάς, αλλά το νερό δεν είναι και τόσο κατάλληλο για κολύμπι.

Η ποικιλομορφία κι ο πλούτος που κυριαρχούν στη μουσική σας, αυτή η ανάμιξη ήχων, χαρακτηρίζουν επίσης και την ατομική σας στάση απέναντι στη ζωή;

Το ότι προερχόμαστε από διαφορετικές κουλτούρες υπήρξε πάντοτε πλεονέκτημα για μας, γιατί επιλέγουμε να βλέπουμε τα πράγματα έτσι.

Τη στιγμή που κάποιος περιορίζει τον εαυτό του σε μια μονάχα συμπεριφορά και ένα στιλ φαγητού/μουσικής/συνηθειών, κλείνει το μυαλό και την καρδιά του.

Η καρδιά μας είναι ανοιχτή, θέλουμε να μαθαίνουμε.

Κι ο καλύτερος τρόπος να μαθαίνεις και να αναπτύσσεσαι -κι όχι μόνο στη μουσική- είναι, πρώτα από όλα, να σέβεσαι τους ανθρώπους, να σέβεσαι τις διαφορετικές θρησκείες/κουλτούρες/γλώσσες/φιλοσοφίες. Αυτό το κοινό έχουμε, τον σεβασμό.

Η μουσική μας δεν είναι παραδοσιακή, είναι ένα νέο είδος, το οποίο εμπνέεται από τις διαφορετικές μας ρίζες και από μια μουσική που είναι διαποτισμένη από ένα καινούριο πνεύμα, κουβαλώντας νέες ελπίδες.

Στη διαδρομή σας από τους δρόμους της Ιστανμπούλ στις αίθουσες συναυλιών και τα φεστιβάλ σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέρα από αυτή αποκτήσατε διεθνή φήμη.

Σας άλλαξε το γεγονός αυτό καθόλου; Γιατί το να δίνετε συναυλίες στο δρόμο είναι τόσο σημαντικό για σας; Και πώς συνδέεστε με τα ποικίλα κοινά σας;

Πάντοτε αλλάζουμε, πάντοτε εξελισσόμαστε ως άτομα κι ως μουσικοί - ναι, το να παίζουμε στο δρόμο επηρεάζει τον τρόπο, με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα, τη μουσική, τους ανθρώπους, τους εαυτούς μας ως μουσικούς.

Σήμερα παίζουμε σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους και σε φεστιβάλ, κι έχουμε πολλούς οπαδούς κι ακολούθους, αλλά ακόμα, όσο έχουμε τη δυνατότητα, θα εξακολουθούμε να παίζουμε στην οδό Ιστικλάλ.

Υποθέτω ότι μια μέρα δε θα μπορούμε να το κάνουμε κι ίσως αποδεχτούμε τις αλλαγές στη ζωή,

Με το να δίνουμε, όμως, συναυλίες εκεί στην πραγματικότητα προετοιμάζουμε τον χώρο, την κουλτούρα, ώστε περισσότεροι μουσικοί να εμπνέουν και να μοιράζονται τη μουσική τους σε έναν δημόσιο χώρο.

Το να παίζουμε στην οδό Ιστικλάλ είναι περισσότερο από μια συναυλία, είναι ένα σύμβολο, ένα σύμβολο της ελευθερίας της τέχνης και της κουλτούρας.

Κυρίως όταν παίζει μια γυναίκα μουσικός μαζί με άντρες σε μια πόλη που είναι κατά το ήμισυ ευρωπαϊκή, κατά το ήμισυ ασιατική.

Η επόμενη συναυλία σας στην Ελλάδα είναι, λοιπόν, τη Δευτέρα 28 Ιουλίου στην Αθήνα.

Είμαστε ευτυχείς που ερχόμαστε. Η Ελλάδα είναι μια γειτονική χώρα στη βάση μας κι ακούμε πολλή ελληνική μουσική: είναι γεμάτη πόνο, ευτυχία και συναισθήματα και μας εμπνέει πολύ.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Michal Elia Kamal, την τραγουδίστρια του συγκροτήματος, η οποία βρήκε τον χρόνο να απαντήσει στις ερωτήσεις μου εκ μέρους της μπάντας εν μέσω συναυλιών.

Οι Light in Babylon εμφανίζονται ζωντανά στην Αθήνα τη Δευτέρα 28 Ιουλίου στο πλαίσιο των ποικιλόμορφων Φ Hill Sessions στο Θέατρο Δόρας Στράτου.

Καρίμ Κατάν: «Το να ανήκεις μπορεί να είναι τόπος αντίστασης, αλλά και υποδούλωσης»

 

Καρίμ Κατάν (Φωτογραφία: Rebecca Topakian)

Γεννημένος στην Ιερουσαλήμ, με καταγωγή από τη Βηθλεέμ και κάτοικος Γαλλίας, ο Παλαιστίνιος συγγραφέας, ποιητής και δοκιμιογράφος Καρίμ Κατάν είναι από τις ανερχόμενες φωνές της σύγχρονης αραβικής λογοτεχνίας.

Συνομιλώντας μαζί του με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του μυθιστορήματός του Το παλάτι των δύο λόφων, μιας σπουδής στην Ιστορία, τη μνήμη, την απώλεια και τον χρόνο.

Έχεις γεννηθεί στην Ιερουσαλήμ, κατάγεσαι από τη Βηθλεέμ και, σύμφωνα με το βιογραφικό σου, γράφεις μυθιστορήματα, δοκίμια και ποίηση τόσο στα αγγλικά όσο και στα γαλλικά.

Γιατί προτιμάς να γράφεις σ’ αυτές τις γλώσσες και όχι στα αραβικά;

Φοίτησα στο γαλλικό σχολείο στην Ιερουσαλήμ.

Αν και μιλάω άπταιστα τα παλαιστινιακά αραβικά και είναι η γλώσσα την οποία χρησιμοποιώ στην καθημερινή μου ζωή με την οικογένεια και τους φίλους μου στην Παλαιστίνη, δεν τα γράφω καθόλου καλά.

Τα γαλλικά -και σε μικρότερο βαθμό τα αγγλικά- ήταν πάντα οι γλώσσες που χρησιμοποιώ για να γράφω.

Αλλά για να είμαι ξεκάθαρος, μου αρέσει επίσης να τα χρησιμοποιώ και τα γαλλικά έχουν γίνει, για κάθε σκοπό και πρόθεση, η κύρια γλώσσα μου.

Το Παλάτι των δύο λόφων, το πρώτο μυθιστόρημά σου που μεταφράζεται στα ελληνικά, είναι μια σπουδή στην Ιστορία, τη μνήμη, την απώλεια και τον χρόνο.

Αφηγητής του είναι κυρίως ο 30χρονος Φαϊσάλ, ο οποίος γυρίζει στο χωριό του αφού λαμβάνει ένα μυστηριώδες αγγελτήριο θανάτου που μπορεί να είναι αληθινό - ή όχι. Γιατί αποφάσισες ο κεντρικός ήρωας να είναι Παλαιστίνιος της Διασποράς;

Νομίζω ότι η εμπειρία του Φαϊσάλ, ενός διασπορικού υποκειμένου, αναφέρεται στον μέγιστο βαθμό στης εξορία και στο τι συμβαίνει στη μνήμη όταν δεν έχεις πρόσβαση -ή έχεις περιορισμένη πρόσβαση- στους χώρους της παιδικής σου ηλικίας.

Αυτό είναι το χάσμα, η δυσφορία, που ήθελα να εξερευνήσω στο Παλάτι.

Και πώς διαχειρίζεσαι τα φαντάσματα της Ιστορίας, της μνήμης, της απώλειας και του χρόνου, είτε σε σχέση με την Παλαιστίνη είτε σε ένα πιο αφηρημένο επίπεδο;

Γενικά, με ενδιαφέρουν οι ιστορίες για στοιχειώματα και τι απομένει όταν τα πράγματα και οι άνθρωποι έχουν φύγει. Αυτές είναι ιστορίες όχι μόνο για την Παλαιστίνη, αλλά και για τη θλίψη και για το πώς μας στοιχειώνουν τα πολλά παρελθόντα μας.

Κατά μία έννοια, το Παλάτι είναι στην πραγματικότητα μια ιστορία με φαντάσματα ή ένα γοτθικό μυθιστόρημα που ασχολείται με έναν ανησυχητικό κόσμο.

«Tην Παλαιστίνη δεν μου την έμαθαν ποτέ· τη δέχτηκα σαν παρακαταθήκη, σαν κατάρα», εξομολογείται ο Φαϊσάλ. Κι αλλού, δηλώνει: «Αυτός ο τόπος είναι σαν τον ερωτικό πόνο. Περιμένουμε τη θεραπεία».

Συμπυκνώνουν οι παραδοχές του στάση σου έναντι της Παλαιστίνης; Είναι η πατρίδα σου ένα εγκαταλελειμμένο, αλλά άθικτο, παλάτι στα πρόθυρα της κατάληψης και της επαναοικειοποίησης από τους Ισραηλινούς εποίκους;

Δε νομίζω ότι αυτά που λένε οι χαρακτήρες μου είναι αυτά που σκέφτομαι ή είμαι εγώ.

Υποθέτω πως ένας συγγραφέας είναι παντού και πουθενά σε ένα μυθιστόρημα. Επομένως, αυτές οι παραδοχές είναι εν μέρει δικές μου.

Νομίζω ότι στοχεύουν επίσης να αναλογιστούν πώς το να ανήκεις κάπου μπορεί να είναι ταυτόχρονα ένας τόπος αντίστασης, ελευθερίας, αλλά και υποδούλωσης.

Όλοι οι χαρακτήρες προσπαθούν να κατανοήσουν αυτά τα τρία πράγματα. Αλλά ως Παλαιστίνιοι, ακόμη περισσότερο σήμερα από ό,τι όταν γράφτηκε το Παλάτι, έχουμε έντονη επίγνωση της απειλής της στέρησης περιουσίας και της εξαφάνισης.

«Δεν έχω καμία νοσταλγία. Ζω στο μέλλον, όταν οι κόσμοι μας θα έχουν γιατρευτεί, όταν ο τόπος θα επιστρέψει στην καθαρότητα ενός πρωινού που πάλλεται», διακηρύσσει η Ναουάλ.

Ζεις κι εσύ με την προσδοκία της εμπειρίας εκείνου του «πρωινού που πάλλεται»;

Νομίζω ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή, ακόμα και όταν αυτοί οι ορίζοντες φαίνεται να εξαφανίζονται γρηγορότερα κάθε μέρα!

Το γκέι στοιχείο είναι οργανικά συνυφασμένο με την αφήγηση, καθιστώντας την ανάγνωση του Παλατιού των δύο λόφων μια αισθησιακή -κατά καιρούς οδυνηρά- εμπειρία. Θα ήθελες να μου εξηγήσεις περισσότερα γι’ αυτήν την επιλογή;

Για μένα, το κουίρ στοιχείο σε αυτό το μυθιστόρημα είναι εξ ορισμού. Είναι εκεί. Είναι ο κόσμος στον οποίο πρέπει να εισέλθει ο αναγνώστης: όχι μόνο ο αφηγητής είναι κουίρ, αλλά και ο ίδιος ο κόσμος φαίνεται μέσα από τον φακό.

Δεν είναι λοιπόν τόσο ένα σημείο της πλοκής, αλλά μάλλον ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά, το υλικό, το πράγμα από το οποίο είναι φτιαγμένος ο χαρακτήρας και ο κόσμος.

Γίνεται πολύ πιο ξεκάθαρο στο επόμενο μυθιστόρημά μου, που είναι μια ιστορία αγάπης.

Αλλά ήταν σημαντικό για μένα, στο Παλάτι, να προσκαλέσω τον αναγνώστη να εισέλθει σε έναν κουίρ κόσμο χωρίς εξήγηση, χωρίς δικαιολογία.

Στιλιστικά, το μυθιστόρημά σου μπορεί να ενταχθεί στο είδος του μαγικού ρεαλισμού. Πώς συνδέεσαι με τον μαγικό ρεαλισμό τόσο ως αναγνώστης όσο και ως συγγραφέας;

Δεν ξέρω αν είναι ακριβώς μαγικός ρεαλισμός. Συχνά ορίζεται έτσι, αλλά νομίζω ότι του λείπουν ορισμένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά του είδους.

Καταλαβαίνω γιατί θα μπορούσε να είναι: με την έννοια πως εδώ, το υπερφυσικό, το μαγικό, είναι μέρος της καθημερινής ζωής και καταδεικνύει εν μέρει τον παραλογισμό της ζωής υπό κατοχή.

Λέω συχνά ότι οι συγγραφείς και πρώτα απ’ όλα οι αναγνώστες και εμείς οι ίδιοι οριζόμαστε από τους γαλαξίες των βιβλίων και των κειμένων που διαβάζουμε.

Για μένα, το Παλάτι είναι πιο κοντά σε βιβλία όπως το Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο της Σίρλεϊ Τζάκσον, με τη γοτθική του ατμόσφαιρα τρόμου.

Αν και είναι επίσης μια ιστορία για την παιδική ηλικία και τις αναμνήσεις της· για το αίσθημα του ανήκειν και το αίσθημα του μη ανήκειν...

Η γενοκτονία των Παλαιστινίων σε Γάζα και Δυτική Όχθη από τον σιωνιστικό πολιτικοστρατιωτικό μηχανισμό και ο αγώνας για τον τερματισμό της με κάθε δυνατό μέσο συμπυκνώνει το μείζον ηθικοπολιτικό διακύβευμα της εποχής μας.

Γιατί ορισμένα μέρη του κόσμου, τουλάχιστον σε κρατικό/κυβερνητικό επίπεδο -σε Δύση και εν μέρει σε Ανατολή- είτε αποστρέφουν το βλέμμα τους είτε επιλέγουν να είναι ηθικά, πολιτικά ή στρατιωτικά συνένοχα στα καθημερινά εγκλήματα;

Ζω στη Γαλλία και συμμετέχω στην ευαισθητοποίηση του κοινού εδώ. Συχνά μου κάνουν αυτήν την ερώτηση.

Μερικές φορές θέλω απλώς να την απαντήσω: γιατί να ξέρω εγώ; Γιατί εσύ πιστεύεις ότι το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου είναι, αν όχι σιωπηλό, τουλάχιστον εφησυχασμένο και δεν επιβάλλει κυρώσεις;

Νομίζω πως στη Δύση υπάρχει ένας εγγενής, αν και όχι πάντα δημόσια ομολογημένος, αντιαραβικός ρατσισμός, εξ ου και η επιλογή των πολιτικών ελίτ να είναι συνένοχες στη γενοκτονία.

Ναι, συμφωνώ - και σε μέρη όπως η Γαλλία με πολύ πρόσφατη Ιστορία αποικιοκρατίας επίσης...

Και τέλος, ποιο το νόημα της γραφής -και της τέχνης γενικότερα- αν δεν μπορεί να συμβάλει στην εξάλειψη της ηθικής διαστροφής η οποία επιτρέπει και ενθαρρύνει τη διαιώνιση της/των γενοκτονίας/γενοκτονιών;

Αυτό είναι ένα ερώτημα που πρέπει να θέτουμε στον εαυτό μας κάθε μέρα.

Φυσικά, συχνά τα βιβλία φαίνονται ανίσχυρα μπροστά στον ακροδεξιό εξτρεμισμό, στα δισεκατομμύρια δολάρια που δαπανώνται σε εξοπλισμούς και στην καταστροφή ανθρώπων και πλανήτη.

Αλλά, δεν μπορώ παρά να ελπίζω, βαθιά μέσα μου, -ίσως ανόητα- ότι ένα βιβλίο μπορεί να έχει μια μεγαλύτερη, πιο αργή, βαθύτερη επίδραση στους ανθρώπους.

Ευχαριστώ θερμά τις Εκδόσεις βιβλιοπωλείον της Εστίας για τη πολύτιμη συνδρομή τους στην υλοποίηση της συνέντευξης και τον συγγραφέα για την άμεση ανταπόκριση, καθώς και για την παραχώρηση της φωτογραφίας του.

Το μυθιστόρημα του Καρίμ Κατάν Το παλάτι των δύο λόφων κυκλοφορεί στα ελληνικά από της Εκδόσεις βιβλιοπωλείον της Εστίας σε μετάφραση του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου.

Ντιντιέ Ντενένξ: «Πιστεύω πως και οι κομπάρσοι γράφουν Ιστορία»

 

Προερχόμενος από κομμουνιστικό, αναρχικό και αντιμιλιταριστικό περιβάλλον, ο Ντιντιέ Ντενένξ είναι ένας από τους πιο πολυσυζητημένους Γάλλους νέο-νουάρ συγγραφείς.

Μια συνομιλία μαζί του με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του μυθιστορήματός του Η πορεία ενός κοινού καθάρματος, όπου ανατρέχει σε σαράντα χρόνια γαλλικής Ιστορίας, από την Κατοχή έως τις εκλογές του 1981.

Προέρχεστε από ένα μικτό υπόβαθρο: κομμουνιστικό, αναρχικό και αντιμιλιταριστικό.

Πώς έχει επηρεάσει αυτή η κληρονομιά την επιλογή σας ως προς το στιλ γραφής/είδος, τον πολιτικό προσανατολισμό και τις θεματικές σας ανησυχίες;

Υπήρξα ασυγχρόνιστος από πολύ μικρή ηλικία.

Μεγαλωμένος εν μέρει από έναν παππού λιποτάκτη το 1917, μέσα στον πόλεμο, ο οποίος κατόπιν είχε καταδικαστεί σε καταναγκαστικά έργα, βρισκόμουν σε δύσκολη θέση στο σχολείο όταν ερχόταν η ώρα να γιορτάσουμε τη νίκη κάθε 11η Νοεμβρίου.

Ο άλλος παππούς μου είχε επίσης συγκρουστεί με την Ιστορία. Κομμουνιστής δήμαρχος μιας πόλης στα προάστια του Παρισιού το 1935, είχε απορρίψει τη συμμαχία που σχημάτισαν ο Χίτλερ και ο Στάλιν το 1939.

Το να ζεις με δύο απόκληρους σε βοηθά να καταλάβεις τον κόσμο!

Επίσης, μου άνοιξε κατάμουτρα η πόρτα της Ιστορίας στις 8 Φεβρουαρίου 1962, σε ηλικία 13 ετών, όταν ένας καλός φίλος της μητέρας μου δολοφονήθηκε από την αστυνομία κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης για την ειρήνη στην Αλγερία.

Ο υπεύθυνος αστυνομικός διοικητής, Μορίς Παπόν, βρέθηκε στη συνέχεια στο τραπέζι του υπουργικού συμβουλίου.

Αργότερα, το 1998, ήταν ο μόνος Γάλλος που καταδικάστηκε για συνέργεια σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Εν τω μεταξύ, του είχα αφιερώσει ένα μυθιστόρημα, το Έγκλημα και Μνήμη, το 1983, το οποίο αφηγείτο την ιστορία αυτού του θλιβερού χαρακτήρα πολύ πριν ξυπνήσει η Δικαιοσύνη.

Γιατί βλέπετε το νέο-νουάρ, το οποίο υπηρετείτε τόσο επιμελώς και συστηματικά, ως ιδανικό εργαλείο και όχημα για ριζοσπαστική κοινωνικοπολιτική κριτική;

Και γιατί είναι τόσο σημαντικό να υπενθυμίζεται στο γαλλικό αναγνωστικό κοινό το αποικιακό παρελθόν της Γαλλίας;

Το νέο-νουάρ -εδώ ονομάζεται «νεοπολάρ»- εμφανίστηκε αμέσως μετά τον Μάιο του 1968 με την πένα συγγραφέων όπως ο Μανσέτ, ο Βοτρέν ή ο Φαζαρντί.

Ήμουν στο εργοστάσιο εκείνη την εποχή και μου άρεσαν αυτά τα μυθιστορήματα για τους μικροδιαρρήκτες που έπαιρναν εκδίκηση από τα μικροαφεντικά και από εκείνους οι οποίοι κινούσαν τα νήματά τους.

Η γαλλική αποικιακή περίοδος διήρκεσε σχεδόν ενάμιση αιώνα και διαμόρφωσε νοοτροπίες.

Ένας από τους χειρότερους Γάλλους αποικιοκράτες, ο Ζιλ Φερί, ήταν επίσης η πολιτική προσωπικότητα που επέβαλε τη ρεπουμπλικανική σχολή τη δεκαετία του 1880.

Για δεκαετίες, οι τάξεις αντηχούσαν με τον λόγο περί ανωτερότητας της λευκής φυλής, μια ομιλία την οποία εκφώνησε ο Φερί στην Εθνοσυνέλευση με σχεδόν καθολική έγκριση. Έτσι, επινοήθηκε το οξύμωρο σχήμα της «Αυτοκρατορικής Γαλλίας».

Με τον Κανίβαλο, το πρώτο από τα μυθιστορήματά σας που διάβασα πριν από μερικά χρόνια, αναδεικνύετε την αποικιακή εκμετάλλευση του λαού των Κανάκ από την Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία.

Έχει αναγνωρίσει ειλικρινά η Γαλλία το μακροπρόθεσμο τραύμα το οποίο προκάλεσε στις πρώην αποικίες της και στους κατοίκους τους;

Σε αυτά τα ζητήματα, η Γαλλία προχωρά αργά.

Στη Νέα Καληδονία, όπως και σε άλλα αποικισμένα εδάφη, οι αρχικοί κάτοικοι θεωρούνταν «ιθαγενείς» και διέπονταν από ένα καθεστώς κατωτερότητας που προερχόταν από τη δουλεία, τον «ιθαγενή κώδικα».

Καμία υπηκοότητα, καταναγκαστική εργασία, φόροι επί της ζωής και όχι επί της εργασίας, απαγόρευση μετακίνησης, αποκλεισμός από την εκπαίδευση, κ.λπ.

Στην Αλγερία, τη δεκαετία του 1950, όταν αυτός ο κώδικας «φιλελευθεροποιήθηκε», τα 9 εκατομμύρια Άραβες και Καβύλοι εξέλεξαν 22 βουλευτές στην Εθνοσυνέλευση.

Το ένα εκατομμύριο Ευρωπαίοι εξέλεξαν επίσης 22 βουλευτές στην ίδια Συνέλευση της Δημοκρατίας. Μια αναλογία πρακτικά 1 προς 10.

Ταυτόχρονα, η βρεφική θνησιμότητα ήταν 10 φορές υψηλότερη μεταξύ των «ιθαγενών» γυναικών στην Αλγερία από ό,τι μεταξύ των Ευρωπαίων γυναικών.

Οι μισθοί των Αράβων αγροτών είναι δέκα φορές χαμηλότεροι και το ποσοστό των Αραβόπαιδων στο σχολείο είναι δέκα φορές χαμηλότερο από αυτό των «γηγενών» παιδιών.

Και για να γίνουν τα πράγματα ακόμα πιο ξεκάθαρα, τα αποτελέσματα του Πολέμου της Αλγερίας (1954-1962) ενισχύουν αυτή την αναφορά: 50.000 Γάλλοι στρατιώτες σκοτώθηκαν, σχεδόν 500.000 ήταν τα αλγερινής καταγωγής θύματα.

Αυτή είναι η γαλλική αποικιοκρατία, ένα ολοκληρωτικό καθεστώς που καλύπτεται από τη σημαία της Ελευθερίας, της Ισότητας και της Αδελφοσύνης, το οποίο υποβιβάζει το ιθαγενές άτομο στο ένα δέκατο αυτού που είναι.

Θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος και προσπάθεια για να αποκαλυφθεί η αισχρότητα της πραγματικότητας.

Στο Η πορεία ενός κοινού καθάρματος, ανατρέχετε σε σαράντα χρόνια γαλλικής Ιστορίας, από την Κατοχή έως τις προεδρικές εκλογές του 1981, μέσα από την οπτική γωνία του Κλεμάν Ντιπρέ, ενός αστυνομικού.

Γιατί από την οπτική γωνία ενός αστυνομικού, και γιατί έπρεπε να είναι κάθαρμα;

Η επιλογή, κατά κάποιον τρόπο, μου επιβλήθηκε από τους αγώνες που έδινα τη στιγμή κατά την οποία έγραφα αυτό το μυθιστόρημα.

Αγωνιζόμουν σκληρά ενάντια σε ένα τμήμα της γαλλικής Ακροαριστεράς που είχε ενταχθεί στον αγώνα ενός σφοδρού αρνητή του Ολοκαυτώματος, του Ρομπέρ Φορισόν.

Με τους νέους και απίθανους φίλους του, συμπεριλαμβανομένων ερευνητών του CNRS και συγγραφέων, ομολόγησε ότι οι ναζιστικοί θάλαμοι αερίων δεν υπήρχαν ποτέ και ότι, κατά κάποιον τρόπο, στο Άουσβιτς, μόνο ψείρες είχαν θανατωθεί με αέρια.

Τότε συνειδητοποίησα πως ένας από τους ηγέτες αυτής της Ακροαριστεράς που αρνείται το Ολοκαύτωμα ήταν γιος ενός υψηλόβαθμου αστυνομικού, άμεσου συνεργάτη του Μορίς Παπόν.

Του υπουργού, δηλαδή, ο ο οποίος ευθύνεται για τον θάνατο του γείτονά μου και έχει αναγνωριστεί ως εγκληματίας κατά της ανθρωπότητας.

Ερεύνησα τη βιογραφία αυτού του χαρακτήρα που τερμάτισε την καριέρα του το 1980 με μια παραληρηματική πλεκτάνη εναντίον ενός Γάλλου κωμικού, του Κολίς, ο οποίος ντρόπιασε τον νυν πρόεδρο θέτοντας υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές.

Το μυθιστόρημα που έγραψα, παρά τη μυθοπλαστική του μορφή, είναι στην πραγματικότητα ένα ντοκιμαντέρ.

Αν δεν είχε συνταξιοδοτηθεί, πιστεύετε πως θα μπορούσε να είχε υπηρετήσει υπό ένα «σοσιαλιστικό» καθεστώς;

Αν ο χαρακτήρας μου δεν είχε αναγκαστεί να συνταξιοδοτηθεί, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα είχε υπηρετήσει τον Φρανσουά Μιτεράν.

Αυτό θα του επέτρεπε να συναντήσει, για παράδειγμα, τον Ρενέ Μπουσκέ, οργανωτή της μεγάλης σύλληψης των Εβραίων του Παρισιού το 1942, και τακτικό θαμώνα στα σαλόνια του Μεγάρου των Ηλυσίων Πεδίων σαράντα χρόνια αργότερα.

Θέλετε να παρουσιάζετε τους χαρακτήρες σας με έναν όχι και τόσο κολακευτικό τρόπο; Και σας πειράζει αν το αναγνωστικό κοινό σας δεν αισθάνεται άνετα να ταυτιστεί με έναν ή μερικούς από αυτούς;

Είμαι αρκετά αφελής ώστε να πιστεύω ότι η εξέταση καθαρμάτων στη μυθοπλασία παρέχει τα κλειδιά για την ανίχνευσή τους στην πραγματικότητα.

Ένας «γαλαξίας» χαρακτήρων, τόσο μυθοπλαστικών όσο και πραγματικών, είναι παρών σε αυτό το μυθιστόρημα. Ποιος είναι ο σκοπός της συνύφανσης των τροχιών όλων αυτών των χαρακτήρων στην ιστορία σας;

Πιστεύω πως και οι κομπάρσοι γράφουν Ιστορία.

Οι χαρακτήρες που παίρνουν αποφάσεις χρειάζονται τα άπειρα μικρά γκρίζα ανθρωπάκια τα οποία ποτίζουν την κοινωνία με ό,τι αποφασίζεται στις υψηλές θέσεις.

Και αυτό μας επιτρέπει να αναδείξουμε αυτή τη μικρή μειονότητα που αρνείται να σκύψει, που επιδιώκει απεγνωσμένα να ενταχθεί στους παρασκηνιακούς δρόμους.

Η ανεπαρκής αποναζιστικοποίηση του δημόσιου τομέα και η ατιμωρησία των δωσίλογων είναι ένα άλλο σημείο το οποίο τίθεται στο Κάθαρμα.

Στην Ελλάδα, το ζήτημα αυτό μόλις πρόσφατα άρχισε να αποτελεί αντικείμενο εις βάθος ιστορικής έρευνας. Τιμώρησε η Γαλλία τα καθάρματα που ενεπλάκησαν σε αποτρόπαιες πράξεις βαρβαρότητας κατά τη διάρκεια της Κατοχής;

Ο Μορίς Παπόν, δήμιος των Εβραίων του Μπορντό το 1942, έγινε νομάρχης του Παρισιού το 1956, υπουργός Προϋπολογισμού το 1978, στη συνέχεια ταμίας του κύριου κόμματος της γαλλικής Δεξιάς και καταδικάστηκε μόλις το 1998.

Ορισμένοι κρατικοί φορείς ελέγχθηκαν και τιμωρήθηκαν μετά τον πόλεμο, άλλοι όμως τομείς, όπως η βιομηχανία και η δικαστική εξουσία, σε μεγάλο βαθμό γλίτωσαν.

Ο κύριος συνεργάτης, ο Πεταίν, δικάστηκε από κάποιον που είχε ορκιστεί πίστη σε αυτόν...

Αργότερα, στρατηγοί οι οποίοι βασάνιζαν κατά τη διάρκεια των αποικιακών περιπετειών έγιναν υπουργοί της Δημοκρατίας...

Το κράτος έχει επίσης την αποστολή να παρέχει υλικό στους συγγραφείς.

Ορθώς αντιτίθεστε στην άρνηση του Ολοκαυτώματος.

Αντιτίθεστε εξίσου στην εργαλειοποίησή του από τo κυρίαρχo σιωνιστικό αφήγημα και, ακόμη χειρότερα, στην εφαρμογή της λογικής/πρακτικής του Ολοκαυτώματος εναντίον των Παλαιστινίων;

Πρόσφατα, ο πρόεδρος της Αλγερίας, ο οποίος κρατάει στις φυλακές του έναν Γάλλο συγγραφέα, τον Μπουαλέμ Σανσάλ, ισχυρίστηκε για πρώτη φορά, 60 χρόνια μετά την ανεξαρτησία, ότι η Γαλλία είχε διαπράξει γενοκτονία στην Αλγερία.

Εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σημαδεύουν το ταξίδι της Γαλλίας στο Μαγκρέμπ.

Κατά τη γνώμη μου, ωστόσο, η η αναγνώριση της γενοκτονίας είναι ένας ελιγμός χαμηλού πολιτικού επιπέδου.

Στη Μέση Ανατολή, σε τεράστιες περιοχές της Βόρειας Αφρικής, η εθνοκάθαρση έχει επηρεάσει τους Εβραίους του Ιράκ, της Συρίας, της Αιγύπτου, της Λιβύης, της Αλγερίας, χώρες όπου αυτό το αρχαίο συστατικό έχει εξαφανιστεί εντελώς.

Το Ισραήλ, το οποίο σήμερα κυβερνάται από την αποικιακή ακροδεξιά, είναι επίσης ένα πολυεθνικό κράτος όπου ζουν σχεδόν 2 εκατομμύρια Άραβες, το ένα πέμπτο του πληθυσμού.

Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τα οποία διέπραξε ο ισραηλινός στρατός στη Γάζα, σε απάντηση στο πογκρόμ που οργάνωσαν οι πολιτοφυλακές της Χαμάς, είναι αναμφισβήτητα.

Όπως οι βομβαρδισμοί της Δρέσδης, του Βερολίνου, της Κολωνίας και του Τόκιο το 1945, τους οποίους οι ιστορικοί προσέχουν να μην χαρακτηρίσουν ως «γενοκτονία».

Αποχωρήσατε από το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά δεν εγκαταλείψατε εντελώς την πολιτική ούτε αποκηρύξατε τα κομμουνιστικά σας ιδανικά.

Από τη δεκαετία του 1990, αυτοπροσδιορίζεστε ως «ελευθεριακός κομμουνιστής». Τι σημαίνει, από φιλοσοφικής/θεωρητικής αλλά και πρακτικής άποψης, να είσαι ελευθεριακός κομμουνιστής σε έναν μονοπολικό κόσμο;

Σήμερα, όταν μια συγκεκριμένη αριστερά αποκαθιστά την έννοια της φυλής, συνεχίζω να ισχυρίζομαι ότι η κοινωνική τάξη είναι ένας ουσιαστικός καθοριστικός παράγοντας.

Η δε αλληλεγγύη που δημιουργεί είναι ο αποτελεσματικότερος μοχλός για την αλλαγή της κατάστασης του κόσμου.

Το κομμουνιστικό μοντέλο τελικά πέθανε στην Πράγα της Τσεχοσλοβακίας τον Αύγουστο του 1968. Ένα μοντέλο που αγνοούσε την ελευθερία και διακήρυττε πως η συλλογική ευτυχία ήταν η πρώτη προϋπόθεση για την ατομική ευτυχία.

Αυτό έχει οδηγήσει σε βαρβαρότητα και στην εντατική αναπαραγωγή κλώνων του Πούτιν. Τοποθετώντας το άτομο ξανά στο επίκεντρο αντιστρέφεται η πρόταση: η ατομική ευτυχία είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τη συλλογική ευτυχία.

Η γαλλική κοινωνία εξακολουθεί περιστασιακά να εκπλήσσει τις περισσότερες ευρωπαϊκές/δυτικές κοινωνίες με την αντοχή και ζωντάνια των λαϊκών τάξεων- κι όμως ο αξιοθρήνητος Μακρόν φαίνεται να εξακολουθεί να έχει την εξουσία.

Ποια είναι η άποψή σας για τη σύγχρονη γαλλική πολιτική;

Δυστυχώς, προς το παρόν μας περιμένουν μόνο δυσάρεστα πράγματα.

Τι πιστεύετε για τη νεότερη γενιά νέο-νουάρ συγγραφέων;

Μακριά από το αποθαρρυντικό ρεύμα των θρίλερ, της αιματοχυσίας και των κατά συρροή δολοφόνων, υπάρχουν αρκετές δυνατές φωνές:

O ταξιδευτής Καρίλ Φερέ, η αναλύτρια Ντομινίκ Μανοτί, ο εκπληκτικός Ολιβιέ Νορέκ, ο νοσταλγικός Πατρίκ Πεσερό και η Σαντρίν Κολέτ, ο στιλιστικός «γάμος» της Μαργκερίτ Ντυράς και της Πατρίσια Χάισμιθ.

Ευχαριστώ θερμά την Κέλη Δασκαλά (Εκδόσεις Κέδρος) για την πολύτιμη συμβολή της στην πραγματοποίηση της συνέντευξης με τον συγγραφέα, καθώς και για την παραχώρηση της φωτογραφίας του.

Το μυθιστόρημα του Ντιντιέ Ντενένξ Η πορεία ενός κοινού καθάρματος κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση του Βασίλη Παπακριβόπουλου.