Faten Kanaan: «Φτιάχνω απλώς τη μουσική που θα ήθελα να ακούσω»

 

Συνυφαίνοντας δεξιοτεχνικά ambient, μινιμαλιστικά και electropop ηχοτοπία, η τελευταία προσφορά της βασισμένης στο Μπρούκλιν Faten Kanaan, A mythology of circles, ήταν μια από τις πιο ολοκληρωμένες κυκλοφορίες του 2020.

Συζητώντας με την καλλιτέχνιδα.

Το A mythology of circles, η πιο πρόσφατη και πιο ολoκληρωμένη δουλειά σου μέχρι σήμερα, είναι μια ρέουσα, συγκινητική, νυχτερινή εξερεύνηση των μύθων και της δημιουργίας τους.

Πώς εξελίχθηκε η σαγήνη που σου ασκούσαν οι μύθοι ανά τα χρόνια, από τότε που ήσουν παιδί;

Σ’ ευχαριστώ πολύ!

Ζώντας ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, ως παιδί ήμουν εκτεθειμένη σε τόσο ποικίλες παραδόσεις- αγαπούσα τις ιστορίες και την αφήγηση ιστοριών.

Αργότερα, στην τελευταία χρονιά του λυκείου, στο μάθημα της «Θεωρίας της Γνώσης» ο καθηγητής εστίασε στην αρχαιοελληνική μυθολογία και αφηγείτο τις ιστορίες τόσο καλά, που μου εντυπώθηκαν ιδιαίτερα.

Στη συνέχεια ενδιαφέρθηκα για τη συγκριτική μυθολογία από τα γραπτά του Vladimir Propp, κάνοντας τις δικές μου συνδέσεις και βλέποντας τη μοναδική και πλούσια παράδοση της κάθε χώρας ως συνδετικό νήμα των κοινών ανθρώπινων ιστοριών μας.

Στο πανεπιστήμιο η εστίασή μου ήταν στις καλές τέχνες - στη ζωγραφική και τη γλυπτική. Η αφήγηση ιστοριών και η μυθολογία ήταν συχνά στον πυρήνα της δουλειάς μου.

Υπάρχουν σαφείς «αντηχήσεις» των Terry Riley, Brian Eno και Wim Mertens στο άλμπουμ. Νιώθεις ότι τα καλλιτεχνικά σου εγχειρήματα βρίσκονται στο σταυροδρόμι της ambient, του μινιμαλισμού και των electropop ηχοτοπίων;

Αγαπώ τη δουλειά όλων αυτών των καλλιτεχνών, και με ελκύει μουσική διαφόρων ειδών.

Κινηματογραφικά μουσικά θέματα, μινιμαλιστές συνθέτες, ambient βόμβοι, μεσαιωνικοί ρυθμικοί κανόνες, γαλλική και ιταλική ποπ μουσική των δεκαετιών του ’60 και ’70 που άκουγε η οικογένειά μου, αραβική, βιομηχανική/πειραματική μουσική.

Κι άλλα.

Φτιάχνω απλώς τη μουσική που θα ήθελα να ακούσω, και δεν αισθάνομαι την ανάγκη να την κάνω να ταιριάξει με το οποιοδήποτε συγκεκριμένο είδος.

Ποια είναι η σημασία των δύο χορωδιακών κομματιών που χρησιμοποιούνται σ’ αυτή τη δουλειά;

Την πρώτη φορά που χρησιμοποίησα τη σαμπλαρισμένη χορωδία εξεπλάγην με το πόσο έρημες ηχούσαν οι φωνές. Ήταν συναισθηματικές, κι όμως αρκετά ψυχρές.

Η απόπειρά τους να ακουστούν αληθινές έγινε μια ενσάρκωση της παράξενης σχέσης μας με την τεχνολογική επιτάχυνση, ένα παράδειγμα της «μυστηριώδους κοιλάδας», όπως ο Will Salmon σε μια κριτική του στο Quietus εύστοχα ανέφερε.

Τόσο υπό την έννοια της συνoλικής δομής όσο και ηχητικά, το A mythology of circles θυμίζει σάουντρακ σε ένα φανταστικό/μη υπαρκτό φιλμ. Τι είδος ταινιών σ’ αρέσει να παρακολουθείς και τι είδος φιλμ θα «επενδυόταν» με τέτοια μουσική;  

Αγαπώ το σινεμά, τη θεωρία κινηματογράφου και το να παρακολουθώ ταινίες. Τα κινηματογραφικά μουσικά θέματα ήταν σίγουρα μια μεγάλη επιρροή στο πώς αντιλαμβάνομαι τον ήχο και τη σημασία μιας αφηγηματικής δομής όταν συνθέτω.

Κισλόφσκι, Ταρκόφσκι, Ακερμάν... Είναι δύσκολο να εντοπίσω τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες- αλλα αυτοί είναι μερικοί. Το φιλμ είναι ένα τόσο απίστευτο μέσο, γιατί κάθε μικροδιαφορά μετράει.

Κάθε απόφαση γίνεται κομμάτι ενός μεταμορφωτικού ταξιδιού για το κοινό.

Η ικανότητα τού να πεις μια ιστορία μεταφέροντας κάποιον από το ένα σημείο στο άλλο με έναν τέτοιο τρόπο είναι καθαρή απόλαυση. Αυτό σκέφτομαι όταν συνθέτω: τι ιστορία θέλω να αφηγηθώ, ποια διάθεση προσπαθώ να ξυπνήσω.

Αλλά, ας ελπίσουμε, κατά έναν τρόπο που είναι αρκετά μυστηριώδης, ώστε να επιτρέψει στον ακροατή να δημιουργήσει τις δικές του εικόνες.

Θα ήθελα να συνθέσω μουσική για ταινίες στο μέλλον κι ελπίζω να το κάνω με τα σωστά πρότζεκτ.

Το νιώθω και πολύ οργανικό, πολύ γήινο. Λόγω της σύνδεσής σου με τη φύση;

Ναι, όντως έχω μια πολύ δυνατή σύνδεση με τη φύση. Είναι κομμάτι της καταγωγής μας, της ιστορίας μας, του DNA μας.

Ίσως το να έχω ζήσει σε πόλη επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα με κάνει να την ποθώ και να την ωραιοποιώ, αλλά προσπαθώ να περνώ όσο πιο πολύ χρόνο είναι δυνατό κοντά στο πράσινο και στο νερό.

Επίσης, άρχισα να παίζω μουσικά όργανα πολύ πριν ασχοληθώ με τη χρήση συνθεσάιζερ. Το βασικό μου όργανο ήταν το πιάνο, αλλά μετά πειραματίστηκα με το τσέλο, το ούτι, την άρπα και την κιθάρα.

Η βίωση της σωματικότητας τού να δημιουργώ ήχο που να ακούγεται με διαφορετικούς τρόπους σαφώς επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζω την ηλεκτρονική μουσική.

Ως ακροατής, βίωσα το άλμπουμ σου αργά τη νύχτα με τα μάτια κλειστά και μπήκα σε μια κατάσταση που θύμιζε ονειροπόληση. Πώς συνδέεσαι με το κοινό σου;

Κάθε κομμάτι είναι ένα ταξίδι. Μια ιστορία. Σκέφτομαι τι σημαίνει για μένα, και πού θα ήθελα να μεταφέρω τον ακροατή- αν και το ταξίδι τελικά είναι δικό τους. Χαίρομαι που υπήρξε μια εμπειρία!

Η διαδικασία ηχογράφησης διαφέρει αρκετά από τις ζωντανές εμφανίσεις μου.

Στα λάιβ χρησιμοποιώ πετάλι looper για να δημιουργήσω στρώσεις στα επιμέρους τμήματα επί σκηνής.

Στις ηχογραφήσεις παίζω το σύνολο κάθε επαναλαμβανόμενης αρμονίας -μερικές φορές έως έξι ή εφτά λεπτά- για να επιτρέψω να συμβούν φυσικές αλλαγές. Γίνεται κάτι διαρκές...

Μερικές φορές χάνω τον εαυτό μου όταν επαναλαμβάνω μια μελωδία, και η διαδικασία ηχογράφησης όντως φαντάζει σαν έκσταση: ένας στροβιλιζόμενος δερβίσης, ή μια λέξη που ακούγεται σουρεαλιστική εξαιτίας της τόσο συχνής επανάληψής της.

Έχεις βάση σου το Μπρούκλιν. Υπάρχει μια ενεργός πολιτιστική σκηνή στην περιοχή στις μέρες μας;

Είμαι πολύ ευγνώμων στη μουσική κοινότητα που είχα εδώ. Είναι όμορφο να βλέπεις καλλιτέχνες -και μηχανικούς ήχου- να αλληλοϋποστηρίζονται.

Και χάρη στο Ίντερνετ και την παγκοσμιοποίηση, έχει υπάρξει σπουδαίο το να βλέπω ότι οι άνθρωποι μπορούν να συνδέονται από διαφορετικά μέρη.

Κάποιος μπορεί να βρίσκεται παντού, εφόσον μπορεί να εμπλακεί σε μια κοινότητα και να μη ζει στη «φούσκα» της δικιάς του δουλειάς.

Με την πανδημία, τα πράγματι έχουν, βέβαια, αλλάξει λίγο.

Πολλά από τα άλμπουμ και τα EP σου έχουν κυκλοφορήσει φθινόπωρο, ιδίως Νοέμβριο. Είναι σύμπτωση; Ή το φθινόπωρο έχει μια ξεχωριστή γοητεία για σένα;

Πολύ διορατικό! Ναι, γεννήθηκα Σεπτέμβριο, και αγαπώ το φθινόπωρο. Μου φαίνεται πως μπαίνω σε έναν εποχικό ρυθμό όταν ηχογραφώ κι έπειτα μιξάρω, κι όταν το άλμπουμ είναι έτοιμο να κυκλοφορήσει.

Επίσης, δεν είμαι και πολύ σίγουρη ότι η μουσική μου πράγματι ταιριάζει ως καλοκαιρινό «τζαμάρισμα»!

Σε ποιον βαθμό η «εποχή» Τραμπ σε επηρέασε δημιουργικά, πολιτικά και κοινωνικά; Αναμένεις την όποια πραγματική αλλαγή στο πλαίσιο της κυβέρνησης Μπάιντεν;

Νομίζω πως η ευρύτερη πολιτική μηχανή είναι πολύ μεγαλύτερη από τον οποιονδήποτε πρόεδρο, οπότε δεν είμαι σίγουρη τι αλλαγές θα συμβούν, αλλά ελπίζω ότι οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται τη δικαιοσύνη.

Ασφαλώς είμαι χαρούμενη που η τελευταία τετραετία πέρασε. Υπήρξε τρομακτικό και απογοητευτικό -όχι μόνο στις Η.Π.Α.- το να βλέπεις τη χειρότερη πλευρά της ανθρωπότητας να ενθαρρύνεται έτσι. Μας πήγε πολύ πίσω, για να πω το λιγότερο.

Σχεδιάζεις να επισκεφτείς την Ελλάδα/να δώσεις συναυλίες στη χώρα όταν η πανδημική «σκόνη» κατακάτσει, ή είναι απολύτως αδύνατο να προγραμματίσεις τις δραστηριότητες της ζωής σου επί του παρόντος;

Θα ήθελα πολύ να επισκεφτώ την Ελλάδα και να παίξω εκεί σύντομα!

Στην πραγματικότητα, σχεδιάζω να επιστρέψω στην Ευρώπη το 2021, κάτι που θα κάνει τα ταξίδια εκεί λίγο ευκολότερα, αλλά βέβαια τα σχέδιά μου είναι υποθετικά και σε αναμονή προς το παρόν.

Όλα πάνε από μέρα σε μέρα, αλλά δουλεύω προς την κατεύθυνση της επίτευξης κάποιων στόχων.

Και τελικά, χρειάζεται, ως κοινωνίες και άτομα, να δημιουργήσουμε νέους μύθους, νέες μυθολογίες; Τι θα απομείνει, όταν η «εποχή» του COVID-19 υποχωρήσει;

Αναμφίβολα! Όσον αφορά στην επίγνωσή μας, ζούμε μόνο μια φορά. Η οπτική μας μετράει σε σχέση με το πώς βιώνουμε τη ζωή.

Κάποιες καταστάσεις είναι ευκολότερες από άλλες, είναι όμως σημαντικό να προσπαθούμε τουλάχιστον να ζούμε την καλύτερη δυνατή ιστορία. Να σεβόμαστε τις ιστορίες των άλλων ανθρώπων.

Όση απώλεια και στενοχώρια κι αν έχει προκαλέσει ο COVID-19, μάς έχει αναγκάσει να θέσουμε εκ νέου προτεραιότητες στη ζωή μας, ας ελπίσουμε προς την κατεύθυνση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος και μιας θετικής κληρονομιάς.

Ευχαριστώ θερμά την Alice Gros από την Fire Records για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας με την Faten Kanaan.

Το άλμπουμ της Faten Kanaan A mythology of circles κυκλοφορεί από τη Fire Records.