Bogdan Mirică: «Προτιμώ να κάνω ταινίες από το να τις κατηγοριοποιώ»

Με το νευρώδες υπαρξιακό γουέστερν Όταν ξέσπασε η βία, το οποίο προβλήθηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα στην ενότητα Ένα κάποιο βλέμμα του φετινού Φεστιβάλ των Καννών, ο πρωτοεμφανιζόμενος Ρουμάνος σκηνοθέτης Bogdan Mirică εγγράφει σοβαρές «υποθήκες» για το μέλλον, καταφέρνοντας, ταυτόχρονα, να αντλεί από και να υπερβαίνει την παράδοση του Ρουμανικού Νέου Κύματος. Εκτυλισσόμενο στην υποχθόνια βίαιη ρουμανική εξοχή, το φιλμ αφηγείται την ιστορία του Ρόμαν, ο οποίος είναι αποφασισμένος να πουλήσει τη γη που κληρονόμησε από τον παππού του. Ο τοπικός «βαρόνος» της μαφίας, όμως, έχει διαφορετική γνώμη. Παρακολουθήσαμε το Όταν ξέσπασε η βία στο φετινό Φεστιβάλ του Σαράγεβο, όπου απέσπασε την Ειδική Μνεία της Επιτροπής. Η ταινία προβάλλεται από τις 15 Δεκεμβρίου και στους κινηματογράφους. Κουβεντιάζοντας με τον σκηνοθέτη.

Θα ήταν ακριβές, αν κάποιος περιέγραφε το ντεμπούτο σου μυθοπλασίας Όταν ξέσπασε η βία ως «υπαρξιακό γουέστερν»; Πόσο αντλείς προσωπικά από την παράδοση των γουέστερν σε επίπεδο είδους, αφηγηματικής δομής και θεμάτων;

Για μένα το είδος είναι λιγότερο σημαντικό, κατά κάποιο τρόπο. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι τα μοτίβα, τα οποία συναντιούνται σε όλη την αφήγηση- είναι πιο απτά- και με αυτή την έννοια όντως συμφωνώ ότι τα γουέστερν και το Όταν ξέσπασε η βία μοιράζονται πολλά κοινά μοτίβα: το σύνορο, την αποφασιστικότητα κάποιου, τη δικαιοσύνη και άλλα. Υποθέτω πως το Όταν ξέσπασε η βία θα μπορούσε να περιγραφεί ως υπαρξιακό γουέστερν, καθώς περιστρέφεται γύρω από 3 χαρακτήρες, καθένας από τους οποίους διδάσκει μια διαφορετική φιλοσοφία. Η διαμάχη δε συντελείται ενώ κυνηγούν τον ίδιο θησαυρό ή το ίδιο κομμάτι γης, όπως συμβαίνει στα κλασικά γουέστερν, αλλά όταν οι απόψεις τους για τη ζωή συγκρούονται. 

Πόσο χρόνο χρειάστηκες, προκειμένου να ολοκληρώσεις την ταινία σου, από το αρχικό προσχέδιο μέχρι τις τελευταίες «πινελιές» στη διαδικασία του μοντάζ; Υπήρξαν αλλαγές που συντελέστηκαν καθ’ οδόν;

Υπήρξε μια μακρά διαδικασία. Η ίδια η συγγραφή του σεναρίου κράτησε περίπου 2 χρόνια. Έπειτα, επί ένα χρόνο παρέμεινα σε «αργία», καθώς δεν μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε χρήματα. Τότε κερδίσαμε στον εθνικό διαγωνισμό του CNC, και χρειάστηκαν άλλα δύο χρόνια για την πραγματοποίηση της ταινίας. Πολύ μεγάλο διάστημα, αν το καλοσκεφτείς. Προχώρησα σε σημαντικές αλλαγές στη διαδικασία του μοντάζ. Το φιλμ αρχικά διαρκούσε 3 ώρες- είχε πολύ επικό χαρακτήρα, με μεγάλες σκηνές με κασκαντέρ κ.λπ.-, αλλά τότε αποφάσισα να το κάνω πιο «τσιτωμένο» και ελλειπτικό. Δεν είμαι σίγουρος, εξάλλου, αν στις μέρες έχεις τη δυνατότητα να διαρκεί το ντεμπούτο σου 3 ώρες. Ίσως στην εκδοχή του DVD.

Υπάρχει μια υποχθόνια αίσθηση σε όλο το έρημο τοπίο και στις περισσότερες από τις πράξεις και τις επιλογές των χαρακτήρων. Έτσι βλέπεις την επαρχιακή Ρουμανία; Και πόσο σημαντική ήταν η επιλογή της τοποθεσίας;

Αναζητήσαμε τα σωστά μέρη για πολύ καιρό. Δεν μπορώ να προσδιορίσω επακριβώς ποια ήταν τα κριτήρια, αλλά, με το που βρισκόμουν στο σωστό μέρος, μπορούσα να το πω. Αληθεύει ότι υπάρχει μια γενικότερη υποχθόνια δόνηση στην ταινία, αλλά, κατά κάποιο τρόπο, αυτή φιλτράρεται μέσα από τα μάτια μου ως παιδιού, όταν περνούσα μεγάλο μέρος των διακοπών μου στην εξοχή, όπου γινόμουν μάρτυρας ορισμένων επεισοδίων άγριας βίας ανάμεσα στους ντόπιους. Το ήθελα, λοιπόν, αυτό, αλλά ήθελα, επίσης, και μια συνολικότερη αίσθηση νοσταλγίας- που είναι επίσης δική μου-, μιας και εκείνος ο κόσμος, τον οποίο ήξερα, σταδιακά εξαφανίζεται.

Ορισμένες από τις πιο συγκρουσιακές σκηνές της ταινίας σου συμβαίνουν εκτός κάδρου. Γιατί επέλεξες αυτή την ελλειπτική προσέγγιση;

Αν είναι σωστά στημένες, νομίζω πως οι ελλείψεις μπορούν να είναι ακόμα πιο τρομακτικές. Επίσης, υπάρχει και το ζήτημα της δοσολογίας- δε θα μπορούσα να έχω 2 τελικές συγκρουσιακές σκηνές. Αυτό θα ήταν περιττό και πιστεύω ότι οι σκηνές θα είχαν αδυνατίσει η μία την άλλη.

Μια προσεκτικά επιλεγμένη ομάδα έμπειρων και εξαιρετικά ταλαντούχων ηθοποιών συμπληρώνει το σκηνοθετικό σου όραμα. Σε ποιο βαθμό η επιλογή αυτή συνέβαλε στο χτίσιμο του «σκελετού» της ταινίας;

Αυτό ήταν από τα πλέον σημαντικά στοιχεία. Έψαχνα ηθοποιούς με μια ορισμένη σωματικότητα- το είδος των ανθρώπων που εντοπίζεις αμέσως σε ένα γεμάτο δωμάτιο. Ήξερα ότι, όταν κάνεις μια ταινία σαν τη δικιά μου, με πολύ λίγους χαρακτήρες, καθένας από αυτούς πρέπει να περιέχει ένα μικρόκοσμο, πρέπει να καταλαμβάνει το χώρο του στην οθόνη. Μερικοί ηθοποιοί παίζουν έτσι, άλλοι είναι έτσι.

Στη συνέντευξη τύπου μετά την προβολή της ταινίας στο φετινό Φεστιβάλ του Σαράγεβο ανέφερες γελώντας πως θα ήθελες να παρακολουθήσεις ένα ρουμανικό φιλμ επιστημονικής φαντασίας ή πορνό στο μέλλον. Θεωρείς ότι το λεγόμενο Ρουμανικό Νέο Κύμα ολοκλήρωσε τον κύκλο του, «φιμώνοντας» μεμονωμένες φωνές στο ρουμανικό κινηματογράφο, ή, σε κάποιο βαθμό, ταυτίζεσαι μ’ αυτό;

Όταν ξεκινά η συζήτηση για το Ρουμανικό Νέο Κύμα, πάντα πηγαίνω σε μια θέση στο βάθος και την ακούω από απόσταση. Δεν εννοώ πως δεν ταυτίζομαι μ’ αυτό, ότι είμαι εναντίον του κ.λπ.- είναι απλώς που είμαι υπερβολικά νέος στο χώρο και προτιμώ να κάνω ταινίες από το να τις κατηγοριοποιώ.

Σε συνέχεια της προηγούμενης ερώτησής μου, πόσο κοντά ή πόσο μακριά από το ντεμπούτο σου θα είναι η επόμενη «έφοδος» στη μυθοπλασία;

Αυτή τη στιγμή ασχολούμαι με τη δεύτερη περίοδο μιας γκανγκστερικής σειράς, την οποία γράφω και σκηνοθετώ για λογαριασμό του ευρωπαϊκού HBO. Αρχίζω, λοιπόν, να νιώθω όλο και πιο κοντά σ’ αυτό τον κόσμο- αλλά αυτό δε σημαίνει αναγκαστικά πως η επόμενη ταινία μου θα καταπιάνεται με το ίδιο θέμα. Θα δούμε.

Ευχαριστώ θερμά τον σκηνοθέτη, ο οποίος, εν μέσω εξαντλητικών γυρισμάτων, βρήκε το χρόνο να απαντήσει στις ερωτήσεις μου.

Η ταινία του Bogdan Mirică Όταν ξέσπασε η βία προβάλλεται από τις 15 Δεκεμβρίου στους κινηματογράφους σε διανομή της AMA Films.