Fidan Ataselim: «Η επιβολή έμφυλων ρόλων στην Τουρκία αρχίζει να “σπάει”»

 

Αποσκοπώντας στον τερματισμό των γυναικοκτονιών στην Τουρκία, η μετωπική φεμινιστική οργάνωση «Θα Σταματήσουμε τη Γυναικοκτονία» επιτελεί εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια πολύπλευρο έργο στη χώρα.

Η Fidan Ataselim, Γενική Γραμματέας της οργάνωσης, μάς εξηγεί λεπτομερώς.

Πότε και γιατί γεννήθηκε η Πλατφόρμα «Θα Σταματήσουμε τη Γυναικοκτονία»;

Μετά τον φόνο της Münevver Karabulut, προβήκαμε σε μια αξιολόγηση το 2010. Ξεκινήσαμε μια καμπάνια με το σύνθημα: «Η γυναικοκτονία είναι ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα στην κοινωνία».  

Στην εκσυγχρονισμένη χώρα μας υπάρχουν πολλές γυναίκες που εξελίσσονται, δουλεύουν, απαιτούν τα δικαιώματά τους.

Ενώ οι γυναίκες συμβαδίζουν με τη μοντέρνα ζωή, ερχόμαστε επίσης αντιμέτωπες με άντρες που αρνούνται να εγκαταλείψουν την εξουσία τους.

Οι γυναικοκτονίες είναι η τελική φάση της βίας εναντίον των γυναικών, οπότε συνεχίζουμε να την πολεμάμε με μαζικό αγώνα.

Η Πλατφόρμα «έχει το status νομικού προσώπου», και αποσκοπεί στο να σταματήσει τη γυναικοκτονία και να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες προστατεύονται από τη βία, όπως αναφέρεται στη δήλωσή σας.

Αποφασίσατε να λειτουργήσετε ως νομική οντότητα για να αποφύγετε περαιτέρω κρατική καταστολή;

Η Πλατφόρμα μας, που ιδρύθηκε το 2010, άρχισε ν’ ασχολείται με υποθέσεις σχετικές με τις οικογένειες των δολοφονημένων γυναικών. Όταν αρχίσαμε να παρακολουθούμε την υπόθεση της Münevver Karabulut, δεν είχε δημιουργηθεί ακόμα.

Κατά τη δεύτερη περίπτωση, είχαμε ιδρύσει την Πλατφόρμα, στην οποία όλες οι γυναίκες μπορούν να ενταχθούν.

Σε ένα ή δύο χρόνια, οικογένειες που ήθελαν να γίνουν μέρος της Πλατφόρμας και οι γυναίκες που υφίσταντο βία υπέβαλαν αίτηση σ’ εμάς.

Σε μια από αυτές τις περιπτώσεις, θέλαμε να εμπλακούμε επισήμως, αλλά ο δικαστής απέρριψε το αίτημά μας μιας και δεν ήμασταν «νομικό πρόσωπο», κι έτσι γίναμε το 2012.

Συνεχίζουμε τη μάχη μας τοποθετώντας την αποστολή μας πρώτη και καθιστάμενες θεσμικές μέρα τη μέρα. Αντί για συνεταιρική οργάνωση, αυτοπροσδιοριζόμαστε ως συλλογικά μαχόμενη οργάνωση με μηχανισμό λήψης αποφάσεων.

Γυναίκες από διαφορετικής πολιτικής και κοινωνικής προέλευσης συμβάλλουν και συμμετέχουν στις δραστηριότητες της Πλατφόρμας. Λειτουργεί όντως αυτή η ποικιλομορφία ή ενίοτε ανακύπτουν και προβλήματα;

Η εν λόγω ποικιλομορφία είναι η αξία που μας διακρίνει από άλλες οργανώσεις και ιδρύματα, αλλά και συνδέει όλες τις γυναίκες της κοινωνίας στο υψηλότερο επίπεδο. Αυτό, τουλάχιστον, έχω μέχρι στιγμής παρατηρήσει.

Ως γυναίκες με διαφορετικές οπτικές, κομματικές πολιτικές απόψεις και από όλων των ειδών τους θεσμούς, εδώ μαχόμαστε μαζί με κοινό στόχο την επίτευξη μιας ίσης και ελεύθερης ζωής για όλες τις γυναίκες.

Δεν έχουμε ποτέ μέχρι τώρα συναντήσει κάποιο πρόβλημα που να προέρχεται από αυτή την ποικιλομορφία. Αντιθέτως, αυτό που μας έχει κάνει τόσο δυνατές είναι το αγκάλιασμα της λειτουργίας μιας συνέλευσης.

Γιατί παίρνουμε τις αποφάσεις μαζί εδώ: κάθε γυναίκα έχει ίσο δικαίωμα έκφρασης, οποιαδήποτε μπορεί να ενταχθεί όποτε θελήσει, κι ακόμα κι αν υπάρχουν ζητήματα για τα οποία σκεφτόμαστε διαφορετικά, υπάρχει έδαφος για συζήτηση.

Αυτό που μάς οδηγεί ακόμα πιο μακριά είναι η διατύπωση των πολιτικών στόχων μας μέσω αυτών των πραγματικών συζητήσεων. «Ποτέ δε θα περπατήσεις μόνη», είναι το σύνθημα που δείχνει την κοινή λογική και νοοτροπία μας σ’ αυτήν ακριβώς τη φάση.

Συλλογικό μυαλό, λειτουργία της συνέλευσης βασισμένη στην ισότητα και συντονισμοί.

Οι δραστηριότητές σας καθορίζονται από συνελεύσεις των μελών των τοπικών παραρτημάτων της οργάνωσης. Πόσο συχνά διεξάγονται αυτές οι συνελεύσεις;

Τουλάχιστον μια φορά τον μήνα έχουμε συνελεύσεις, οι οποίες είναι ανακοινωμένες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Εκεί λαμβάνονται οι θεμελιώδεις αποφάσεις και τα συντονιστικά συμβούλια των πόλεων συναντιούνται συχνά με σκοπό την υλοποίηση αυτών των αποφάσεων.

Έπειτα, κάθε απόφαση που έχει ληφθεί ανακοινώνεται ξανά σε όλες τις συνελεύσεις των γυναικών, καθώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Υπάρχει ένας επαρχιακός συντονισμός που περιλαμβάνει συντονίστριες από κάθε πόλη και εκεί όλες οι αποφάσεις κάθε πόλης γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης άλλη μια φορά.

Συμπερασματικά, είτε κατατίθενται νέες προτάσεις ή καταλήγονται κοινές αποφάσεις και μεταδίδονται σε όλες τις πόλεις.

Έχουμε, εξάλλου, κεντρικές επιτροπές όπως εντοπισμού αγωγών, δικηγόρους, καταγραφής δεδομένων, συνελεύσεις φοιτητριών και εργατριών.

Κάθε επιτροπή περιλαμβάνει γυναίκες από διαφορετικές πόλεις και έχει διαφορετικές περιοχές ευθύνης και υπο-επιτροπές, καθώς και δικό της συντονιστικό σύστημα.

Με άλλα λόγια, προκειμένου να τερματιστούν οι δολοφονίες γυναικών και να χτιστεί ένα μέλλον όπου θα ζουν ισότιμα και τα παιδιά θα χαμογελούν, μια ολοκληρωμένη μάχη πρέπει να διεξαχθεί.

Αυτή είναι η κατεύθυνση όπου κινούμαστε. Είτε αυτή αφορά στον καθορισμό της γυναικείας πολιτικής, στον συντονισμό κάποιας διαδικασίας ή στη διανομή ενός φυλλαδίου, όλες οι γυναίκες μπορούν να γίνουν υποκείμενα σε καθετί ξεχωριστά.

Νομίζουμε πως κάθε γυναίκα μπορεί να εκφράσει γνώμη για κάθε θέμα.

Kαταγράφεται ένας ανησυχητικά αυξανόμενος αριθμός γυναικοκτονιών ή διαφορετικά είδη κακοποιητικών συμπεριφορών εναντίον γυναικών στην Τουρκία, σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Ευθύνεται η κυρίαρχη πατριαρχική νοοτροπία εντός του πλαισίου του καθεστώτος Ερντογάν γι’ αυτό;

Δυστυχώς, οι γυναικοκτονίες αυξάνονται, με εξαίρεση το 2011, όταν υπογράφτηκε η Σύμβαση της Ιστανμπούλ.

Παρατηρήσαμε ότι όταν όλοι ανέλαβαν ευθύνη γι’ αυτό το ζήτημα λέγοντας πως θα τερματίσουν τη βία εναντίον των γυναικών, οι γυναικοκτονίες μειώθηκαν.

Υπάρχει, ωστόσο, ο Νόμος 6284, ο οποίος προστατεύει τις γυναίκες από τη βία και διακηρύσσεται από το ΑΚΡ. Δεν πρέπει, όμως, να ιδωθεί ως επίτευγμά του. Καθεμιά από εμάς με τον δικό μας αγώνα υλοποιούμε τα επιτεύγματά μας.

Η κυβέρνηση του ΑΚΡ, οι εκπρόσωποι Τύπου και οι επίσημοί του σε διάφορα επίπεδα χαράσσον τα όρια σχετικά με το πώς πρέπει να είναι οι γυναίκες επιβάλλοντας τον δικό τους τρόπο ζωής και εξηγώντας ότι αυτές είναι ίσες.

Οι θετικές εξελίξεις και τα κέρδη σχετικά με τις γυναίκες έχουν προκύψει χάρη σ’ εμάς. Δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε το ζήτημα συνδέοντάς το μόνο με μια ριζοσπαστική νοοτροπία. Αυτό θα ήταν μια δικαιολογία για να μην κάνουμε κάτι σήμερα.

Στην πραγματικότητα, αφότου σκοτώθηκε η Emine Bulut στην Τουρκία, οι υπουργοί του ΑΚΡ έλεγαν πως υπάρχει νόμος, αλλά πρέπει ν’ αλλάξει η νοοτροπία.  Με δυο λόγια, η ιδέα της αλλαγής νοοτροπίας είναι δυνατή με ρυθμίσεις για όλη την κοινωνία.

Γι’ αυτό και δε θέτουμε οτιδήποτε αποτελεί έκφραση ατομικής απελευθέρωσης, όπως αμυντικά σπορ ή η καριέρα, ως στόχο μας, αλλά την εφαρμογή του Νόμου 6284 και της Σύμβασης της Ιστανμπούλ.

Αυτό το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά και πρέπει να αναζητήσουμε ζωτικά πράγματα που μπορούν να γίνουν τώρα.

Σε ποιον βαθμό έχει επιδεινώσει την κατάσταση η πανδημία και το lockdown;

Στη διάρκεια της περιόδου της πανδημίας, η βία εναντίον των γυναικών και η ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκαν πολύ, όπως και σε άλλες χώρες. Το βάρος της γυναικείας οικιακής εργασίας έχει αυξηθεί.

Οι γυναίκες ήταν υποχρεωμένες να μένουν με δυνητικούς δράστες.

Δεν μπορούσαν να επωφεληθούν από τις συμβουλευτικές υπηρεσίες και δεν μπορούσαν να απευθυνθούν στην αστυνομία.

Ακόμα, όμως, κι αν το κατάφερναν, έλεγαν ότι δεν υπήρχε θέση στα καταφύγια κι αναρωτιόντουσαν πού θα έμεναν οι δυνητικοί δράστες αν ανακαλούνταν τα περιοριστικά μέτρα.

Με άλλα λόγια, οι καταπιεσμένες και οι καταπιεσμένοι επηρεάζονταν πιο πολύ σε καιρούς κρίσης.

Ενώ σε όλους δινόταν η εντολή να μείνουν στο σπίτι, οι εργάτες στέλνονταν στους χώρους εργασίας τους και οι γυναίκες φυλακίζονταν στο σπίτι με εκείνους τους άντρες.

O βιασμός συγκεκριμένα, φαίνεται πως χρησιμοποιείται συστηματικά ως όπλο του κράτους εναντίον των πραγματικών ή των επινοημένων εχθρών του, ιδιαιτέρως των νεαρών Κουρδισσών.

Οι δε δράστες, συχνά στρατιωτικοί, συνήθως παραμένουν ατιμώρητοι. Ως Πλατφόρμα, ασχολείστε και μ’ αυτό το ζήτημα;

Οι περισσότερες από τις σκοτωμένες φονεύτηκαν με πυροβόλο όπλο. Γι’ αυτό και παλεύουμε ενάντια στον ατομικό οπλισμό μαζί με τον Nihat Palandöken, που είναι ο πατέρας της Helin Palandöken και οργάνωσε αυτή την καμπάνια.

Και, για να απαντήσω στην ερώτησή σου, οι γυναίκες επίσης αντιμετωπίζουν δυσκολίες και υφίστανται πιέσεις εντός της ίδιας τους της ζωής.

Το βάρος μιας εργάτριας και άλλων γυναικών δεν είναι το ίδιο, και οι γυναίκες μπορεί να υποστούν διακρίσεις αν είναι Κούρδισσες.

Είμαστε μαζί τους ενάντια στην έμφυλη καταπίεση, την απειλή και τη βία εναντίον όλων των γυναικών.

Η σχεδιαζόμενη απόσυρση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Ιστανμπούλ έχει πυροδοτήσει διαδηλώσεις και αντιδράσεις, ακόμα και εντός του κυβερνητικού «στρατοπέδου». Γιατί, λοιπόν, πάρθηκε κατ’ αρχήν μια τέτοια απόφαση;

Η Σύμβαση της Ιστανμπούλ επιβάλλει πλήρεις υποχρεώσεις στα κράτη. Η σχεδιαζόμενη απόσυρση από τη Σύμβαση ήταν καταστροφική για τις γυναίκες.

Πολλά κομμάτια της κοινωνίας τη διεκδίκησαν, ωστόσο, γιατί ήταν ένα βασικό κείμενο που κρατούσε τις γυναίκες ζωντανές, που τις προστατεύει και τις δυναμώνει. Εκατομμύρια γυναίκες έδωσαν ηχηρή απάντηση λέγοντας πως η Σύμβαση σώζει ζωές.

Αυτή η απόπειρα, που σχεδιαζόταν να πραγματοποιηθεί από άντρες, ήταν απαράδεκτη τη στιγμή που οι γυναικοκτονίες αυξάνονταν και νεαρές γυναίκες υφίσταντο βία καθημερινά από τους άντρες με τους οποίους είχαν χωρίσει.

Αυτή η απόπειρα ήταν απαράδεκτη, ενώ οι οικογένειες των δολοφονημένων γυναικών αναζητούσαν δικαιοσύνη στα δικαστήρια, φώναζαν στις πλατείες, κι ενώ εκείνοι οι δολοφόνοι αφήνονταν ελεύθεροι και απαλλάσσονταν επειδή ήταν γραβατωμένοι.

Αυτή η απόπειρα ήταν απαράδεκτη, ενώ οι γυναίκες ούτε καν μετρούσαν ως εργατική δύναμη και οι εργαζόμενες φτωχοποιούνταν εισπράττοντας χαμηλούς μισθούς και άδειες άνευ αποδοχών.

Οι γυναίκες θέλουν να ζουν ισότιμα και παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις.

Σε αυτό το σημείο, η δήλωση ότι θα αποσυρόμασταν από τη Σύμβαση της Ιστανμπούλ συνάντησε αντιδράσεις κυρίως από τις γυναίκες.

Για πρώτη φορά, η κυβέρνηση διασπάστηκε όχι για κάποιο οικονομικό κέρδος, αλλά για ένα πολιτικό ζήτημα σχετικά με τις γυναίκες.

Με όλον αυτόν τον αγώνα, μάθαμε πως συζητείτο μια δήλωση αναφορικά με το Άρθρο 4. Αυτό αποτελεί πρόοδο για εμάς.

Αλλά πρέπει να καταστεί γνωστό ότι ούτε τα LGBTQ+ άτομα ούτε οι γυναίκες θα σταματήσουν να αγωνίζονται για μια ισότιμη ζωή, και θα εφαρμόσουμε κάθε άρθρο της εν λόγω Σύμβασης.

Κοιτάζοντας προς τα πίσω, τι νομίζεις πως έχετε πετύχει στα χρόνια που λειτουργείτε;

Βλέπουμε μια σοβαρή θετική αλλαγή στην κοινωνία. Η επιθυμία των γυναικών να ζουν ισότιμα γίνεται τώρα αντιληπτή από όλα τα κομμάτια της κοινωνίας. Η επιβολή έμφυλων ρόλων αρχίζει να «σπάει».

Ένας σοβαρός αγώνας για τα δικαιώματα εξαπλώνεται και οι γυναίκες δεν παραμένουν πια σιωπηλές.

Νομίζουμε επίσης ότι έχουμε δημιουργήσει μία φεμινιστική γυναικεία οργάνωση που παράγει σημαντικό αποτέλεσμα. Οι γυναίκες συμμετέχουν περισσότερο σε αγώνες και γίνονται υποκείμενα σε διαφορετικές επαρχίες στην Τουρκία.

Μπορούμε να εμποδίσουμε απαλλακτικές αποφάσεις στις υποθέσεις που παρακολουθούμε.

Μπορούμε να περιορίσουμε τα νέα μισογυνικά βήματα, και η Σύμβαση της Ιστανμπούλ έχει υπάρξει το πιο ισχυρό δείγμα αυτού του αγώνα.

Με άλλα λόγια, το μεγαλύτερο κέρδος μας είναι ο Νόμος 6284 και η Σύμβαση της Ιστανμπούλ. Επιπλέον, η κοινωνία δε λέει πλέον: «Οι γυναίκες μερικές φορές μπορεί να φονεύονται».

Περισσότερες πληροφορίες για την οργάνωση «Θα Σταματήσουμε τη Γυναικοκτονία» και τις δραστηριότητές της μπορείτε να αναζητήσετε στο επίσημο site της.