Λουίς Πουένσο: «Στις μέρες μας, την Ιστορία τη γράφουν τα Μ.Μ.Ε.»

30 και πλέον χρόνια μετά την πρεμιέρα της, η Επίσημη Ιστορία, η εμβληματική και πολυβραβευμένη ταινία του σπουδαίου Αργεντίνου σκηνοθέτη Λουίς Πουένσο, βρίσκει το δρόμο της και για τις ελληνικές αίθουσες, σε ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια. Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το φιλμ αποτελεί μια καταβύθιση στην επώδυνη και ταραχώδη ιστορία της Αργεντινής των χρόνων της Δικτατορίας. Πρωταγωνιστές του, ένα ζευγάρι της ανώτερης μεσοαστικής τάξης, το οποίο ζει στο Μπουένος Άιρες με την παράνομα υιοθετημένη του κόρη. Στη διάρκεια της ταινίας, η μητέρα της αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι το παιδί τους ενδέχεται να είναι γόνος οικογένειας «εξαφανισμένων», γεγονός που πυροδοτεί μια σειρά από δραματικές εξελίξεις. Η Επίσημη Ιστορία προβάλλεται στους κινηματογράφους από την 1^η Δεκεμβρίου σε διανομή της Weird Wave. Με αυτή την αφορμή, ο Λουίς Πουένσο απάντησε στις ερωτήσεις μας.

«H Ιστορία είναι η μνήμη των λαών», λέει η πρωταγωνίστρια της ταινίας σας σε μια από πρώτες σκηνές του φιλμ το Μάρτιο του 1983 ξεκινώντας το μάθημά της. Θα θέλατε να αναλύσετε τη σημασία της μνήμης τόσο σε προσωπικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο;

«H Ιστορία είναι η μνήμη των λαών», λέει η καθηγήτρια το Μάρτιο του 1983 ξεκινώντας το μάθημά της στην αρχή της ταινίας. Εκείνη τη χρονιά γράφαμε το σενάριο μέσα σε ένα πολύ αυστηρό και απαιτητικό Παρόν, μιας και βρισκόμασταν υπό την εξουσία της Δικτατορίας.

Έτσι, οι δύο βασικοί άξονες του σεναρίου μας ήταν η Ιστορία με τη διπλή της έννοια στα καστιλιάνικα - του κοινωνικού και του προσωπικού- και η Μνήμη ως τη θεμέλιο λίθο των συνθηκών.

Δώσατε στην ταινία τον τίτλο Επίσημη Ιστορία. Ποιος γράφει την ιστορία, τελικά, και με ποιο τρόπο είναι δυνατό αυτή να διδαχθεί πιο αποτελεσματικά;

Ένας μαθητής στην ταινία απαντά στην καθηγήτρια ότι «την Ιστορία τη γράφουν οι δολοφόνοι» και αυτή τη φράση, φυσικά, τη γράψαμε εμείς για να τονίσουμε την αντίφαση ανάμεσα στο επίσημα αναγνωρισμένο και στο πραγματικό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι την Ιστορία τη γράφουν οι νικητές. Και στις μέρες μας, τα Μ.Μ.Ε.

Η Επίσημη Ιστορία προβλήθηκε δυο χρόνια μετά την πτώση της Δικτατορίας στην Αργεντινή. Ποιες είναι οι πιο ζωντανές μνήμες σας από εκείνες τις πρώτες προβολές και την αρχική υποδοχή της ταινίας;

Δεν έγινε ακριβώς έτσι. Γράψαμε το σενάριο και προσπαθήσαμε να τη γυρίσουμε, ουσιαστικά όλη η παραγωγή έλαβε χώρα στη διάρκεια της Δικτατορίας, η οποία τελείωσε - υπό μια έννοια- το Δεκέμβριο του 1983. Την προβάλαμε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1985.

Στην πραγματικότητα, όταν γυρίζαμε την ταινία, η μητέρα της τετράχρονης πρωταγωνίστριάς μας απειλήθηκε επανειλημμένα για να βγάλει την κόρη της από τα γυρίσματα. Γι’ αυτό το λόγο αναφέρω πως «υπό μία έννοια». Η Δημοκρατία αποτέλεσε μια διαδικασία πολύ σταδιακή και εύθραυστη.

Ποια είναι η γνώμη σας για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στην Αργεντινή και τις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής δεδομένης της επανόδου συντηρητικών δυνάμεων και πολιτικών;

Αυτή ακριβώς είναι η ευθραυστότητα, στην οποία αναφέρθηκα. Στη Λατινική Αμερική, όπως και στην Ευρώπη, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, οι μεγάλες εταιρίες έχουν κατακτήσει πλήρως τον έλεγχο. Οφείλουμε να έχουμε κατά νου ότι οι περίοδοι της Ιστορίας είναι πάντοτε μεγάλης διάρκειας και ασταθείς.

Το λατινοαμερικάνικο σινεμά, με όλη την ποικιλομορφία των αποχρώσεων και των εκδοχών του, φαίνεται να βρίσκεται σε άνθιση. Πώς το αξιολογείτε;

Έχουμε ένα προστατευτικό νόμο που καταφέραμε μέσα από διεκδικήσεις να θεσπίσουμε στη δεκαετία του ‘90, μια εποχή ιδιαίτερα φιλελεύθερη στην Αργεντινή. Μια πλήρης αντίφαση, όπως τόσες άλλες από αυτές που συγκροτούν την «πολιτική». Αυτός ο νόμος εξακολουθεί να ισχύει και επέτρεψε σε μια νέα γενιά σκηνοθετών να μπορεί να γυρίσει ταινίες. Ανάμεσά τους τα παιδιά μου και άλλοι νέοι, στων οποίων τις ταινίες έχω κάνει την παραγωγή.

Ευχαριστώ θερμά την Ελένη Τεμπονέρα από το Γραφείο Τύπου της Weird Wave για την πολύτιμη συμβολή της στην πραγματοποίηση της συνέντευξης με τον σκηνοθέτη.

Η ταινία του Λουίς Πουένσο Επίσημη Ιστορία προβάλλεται στον κινηματογράφο Άστορ και στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος από την 1^η Δεκεμβρίου σε διανομή της Weird Wave.