Meegan Lee Ochs: «Μακάρι τα τραγούδια του πατέρα μου να ήταν λιγότερο επίκαιρα»

 

Meegan και Phil Ochs (Photo credit: Alice Ochs)

Μοναχοκόρη του σπουδαίου τροβαδούρου της πολιτικοποιημένης φολκ Phil Ochs, η Meegan Lee Ochs μοιράζεται μαζί μας με πολλή αγάπη αναμνήσεις από τον πατέρα της, που αυτοκτόνησε πριν από 45 χρόνια, στις 9 Απριλίου του 1976.

Ήσασταν μόλις προέφηβη όταν ο Phil Ochs, ο πατέρας σας, αυτοκτόνησε στις 9 Απριλίου του 1976. Θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί ο θάνατός του ή ήταν υπερβολικά αποφασισμένος/πιεσμένος εσωτερικά;

Ήμουν 12 όταν πέθανε ο πατέρας μου.

Ζούσα και με τους δυο γονείς μου μέχρι τα δυόμισι, κι έπειτα μετακομίσαμε με την μητέρα μου στη Mill Valley της Καλιφόρνια. Ο πατέρας μου μετακόμισε στο Λος Άντζελες κι επισκεπτόμασταν ο ένας την άλλη στο Λος Άντζελες και τη Mill Valley.

Ο πατέρας μου υπέφερε από μια χημική ανισορροπία που τώρα ονομάζεται διπολική διαταραχή και τότε μανιοκατάθλιψη. Επειδή δε ζούσα μαζί του, δε βίωσα την κατάθλιψη.

Υπήρχαν διαθέσιμα φάρμακα, αλλά όχι τόσο προσαρμοσμένα με ακρίβεια όπως σήμερα. Το λίθιο τού είχε συνταγογραφηθεί σε δόση πολύ υψηλότερη της χρειαζούμενης και φημολογείτο ότι αφαιρούσε τη δημιουργικότητα.

Απ’ όσο ξέρω, είχε μια συνταγή στο τέλος της ζωής του, αλλά δεν την εκτέλεσε ποτέ.

Η δημιουργικότητα ήταν ο πυρήνας του, και πιστεύω πως ο φόβος της απώλειάς της ήταν ένα αντίτιμο που δεν ήθελε να πληρώσει.

Μιλούσε συχνά για την αυτοκτονία -όχι μαζί μου-, και υπήρχαν ανησυχίες και προσπάθειες για βοήθεια από την οικογένειά μας και τους φίλους του.

Ο πατέρας του είχε επίσης νοσηλευθεί για μανιοκατάθλιψη, και φαίνεται ξεκάθαρο ότι την κληρονόμησε από εκείνον.

Το «και αν» είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι για όσους έχουν επιβιώσει της αυτοκτονίας ενός αγαπημένου προσώπου. Όταν ήμουν 12, νόμιζα πως αν του είχα τηλεφωνήσει λίγο πριν, θα μπορούσα να τον έχω σώσει. Η παντοδυναμία της νιότης…

Αναδρομικά, η απόφασή του δε μοιάζει με σκέψη της στιγμής. Φαίνεται ότι βασανιζόταν από κατάθλιψη στο μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του.

Πρέπει να σκέφτηκε πως ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσει ότι δε θα υπέφερε ξανά από αυτή τη βαθιά κατάθλιψη θα ήταν αν δεν ήταν εδώ για να τη βιώσει.

Θα τού έδινα τα πάντα για να έχει επιβιώσει από εκείνα τα χρόνια και να ήταν μαζί μας ακόμα.

Η απώλεια ενός γονιού σε τόσο τρυφερή ηλικία πρέπει να ήταν καταστροφική. Πώς καταφέρατε να συμφιλιωθείτε μ’ αυτή και να προχωρήσετε στη ζωή σας σ’ όλα τα επίπεδα;

Οι γονείς της μητέρας μου πέθαναν όταν εκείνη ήταν εννιά και δεκαπέντε. Όταν ο πατέρας μου πέθανε ενώ ήμουν 12 κι η μητέρα μου πάλευε με την τοξικοεξάρτηση, ζούσα με τον φόβο ότι θα την έχανα επίσης.

Είμαι ευγνώμων που κατάφερε να την ξεπεράσει και να ζήσει μια παραγωγική ζωή για άλλα τριάντα χρόνια. Χάνοντας τον πατέρα μου και σχεδόν χάνοντας την μητέρα μου συνεπαγόταν το να έχω προσωπική υπευθυνότητα σε μικρή ηλικία.

Είμαι άνθρωπος που βλέπει τη θετική πλευρά των πραγμάτων, οπότε το αντιλαμβάνομαι σαν να έχω κάνει τον εαυτό μου αυτάρκη. Το να έχω τη μουσική του και βίντεό του με βοήθησε.

Δεν είναι υποκατάστατο, αλλά κυριολεκτικά έχω το ντοκιμαντέρ του Kenneth Bowser για τον πατέρα μου έτσι ώστε ο γιος μου να γνωρίσει τον παππού του πολύ καλύτερα από σχεδόν οποιοδήποτε παιδί που ο παππούς του έχει πεθάνει πριν αυτό γεννηθεί.

Επηρεάστηκε ο μετέπειτα προσανατολισμός σας, επαγγελματικός ή πολιτικός -ακόμα και υποσυνείδητα- από τη σχέση σας με τον πατέρα σας ή τις αναμνήσεις σας από εκείνον;

Επί 28 και πλέον χρόνια εργάζομαι στην ACLU (Αμερικανική Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες) της νότιας Καλιφόρνια συγκεντρώνοντας χρήματα και κάνοντας παραγωγή σε εκδηλώσεις.

Ο πατέρας μου ήταν ένας πολιτικοποιημένος φολκ τραγουδιστής, αλλά και οργανωτής.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος των Yippies. Είχε επίσης εμπλακεί σε διαφόρων ειδών διαμαρτυρίες.

Αυτές συμπεριλάμβαναν τη διακήρυξη του τερματισμού του πολέμου στο Βιετνάμ και την πορεία στους δρόμους της Νέας Υόρκης κάνοντας τους ανθρώπους να νιώσουν ενστικτωδώς πώς θα μπορούσε να είναι το τέλος του πολέμου.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ζωή μου εμπνέεται από τον πατέρα μου, τη μουσική του, τον ακτιβισμό του. Η βασική πεποίθηση πως οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες και η πάλη ενάντια στις διακρίσεις διαπερνά κάθε ίνα της ύπαρξής μου.

Ο αρχικός μου ακτιβισμός στο λύκειο ήταν να δουλεύω με τον Οικογενειακό Προγραμματισμό ως έφηβη ηγέτις και μιλώντας στους φίλους μου για την πρόσβαση στον έλεγχο γεννήσεων.

Στα είκοσί μου συγκέντρωνα πόρους εθελοντικά για προσφυγικές οργανώσεις της Κεντρικής Αμερικής και ταξιδεύοντας στο Ελ Σαλβαδόρ δύο φορές.

Πρώτα σε μια αποστολή αναζήτησης γεγονότων μετά τη δολοφονία πέντε Ιησουιτών ιερέων, κι έπειτα όταν ο Ruben Zamora έβαλε υποψηφιότητα για την προεδρία τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90.

Από τους πολλούς ανθρώπους που ο πατέρας μου οδήγησε στη ζωή μου μετά τον θάνατό του ήταν ο Σον Πεν. Τον συνάντησα όταν ήμουν δεκαεννιά κι εκείνος εικοσιτριών. Έγινε κάτι σαν αδερφός μου, και δούλεψα μαζί του για τρία χρόνια.

Εκπληκτική εμπειρία! Αστειευόμενη, λέω ότι παρακολούθησα το «Πανεπιστήμιο του Πεν», επειδή τόσοι άνθρωποι που γνώρισα μέσω του Σον παρέμειναν κομμάτι της ζωής μου και επηρέασαν τη δουλειά μου.

Αν και το όνειρό μας για μια ταινία σχετικά με τον πατέρα μου δεν έχει υλοποιηθεί, νιώθω πως η τέλεια στιγμή ίσως πράγματι να είναι τώρα.

Όπως και του πατέρα μου, η ενήλικη ζωή μου έχει υπάρξει ένας συνδυασμός πολιτικής και διασκέδασης. Το 1992 άρχισα να δουλεύω στην ACLU της νότιας Καλιφόρνια κάνοντας παραγωγή σε εκδηλώσεις.

Επί του παρόντος, εργάζομαι για τα ετήσια βραβεία σχετικά με το Νομοσχέδιο για τα Δικαιώματα, αλλά τον πιο πολύ χρόνο τον αφιερώνω σε πλειστηριασμούς και λοταρίες, και συνεργαζόμενη με influencers για την προώθηση εκστρατειών υποστήριξης.

Στη φολκ παράδοση της προσαρμογής τραγουδιών σε νέες συνθήκες, ο πατέρας μου ξαναφαντάστηκε το τραγούδι του Here's to the State of Mississippi ως Here’s to the State of Richard Nixon.

Πολλά χρόνια αργότερα, οι Tim Robbins and Eddie Vedder ξαναέγραψαν το τραγούδι ως Here’s to the State of George W και διακριτικά ήθελα κάποιον να το διασκευάσει ως Here’s to the State of Donald Trump.

O στίχος «και οι λόγοι του Προέδρου είναι οι ασυναρτησίες ενός κλόουν» δεν έχει ποτέ υπάρξει πιο αληθινός για τον συνταξιούχο της Φλόριντα.

Εκτιμούσατε κι απολαμβάνατε τη μουσική και την εν γένει στάση του όσο ζούσε; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας δίσκοι του πατέρα σας και γιατί;

Απλώς για να το ξέρετε, οι δικοί μου είναι το All the news that’s fit to sing και το Pleasures of the harbor.

Απολαμβάνω τη μουσική του πατέρα μου απ’ όταν ήμουν παιδί.

Η κατανόησή μου των δυνατών και ευφυών στίχων του έχει εξελιχτεί με τα χρόνια, και διαμέσου της κατανόησης είμαι ακόμα πιο περήφανη για το πώς χρησιμοποιούσε τη δημιουργικότητά του ώστε να κάνει τον κόσμο ένα πιο δίκαιο μέρος για όλους.

Η αφήγησή του αντανακλά την εξέλιξή του από έναν περίεργο και πατριώτη νέο στην επίγνωση τού ότι η αμφισβήτηση της κυβέρνησής σου όταν δεν ανταποκρίνεται στα ιδεώδη που ενστερνίζεται είναι όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και ευθύνη.

Το All the News That’s Fit to Sing έχει μια πρωταρχική ιστορία.

Από τον εορτασμό της αμερικανικής ομορφιάς (Power and the Glory), την κληρονομιά ενός τροβαδούρου (Bound for Glory), τον τυφλό πατριωτισμό (One More Parade), στην τραγωδία της απώλειας (Too Many Martyrs) και την ελπίδα (What's That I Hear).

Το Pleasures of the Harbor ως άλμπουμ και τραγούδι συνιστούν μια δημιουργική διαφοροποίηση και είναι καταπληκτικά, κατά τη γνώμη μου.

Τα Crucifixion και Pleasures of the Harbor είναι περίπλοκες και εκφραστικές ιστορίες αφηγημένες με ορχηστρική παρουσίαση και όμορφες μελωδίες.

Το Outside of a Small Circle of Friends είναι άλλο ένα αγαπημένο μου κομμάτι και βρίσκεται επίσης σ’ αυτόν τον δίσκο.

Το I Ain't Marching Anymore έγινε ένας ύμνος του αντιπολεμικού κινήματος.

Το Draft Dodger Rag είναι ένα τραγούδι που θαυμάζω και το That Was the President ένας όμορφος φόρος τιμής στον Κένεντι πέραν του Crucifixion.

Ο τρόπος που εισήγαγε τα τραγούδια του ήταν συχνά τόσο οξυδερκής όσο ήταν και τα τραγούδια που έγραφε.

Το In Concert περιλαμβάνει την αγαπημένη μου εισαγωγή, στο κομμάτι Love me I’m a Liberal.

Περιγράφει τους φιλελεύθερους ως μια σκιώδη ομάδα, 10% προς τ’ αριστερά στην καλύτερη περίπτωση, κι άλλο τόσο προς τα δεξιά, αν επηρεάζονται προσωπικά.

Τόσο οι στίχοι όσο και η εισαγωγή φιλοτεχνούν μια ζωντανή πρόκληση/κριτική σε μεγάλο μέρος του ακροατήριού του.

Το να τους ζητά, δηλαδή, να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να δουν αν είναι προοδευτικοί σε ένα βολικό κι επιφανειακό επίπεδο, ή βαθιά αφοσιωμένοι στην κοινωνική δικαιοσύνη και πρόθυμοι να εργαστούν γι’ αυτή.

Άλλα αγαπημένα τραγούδια περιλαμβάνουν το Chords of Fame, το Joe Hill, το The War is Over και το Changes, που γράφτηκε για την μητέρα μου Alice.

Το Rehearsals for Retirement περιλαμβάνει τον πιθανότατα πιο περιεκτικό στίχο του: «Είμαι ο αρρενωπός Αμερικανός άντρας, σκοτώνω άρα υπάρχω».

Τον Σεπτέμβριο του 2014 ανακοινώσατε ότι δωρίζετε το πολύτιμο αρχείο του πατέρα σας στο Woody Guthrie Center στην Τάλσα της Οκλαχόμα.

Τι περιέχει εκείνο τα αρχείο και γιατί αποφασίσατε να το δωρίσετε στο Woody Guthrie Center?

Ο αδερφός του πατέρα μου/θείος μου, Michael Ochs, είναι ένας εντυπωσιακός άνθρωπος. Διαχειριζόταν μέρος της καριέρας του πατέρα μου και είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη φροντίδα των υπαρχόντων του.

Στην πραγματικότητα πήρε το αεροπλάνο για να διασώσει ένα κινούμενο φορτηγό που ο πατέρας μου είχε εγκαταλείψει και το οδήγησε στο Λος Άντζελες σώζοντας σχεδόν όλα όσα δεν είχε αρχειοθετήσει ο ίδιος.

Τα αντικείμενα που δώρισα περιλάμβαναν αμέτρητα σημειωματάρια τα οποία κατέγραφαν τις περιπέτειές του, σκέψεις, ιδέες για τραγούδια, αποκόμματα εφημερίδων, σελίδες με στίχους, τεύχη του περιοδικού Broadside.

Επίσης, προσωπικά σημειώματα από ανθρώπους που θαύμαζε, όπως ο Πιτ Σίγκερ, το χρυσό λαμέ κοστούμι το οποίο φορούσε στις συναυλίες του Gunfight at Carnegie Hall, την Miranda, την περούκα που ενέπνευσε το ομότιτλο τραγούδι, αμέτρητες φωτογραφίες, πόστερ, αλληλογραφία κ.λπ. .

Το Woody Guthrie Center είναι το τέλειο σπίτι για τα υπάρχοντά του. Οι συλλογές τους όχι μόνο περιλαμβάνουν το εκπληκτικό αρχείο του Γούντι Γκάθρι, αλλά και αναδεικνύουν αντικείμενα από το πλήρες φάσμα των φολκ καλλιτεχνών.

Το ερευνητικό αρχείο και οι εκπαιδευτικές δυνατότητες για σπουδαστές όλων των ηλικιών είναι ανεκτίμητα.

Είμαι ευγνώμων που τώρα φροντίζουν τα υπάρχοντα του πατέρα μου στον κλιματολογικά ελεγχόμενο αποθηκευτικό τους χώρο, και με τον καλλιτεχνικό τρόπο που επιμελούνται όσα εκτίθενται στο Κέντρο.

Κάθε απόφαση που παίρνω είναι η φανταστική μου απόκριση που κι ο ίδιος θα είχε δώσει. Τον αισθάνομαι να χαμογελά κάπου εκεί πάνω στη σκέψη ότι τα υπάρχοντά του κρέμονται με εκείνα του Γούντι Γκάθρι, του Πιτ Σίγκερ και άλλων που θαύμαζε.

Η Meegan Lee Ochs με τον σύζυγό της και τον γιο τους

45 χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατό του, τι σας λείπει πιο πολύ από αυτόν; Νιώθετε πως η μουσική κληρονομιά του είναι ακόμα αισθητή στις μέρες μας, στις Η.Π.Α. και στο εξωτερικό;

Προσωπικά, θα ήθελα πολύ ο πατέρας μου να είχε γνωρίσει τον αγαπημένο μου σύζυγο Jay, την θετή μου κόρη Cierra, που είναι περφόρμερ κι η ίδια, και τον γιο μου Caiden.

Όσο για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε μέσα από τη μανιοκατάθλιψη, ήταν καταστροφική για εκείνον, και μού τον στέρησε.

Πιστεύω, πάντως, ότι κληρονόμησα τη ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας) και τη δυσλεξία από τον πατέρα μου, όπως κι ο γιος μου.

Υπάρχουν προκλήσεις και στα δύο, αλλά ειλικρινά πιστεύω πως πέραν της διαταραχής προσοχής υπάρχει η υπερεστίαση, που επηρέασε τη ζωή του και τη δική μου.

Η δυσλεξία είναι ένας διαφορετικός τρόπος επεξεργασίας πληροφοριών και μεγάλο μέρος όσων τον έκαναν εκπληκτικό ήταν ριζωμένο σ’ αυτές τις διαφορές.

Πολλές φορές μου έχουν πει στη ζωή μου «κανένας δεν έχει σκεφτεί να το κάνει μ’ αυτόν τον τρόπο». Αυτό είναι άλλο ένα δώρο από τον πατέρα μου.

Ό,τι κάνω είναι ο μικρός μου τρόπος να συνεχίσω τη δουλειά του για την κοινωνική δικαιοσύνη, και θα ήθελα πολύ να την έχω μοιραστεί μαζί του.

Μακάρι τα τραγούδια του πατέρα μου να ήταν λιγότερο επίκαιρα απ’ όσο είναι. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγιναν ακόμα περισσότερο. Πολλές γενιές έχουν εμπνευστεί από τη μουσική του, κι αυτό με κάνει πολύ περήφανη.

Ελπίζω, ωστόσο, η επικαιρότητά τους να υποχωρήσει με τον καιρό, και το όνειρό του για έναν δίκαιο κόσμο να υλοποιηθεί.

Ο λόγος που δουλεύω στην ACLU είναι ότι ήθελα να εργαστώ για τα δικαιώματα των περιθωριοποιημένων στην κοινωνία μας, συμπεριλαμβανομένων των έγχρωμων, της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, των γυναικών κι όσων ζουν με αναπηρία.

Αλλά και για την προστασία της ελευθερίας του λόγου, το δικαίωμα στην ψήφο και την πρόσβαση σ’ αυτό, τα εργατικά δικαιώματα, και τα δικαιώματα των μεταναστών και των εγκλείστων. Είμαι ευγνώμων που αφιερώνω τη ζωή μου σ’ αυτή τη δουλειά.

Ο πατέρας μου έδωσε μια συναυλία στο Δείπνο της ACLU της νότιας Καλιφόρνια σχετικά με το Νομοσχέδιο για τα Δικαιώματα όταν ήμουν εννιά.

Ποιος θα το φανταζόταν πως θα κατέληγα να κάνω παραγωγή σ’ αυτή την εκδήλωση επί δύο και πλέον δεκαετίες;

Aν ζούσε ακόμα, για ποιους σκοπούς θα πάλευε, κατά τη γνώμη σας;

Παρότι δεν ξέρω αν αυτό θα γινόταν μέσω του τραγουδιού, πιστεύω πως θα υποστήριζε την οικονομική δικαιοσύνη, τα εργατικά δικαιώματα και την προσπάθεια να τερματιστεί η καταπίεση των ψηφοφόρων και η εκλογική νοθεία.

Ευχαριστώ θερμά την Meegan Lee Ochs για την καλοσύνη της να μοιραστεί τόσες πολύτιμες αναμνήσεις και σκέψεις 45 χρόνια μετά τον θάνατο του Phil Ochs.

Την ευχαριστώ επίσης για την ευγενική παραχώρηση των φωτογραφιών που συνοδεύουν την ανάρτηση.