Caryl Férey: «Το πιο σημαντικό είναι να νιώθω τους ανθρώπους που περιγράφω»

 

Ο μυστηριώδης φόνος ενός αυτόχθονα στη βιομηχανική πόλη Νορίλσκ της Βόρειας Σιβηρίας αποκαλύπτει ένα σύμπαν απελπισίας, βίας και εξαπάτησης στο «αρκτικό», πυκνό και πολιτικοποιημένο νουάρ του Γάλλου συγγραφέα Caryl Férey, Πάγος.

Πολυμεταφρασμένος και ιδιαιτέρως αγαπητός στην Ελλάδα, μοιράζεται μερικές σκέψεις του με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου του στα ελληνικά.

Από τη Λατινική Αμερική στη Νέα Ζηλανδία και από την Αφρική στο Σαν Φρανσίσκο, τα μυθιστορήματά σου εκτυλίσσονται, σχεδόν στην ολότητά τους, σε «ξένους» τόπους.

Από πόθο να τους εξερευνήσεις μυθοπλαστικά ή ως προϊόν μιας προϋπάρχουσας εξοικείωσης μ’ αυτούς;

Ταξίδεψα σε όλον τον κόσμο όταν ήμουν εικοσιενός, ήταν η αρχή της σχέσης μου με τη συγγραφή και το ταξίδι.

Καθώς μου αρέσουν η Ιστορία και η πολιτική, προσπαθώ να τις αναμειγνύω για να εξηγώ, μέσω της μυθοπλασίας, το παρόν σε αυτές τις διαφορετικές χώρες.

Aπαιτεί η ίδια η διαδικασία της συγγραφής εκτεταμένη έρευνα από πλευράς σου;

Ναι, ασφαλώς. Η έρευνα είναι μονάχα η αρχή, πριν ξεκινήσει το ταξίδι.

Σε κάθε περίπτωση, ο Πάγος, το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά σου, ξεδιπλώνεται στο Νορίλσκ της Βόρειας Σιβηρίας και το αφιερώνεις στις νεαρές γυναίκες και τους νεαρούς άντρες της πόλης.

Γιατί ειδικά σ’ αυτούς τους ανθρώπους, και γιατί αυτό το ταξίδι υπήρξε το πιο «συγκλονιστικό» που έχεις πραγματοποιήσει;

Οι νεαροί ανήλικοι που συνάντησα και οι φιλενάδες τους είναι τόσο συγκινητικοί και συγκινητικές -ζουν σε μια κόλαση-, που προσπάθησα να τους δώσω ορατότητα με το μυθιστόρημά μου.

Όχι ένα συμβατικό “whodunit”, ο Πάγος θυμίζει μια πανοραμική «ακτινογραφία»: μιας χώρας, μιας κοινωνίας, μιας κοινότητας, της κυρίαρχης νοοτροπίας, συγκεκριμένων τρόπων σύνδεσης με την προσωπική/συλλογική Ιστορία.

Έτσι αντιλαμβάνεσαι τα νουάρ, γενικότερα;

Ναι, δεν είναι μόνο θρίλερ. Κατά τη γνώμη μου, το πιο σημαντικό πράγμα είναι να νιώθω τους ανθρώπους που περιγράφω, και τον τρόπο που προσπαθούν να επιβιώσουν εν μέσω απειλών.

Είναι αξιοσημείωτα «δημοκρατικό» από άποψη δομής, δίνοντας «φωνή» σε μια ευρεία γκάμα διασυνδεόμενων κεντρικών χαρακτήρων, όλων παγιδευμένων σ’ έναν επικίνδυνο «χορό» εξουσίας, βίας, εξαπάτησης και απελπισίας.

Γιατί έκανες αυτή την αφηγηματική επιλογή;

Συνάντησα διαφορετικούς ανθρώπους πο μου είπαν τις ιστορίες τους- τόσο ενδιαφέρουσες, αν και συχνά σκληρές: το ζήτημα ήταν πώς να ακολουθήσω όλους αυτούς τους χαρακτήρες σ’ αυτή την παγωμένη πόλη και τη σκιά του Κρεμλίνου.

Η οικολογική διάσταση είναι επίσης πολύ έντονη, υπαρξιακά και πρακτικά. Είναι ο φαινομενικά δυσοίωνος γκρίζος λύκος -ένας ακόμη χαρακτήρας- η ενσάρκωση του πόθου για την ενότητα όλων των έμβιων όντων;

Το Νορίλσκ είναι η πιο βιομηχανική πόλη στον κόσμο, χαμένη σε μια έρημο πάγου: ο λύκος είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη φύση και τους αυτόχθονες Νένετς που ζουν εκεί και τους χαρακτήρες μου. Είναι ο τρόπος που ακολουθώ τώρα.

Το επόμενο βιβλίο μου λαμβάνει χώρα στη Ναμίμπια, και αφορά στη λαθροθηρία.

Με φιλμικούς όρους, ο Πάγος μοιάζει με ένα μετα-αποκαλυπτικό όχι-και-τόσο-φουτουριστικό θρίλερ. Σε ποιον βαθμό έχει το συγγραφικό σου στιλ επηρεαστεί από τη γλώσσα του κινηματογράφου;

Ναι, νομίζω πως συνθέτω διαφορετικά κεφάλαια όπως μια ταινία. Γράφω σενάρια κι αυτό με βοηθάει στη διαδικασία.

Είσαι ευρέως μεταφρασμένος και εκτιμάσαι στην Ελλάδα, όπου ένα από τα μυθιστορήματά σου εκτυλίσσεται εν μέρει. Τι σε συνδέει μ’ αυτό το πολιτισμικό, πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον;

Ο εκδότης μου, ο Σταύρος Πετσόπουλος. Είναι ένας αστείος άνθρωπος και μολονότι εκτιμούσα την Ελλάδα πριν συναντηθούμε για πρώτη φορά, είναι πάντα καλύτερο να ανακαλύπτεις μια χώρα εκ των έσω, όπως προσπαθώ να κάνω με τα βιβλία μου.

Απ’ όσο ξέρω, δεν έχεις εκδώσει ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από το Παρίσι, τον τόπο κατοικίας σου.

Δεν έχει ακόμα ωριμάσει μια τέτοια ιδέα ή η πατρίδα είναι όντως μια ρευστή, διαρκώς μεταβαλλόμενη και δυναμική έννοια και βιωμένη εμπειρία;

Όχι και τόσο. Είμαι περίεργος, και εξακολουθώ να θέλω να εκπλήσσομαι. Είναι όπως η αγάπη, A long way to the top (If you wanna rock ’n’roll)!

Ν’ απολαμβάνεις τη ζωή σου!

Το μυθιστόρημα του Caryl Férey Πάγος κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση της Αργυρώς Μακάρωφ.