Σάρλοτ ΜακΚόναχι: «Όσο πιο πολύ νοιάζομαι, τόσο πιο πολύ θέλω να γράφω»

 

Σάρλοτ ΜακΚόναχι (Photo credit: Emma Daniels)

Επώδυνα όμορφο και συγκινητικό, το μυθιστόρημα της Αυστραλής συγγραφέως Σάρλοτ ΜακΚόναχι, Πριν χαθούν τα πουλιά, φανερώνει έναν βαθύ δεσμό με την άγρια φύση που κινδυνεύει, και ιδίως με τα αρκτικά γλαρόνια.

Η πολλά υποσχόμενη συγγραφέας μοιράζεται μαζί μας σκέψεις και ανησυχίες με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της στα ελληνικά.

To επώδυνα όμορφο και συγκινητικό πρώτο σου βιβλίο ενηλίκων, Πριν χαθούν τα πουλιά, φανερώνει έναν βαθύ, αν όχι υπαρξιακό, δεσμό με τον ωκεανό, την άγρια φύση και συγκεκριμένα τα αρκτικά γλαρόνια.

Aπό πού πηγάζει; Και πώς εκδηλώνεται στην καθημερινή σου ζωή εκτός από τη συγγραφή;

Ανέκαθεν υπήρξα λιγάκι ερωτευμένη με τον ωκεανό, όποτε ένιωσα πολύ φυσικό το να συνθέσω έναν χαρακτήρα που έχει μια ακόμα πιο βαθιά σχέση με τη θάλασσα.

Μεγάλωσα με τη μυθολογία των Selkie, κι έτσι η πρωταγωνίστριά μου Φράνι εμπνεόταν από εκείνους τους ανθρώπους που μπορούν να αλλάζουν το δέρμα τους φώκιας για να ζουν στη γη, αλλά θα είναι πάντα δεμένοι με τον ωκεανό.

Αγαπώ επίσης τα πουλιά και τις απίστευτες αποδημίες που ξεκινούν, ιδίως το αρκτικό γλαρόνι, του οποίου η αποδημία είναι πιο μακρά από κάθε άλλου ζώου.

Μου φαίνεται σαν μια συναρπαστική περιπέτεια, και συχνά βρίσκω τον εαυτό μου ν’ αναρωτιέται πώς μοιάζουν εκείνες οι πτήσεις στα πουλιά και πώς τις αισθάνονται.

Νομίζω ότι όλες αυτές οι συνδέσεις που νιώθουμε για τον φυσικό κόσμο είναι θεμελιώδεις για εμάς ως ανθρώπους, γιατί τελικά είμαστε υπάρξεις που μοιράζονται αυτόν τον πλανήτη κι είναι σημαντικό να συνδεόμαστε με τη δικιά μας άγρια φύση.

Μιλώντας για την ίδια τη συγγραφική διαδικασία, είναι, για σένα, μια μορφή αποδημίας, διάσχισης συνόρων και αυτο-ανακάλυψης; Ένας τρόπος να ζήσεις «εκεί όπου φοβάσαι να ζήσεις», σύμφωνα με το διάσημο παράθεμα του Ρούμι;

Ασφαλώς! Νομίζω πως μεγάλο μέρος της συγγραφής σχετίζεται για μένα με την εξερεύνηση πραγμάτων που και εύχομαι να ήμουν ή θέλω να βιώσω, αλλά και που με τρομάζουν περισσότερο.

Αυτό βεβαίως συνθέτει τη σχέση μου με την Φράνι- είναι πολλά πράγματα που εύχομαι να μπορούσα να είμαι περισσότερο, αλλά και πολλά για τα οποία είμαι πολύ ευχαριστημένη που δεν είμαι.

Ήταν δύσκολη η συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος.

Mου ζητούσε να κοιτάξω αυτό που με παθιάζει καi τρομάζει πιο πολύ, να πάω σ’ ένα πολύ σκοτεινό μέρος, στο οποίο ελπίζω να μη μετατραπεί ποτέ αυτός ο κόσμος, και κάνοντάς το είχα να εξετάσω τον εαυτό μου και να ζήσω εκεί που φοβόμουν να ζήσω.

Στον πυρήνα του, το μυθιστόρημά σου σχετίζεται και με την αγάπη, την απώλεια, την ενοχή και την επιβίωση, και η βασανισμένη Φράνι, η αφηγήτριά του, είναι ταυτόχρονα ατρόμητη και εύθραυστη όπως τα αρκτικά γλαρόνια που αναζητά.

Επειδή συχνά μοιάζουμε μ’ αυτό που ψάχνουμε;

Μου φάνηκε σημαντικό το να μοιάζει η Φράνι με τα πουλιά που τόσο αγαπά. Γι’ αυτά, και για πολλά ζώα, η κίνηση είναι ζωή, κι ήθελα αυτό να αντανακλάται και στην Φράνι.

Επίσης, δεν την δεσμεύουν πολλές από τις κοινωνικές αξίες και προσδοκίες που οι υπόλοιποι αντιμετωπίζουμε - όπως φιλοδοξία, καριέρα, πλούτος.

Είναι πιο εναρμονισμένη με μια απλή ζωή, με το να ζει μέσα στο σώμα της, για εκείνες τις γήινες στιγμές.

Αυτό την καθιστά γήινη, και νομίζω ότι αυτή η άγρια ουσία της την κάνει την τέλεια εκπρόσωπο για την εξερεύνηση της απώλειας της άγριας ζωής.

Διαθέτει μια αυξημένη αντίληψη της απώλειας και της θλίψης που όλοι νιώθουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια κρίση αφανισμού.

Ο σχεδόν αρχαϊκός Ένις Μαλόουν, ο καπετάνιος του Σάγκανι, μοιάζει να έχει δραπετεύσει από τις σελίδες του Μόμπι Ντικ, της εμβληματικής οδύσσειας του Μέλβιλ. Πώς εξελίχτηκε ο χαρακτήρας του στη διάρκεια της συγγραφής;

Είναι παράξενο που αυτή αναφορά έρχεται τόσο συχνά στο προσκήνιο, καθώς στην πραγματικότητα δεν έχω ποτέ διαβάσει τον Μόμπι Ντικ!

Νομίζω ότι ο Ένις είναι το αρχέτυπο εκείνου του χαρακτήρα που ωθείται από έναν μοναδικό σκοπό ο οποίος δεν έχει νόημα για τους ανθρώπους γύρω του, αλλά που τον εξουσιάζει πλήρως. Έχει υποκύψει σ’ αυτόν, παρά την καταστροφική φύση του.

Κατά κάποιον τρόπο, εκείνος και η Φράνι μοιάζουν πολύ, μιας και οι δύο αισθάνονται υποχρεωμένοι ν’ ακολουθήσουν τον στόχο τους μέχρι τέλους.

Για τον Ένις, ωστόσο, το αληθινό επίτευγμα έγκειται στη συνειδητοποίηση και την παραδοχή πως μπορεί να εγκαταλείψει τον σκοπό του και παρ’ όλα αυτά να επιβιώσει.

Αρχικά, ο Ένις ήταν πάντα ένα είδος πατρικής φιγούρας για την Φράνι από τη στιγμή που πάτησε το πόδι της στο πλοίο.

Αλλά, στη διάρκεια της σύνθεσης του χαρακτήρα του, συνειδητοποίησα ότι ο Ένις χρειαζόταν να αμφισβητήσει τον τρόπο σκέψης της Φράνι, να την βοηθήσει να φτάσει σ’ ένα μέρος με λιγότερο κριτική διάθεση και πιο πολλή κατανόηση.

Συνεπώς η σχέση τους χρειαζόταν να ξεκινήσει «στα μαχαίρια» και μόνο σταδιακά να διαμορφώσει έναν στενό, στοργικό δεσμό.

«Κανένα ζώο, ποτέ, δεν θα πρέπει να ζει σε κλουβί. Μόνο στους ανθρώπους αξίζει τέτοια μοίρα», αναλογίζεται κάπου η Φράνι. Όλες οι έμβιες υπάρξεις πρέπει να δραπετεύσουν από τα κλουβιά τους -πραγματικά ή φανταστικά-, θα έλεγα. Εσύ;

Αυτή η ατάκα στο βιβλίο αποκαλύπτει μια στιγμή βαθιάς απελπισίας και αυτο-απέχθειας της Φράνι, για λόγους που δε θα αποκαλύψω.

Τιμωρεί τον εαυτό της, κι έχει υιοθετήσει την πεσιμιστική στάση του συζύγου της πως οι άνθρωποι είναι μια πανούκλα για τον κόσμο, ότι είμαστε ικανοί μονάχα να καταστρέφουμε καθετί που αγγίζουμε.

Το ζήτημα του βιβλίου είναι, ωστόσο, το αντίθετο.

Πως, στην πραγματικότητα, έχουμε έντονη συμπόνια κι ενσυναίσθηση, είμαστε ικανοί για γενναιοδωρία και καλοσύνη και μια δύναμη προς καλλιέργεια. Αν αυτό σημαίνει το να τοποθετούμαστε έξω από τα φανταστικά κλουβιά μας, αυτό πρέπει να κάνουμε.

«Ζωή σημαίνει θέτω προτεραιότητες», ισχυρίζεται ένας από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες σου αλλού. Πού τοποθετείς τη δική σου έμφαση ως ευαίσθητος άνθρωπος και υποσχόμενη μυθιστοριογράφος;

Δε νομίζω ότι χρειάζεται να υπάρχει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο να είσαι ευαίσθητος άνθρωπος και μυθιστοριογράφος.

Στην πραγματικότητα, η συγγραφή είναι μια πρακτική που εγγενώς μάς ζητά να προσπαθούμε να είμαστε καλύτεροι άνθρωποι, ή τουλάχιστον πιο καλόκαρδοι.

Όταν σκεφτόμαστε και συμπάσχουμε με τον κόσμο γύρω μας, τότε γινόμαστε πιο συμπονετικοί, πιο γενναιόδωροι.

Η συγγραφή μου με έχει πράγματι κάνει πιο εστιασμένη στον φυσικό μου αντίκτυπο στον κόσμο, και στο να τον καταστήσω θετικό αντί για αρνητικό.

Όσο πιο πολύ νοιάζομαι για πράγματα, για ν’ αλλάξω πράγματα, τόσο πιο πολύ θέλω να γράφω. Οπότε αυτά τα δύο συμβαδίζουν, για μένα.

Είσαι επίσης σεναριογράφος, κι αυτό φαίνεται από την ίδια τη δομή του μυθιστορήματος. Το οραματίζεσαι ως ταινία;

Έχω σπουδάσει σεναριογραφία και δημιουργία ιστοριών, οπότε αγαπώ την καλή δομή μιας ιστορίας, την οποία θέλω να χρησιμοποιώ στη μυθιστοριογραφία μου. Νομίζω ότι μια καλή ιστορία υποστηρίζεται από αυτές τις δομικές αρχές, ανεξαρτήτως μέσου.

Όσο για το να γινόταν το Πριν χαθούν τα πουλιά ταινία, θα το ήθελα απολύτως! Καθώς το έγραφα, το φανταζόμουν πολύ οπτικά, ήταν πολύ ζωντανό στο μυαλό μου, και νομίζω πως είναι μια φυσιολογικά φιλμική ιστορία.

Έχω πουλήσει τη δυνατότητα για τα κινηματογραφικά δικαιώματα σε μια βρετανική εταιρεία παραγωγής, οπότε ας ελπίσουμε ότι θα καταφέρουν να ετοιμάσουν το φιλμ!

Ευχαριστώ θερμά την Ντόρα Τσακνάκη, υπεύθυνη Γραφείου Τύπου των Εκδόσεων Μεταίχμιο, για τη συμβολή της στην πραγματοποίηση της συνέντευξης.

Το μυθιστόρημα της Σάρλοτ ΜακΚόναχι Πριν χαθούν τα πουλιά κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση της Κλαίρης Παπαμιχαήλ.