Βαχίντ Τζαλιλβάντ: «Το καλύτερο υλικό για ένα σενάριο είναι ο κόσμος γύρω σου»

Με δύο βραβεία στο περσινό Φεστιβάλ Βενετίας, καθώς και Αργυρό Αλέξανδρο & Βραβείο FIPRESCI στο 58^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, η Περίπτωση Συνείδησης, δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του ανερχόμενου Ιρανού σκηνοθέτη Βαχίντ Τζαλιλβάντ, είναι ένα ηθικό δράμα συχνά σεξπιρικών διαστάσεων, που εξερευνά τις έννοιες της ενοχής, της ευθύνης και της κάθαρσης.

Συνομιλώντας μαζί του, με αφορμή την προβολή της ταινίας του στις αίθουσες από τις 4 Οκτωβρίου.

Στην ταινία σας Περίπτωση Συνείδησης εξερευνάτε ζητήματα ηθικής φύσης, όπως η ενοχή, η ευθύνη, η κάθαρση. Πόσο σημαντικά είναι για σας ως άνθρωπο, αλλά και στο πλαίσιο της σύγχρονης ιρανικής κοινωνίας;

Αυτές οι έννοιες αφορούν όλο τον κόσμο, όχι μόνο το Ιράν. Όταν, ως σεναριογράφος, ξεκινάς να γράφεις μια ιστορία, απευθύνεσαι σε όλους. Το ίδιο σενάριο μπορείς να το προσαρμόσεις ανάλογα με το πού εκτυλίσσεται. Το μόνο που διαφέρει από χώρα σε χώρα είναι ο τρόπος ζωής των ανθρώπων. 

Πώς κατασκευάσατε τους χαρακτήρες και πώς, στη συνέχεια, δουλέψατε με τους ηθοποιούς, οι οποίοι τους υποδύονται εξαιρετικά;

Πριν πιάσεις στιλό και χαρτί ή ένα λάπτοπ και κλειστείς σε ένα δωμάτιο, χρειάζεται να γνωρίζεις τον κόσμο σου, τη χώρα σου. Νομίζω ότι το καλύτερο υλικό για ένα σενάριο είναι ο κόσμος γύρω σου. Πρέπει μόνο να τον βλέπεις αληθινά.

Πριν τα γυρίσματα, επί δύο μήνες κάναμε πρόβες και μιλούσαμε με τους ηθοποιούς για το σενάριο, για να μάθουν τι ακριβώς ήθελα και ποιος ήταν ο κάθε χαρακτήρας. Όταν το καταλάβαιναν, οι λεπτομέρειες δεν ήταν πολύ δύσκολες πλέον. Η μίμηση, η προφορά είναι κάτι εύκολο και στα γυρίσματα θα τα κατάφερναν. Για μένα, το πιο σημαντικό στον ηθοποιό είναι να είναι έξυπνος άνθρωπος.

Και δεν είναι μόνο έξυπνοι, αλλά και πολύ ταλαντούχοι.

(Γέλια).

Σε σχέση με το χαρακτήρα του ιατροδικαστή Κάβε, γιατί επιμένει τόσο πολύ πως ευθύνεται για το θάνατο του παιδιού, ενώ δεν προκύπτει κάτι τέτοιο;

Ο μεγαλύτερος πόνος του Μουσά είναι ότι νομίζει πως εκείνος φταίει που πέθανε το παιδί του. Γι’ αυτό και ήθελε να βοηθήσει ο Κάβε τον πατέρα του παιδιού.

Με αυτό τον τρόπο, όμως, θα καταλήξει κι ο ίδιος στη φυλακή. Γιατί, λοιπόν, να θέλει να βοηθήσει;

Δε θα πάει στη φυλακή, απλώς θα πληρώσει πρόστιμο. Με αυτό τον τρόπο βοηθάει. Μη νομίζεις ότι φταίει ο Μουσά.

Στην ταινία, οι περισσότεροι κεντρικοί χαρακτήρες παραβιάζουν το νόμο. Αποτελεί αυτό ένα σχόλιο πάνω στην ιρανική κοινωνία;

Πριν το ατύχημα, ο Κάβε είναι σωστός άνθρωπος. Αν εσύ δεν έχεις να φας, τι θα κάνεις; Αν το παιδί σου είναι άρρωστο, πρέπει να το πας στον γιατρό και δεν έχεις χρήματα, τι θα κάνεις; Αν αγαπάς κάποια και ο πατέρας της δεν την αφήνει να είναι μαζί σου, τι θα κάνεις; Αν θες να πέσεις κάτω και δεν έχεις ένα τοίχο να ακουμπήσεις, τι θα κάνεις; Αυτή είναι η πραγματικότητα, η τραγωδία των ανθρώπων. Δεν έχει ούτε χρώμα, ούτε χώρα.

Παρά τη δύσκολη κοινωνική, οικονομική και πολιτική κατάσταση που επικρατεί στο Ιράν, επί πολλά χρόνια παράγεται μεγάλος αριθμός εξαιρετικών ταινιών, οι οποίες προβάλλονται σε διεθνή φεστιβάλ και συχνά βραβεύονται. Πώς ερμηνεύετε το γεγονός αυτό;

Αυτό είναι λίγο υπερβολικό. Ο περισσότερος κόσμος, ωστόσο -ακόμα και τα μικρά παιδιά-, ξέρουν να πουν μια ιστορία. Από μικροί έχουμε μεγαλώσει με ιστορίες. Γι’ αυτό κι είναι πιο εύκολο να αφηγηθούμε και να γράψουμε ιστορίες. Όλες οι δυσκολίες έχουν βοηθήσει τους Ιρανούς να γίνουν πιο δυνατοί. Το ίδιο και το σινεμά.

Ευχαριστώ θερμά την Αλεξάνδρα Κόλια από το Γραφείο Τύπου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου  Θεσσαλονίκης για την πολύτιμη συμβολή της στη διοργάνωση της συνέντευξης με τον σκηνοθέτη  στο πλαίσιο του 58^ου ΦΚΘ.

Η ταινία του Βαχίντ Τζαλιλβάντ Περίπτωση Συνείδησης προβάλλεται από τις 4 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους σε διανομή της AMA Films.