Νινέττο Ντάβολι: «Ο Παζολίνι δε φοβήθηκε ποτέ το σύστημα, κι αυτή ήταν η δύναμή του»

Ηθοποιός «σύμβολο» του «αιρετικού» και αντισυμβατικού δημιουργού Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο στενός συνεργάτης και φίλος του Νινέττο Ντάβολι επισκέφτηκε την Αθήνα στο πλαίσιο του αφιερώματος «Pier Paolo Pasolini, Ο μεγάλος αιρετικός», το οποίο διοργανώνει η Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 12 μέχρι και τις 20 Σεπτεμβρίου. Τον συναντήσαμε.

Γιατί πιστεύετε ότι ο Πιερ Πάολο Παζολίνι σας επέλεγε περισσότερο για ρόλους κωμικούς, κάπως ναΐφ; Λόγω αυτού του πηγαίου, αθώου χαμόγελου, το οποίο διατηρείτε μέχρι και σήμερα;

Κατ’ αρχάς, αυτή είναι μια ερώτηση που θα έπρεπε να θέσουμε στον Πιερ Πάολο Παζολίνι!

Μακάρι να μπορούσαμε!

Νομίζω, λοιπόν, πως ο Πιερ Πάολο θεώρησε ότι αντιπροσώπευα μια κατηγορία ανθρώπων που τύγχαναν της εύνοιάς του, οι οποίοι του ήταν συμπαθείς. Άνθρωποι που διακρίνονται από αγνότητα, απλότητα, καθαρότητα. Αυτό ενδεχομένως είδε σε μένα και σ’ αυτό το συμπαθητικό, ενδεχομένως αστείο, πρόσωπό μου. Είδε, επομένως, τον σωστό άνθρωπο για να εκπροσωπήσει τον κόσμο του, τον κόσμο που εκείνος ήθελε να περιγράψει.

Εγώ, κατά βάθος, είμαι ντροπαλός, παρά το ότι καταφέρνω να καμουφλάρω αυτή τη συστολή, την οποία ενδεχομένως νιώθω και έχω, με την επιθετικότητα που διακρίνει τα νιάτα, μιλώντας πάντα για το παρελθόν. Νομίζω, άρα, πως ο Πιερ Πάολο είδε σε μένα την εσωτερική ευαισθησία που με χαρακτηρίζει κι αυτή θέλησε να χρησιμοποιήσει και να εκμεταλλευτεί, με την καλή έννοια του όρου.

Πόσο καθοριστική υπήρξε, λοιπόν, η συμβολή του Πιερ Πάολο Παζολίνι στην εισαγωγή σας στον κόσμο του σινεμά και στη διαμόρφωσή σας ως ανθρώπου και ως ηθοποιού;

Δε θα μιλούσα για συμβολή όσο για μια βεβαιότητα. Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι με επέλεξε, δηλαδή, πολύ συνειδητά και με μεγάλη βεβαιότητα για να εκπροσωπήσω τον κόσμο του, τον κόσμο της αθωότητας αλλά και με εκείνο το πονηρό βλέμμα των νιάτων, τον οποίο ανέκαθεν ονειρευόταν κι έβλεπε να χάνεται. Όλη αυτή η εμπειρία υπήρξε γα μένα κάτι το απόλυτα φυσιολογικό, γιατί ουσιαστικά υποδύθηκα τον εαυτό μου, αυτό που ακριβώς είμαι. Ουσιαστικά, στις ταινίες του Παζολίνι υποδυόμουν τον εαυτό μου.

Όπως είναι γνωστό, στην εποχή του ο Παζολίνι δεν ήταν αποδεκτός από την πλειονότητα των θεατών και το μεγαλύτερο τμήμα της ιταλικής κοινωνίας, υπέστη αυστηρή κριτική και πολεμική, του υποβάλλονταν μηνύσεις. Πώς αντιμετώπιζε ο ίδιος αυτές τις αντιδράσεις; Με στωικότητα, με υπομονή;

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι είχε αυτό το ελάττωμα, αν μου επιτρέπεται ο όρος. Εξέφραζε πάντοτε αυτό το οποίο σκεφτόταν κι επιθυμούσε, και στον κινηματογράφο και στην ποίησή του. Μισήθηκε κι αγαπήθηκε. Μισήθηκε περισσότερο απ’ ό,τι αγαπήθηκε όμως, τελικά. Αυτή την κατάσταση ο ίδιος τη βίωνε πολύ ήρεμα. Στωικά, όπως αναφέρατε κι εσείς. Δέχτηκε 37 μηνύσεις, αλλά πάντα έβγαινε νικητής από αυτή τη διαδικασία. Ήταν, λοιπόν, ήρεμος, ποτέ δε σκέφτηκε ν’ αλλάξει πορεία. Συνέχισε, με το δικό του τρόπο, μέχρι τέλους. Δε φοβήθηκε ποτέ το σύστημα, κι αυτή ήταν η δύναμή του.

Πολλές φορές ήρθα σε αντιπαράθεση μαζί του. Διαφωνούσα με κάποια πράγματα που έγραφε κι εξέφραζα αυτή μου τη διαφωνία. Παρόλα αυτά, εκείνος, με απόλυτη ηρεμία πάντα, μου εξηγούσε ορισμένα πράγματα και στο τέλος συνειδητοποιούσα πως είχε δίκιο.

43 χρόνια μετά τη δολοφονία του Παζολίνι, το ενδιαφέρον από διαφορετικές γενιές ανθρώπων για το έργο και την προσωπικότητά του αυξάνεται. Πώς ερμηνεύετε το γεγονός αυτό;

Αυτά που αφηγείτο και έγραφε ήταν έννοιες αρκετά περίπλοκες για τους κοινούς ανθρώπους. Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν, λοιπόν, να τον κατανοήσουν ή, ενίοτε, δεν ήθελαν να τον κατανοήσουν. Αυτό συνέβαινε και σε πολιτικό επίπεδο- και από την Αριστερά κι από τη Δεξιά. Γιατί, άρα, υπάρχει σήμερα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ενδεχομένως και μεγαλύτερη αποδοχή,  για την προσωπικότητα και το έργο του; Γιατί ο κόσμος συνειδητοποίησε ότι όλα όσα είπε και έκανε ήταν η πραγματικότητα. Ο Παζολίνι μίλησε για πράγματα που σήμερα επαληθεύονται και είναι απτά, καθημερινά γεγονότα. Συνειδητοποιούν, λοιπόν, οι άνθρωποι πως ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, χρόνια πριν, είχε δίκιο.

Τι συμβαίνει με τους νέους; Οι νέοι στις μέρες μας καταλαβαίνουν περισσότερο τον Παζολίνι, γιατί έχουν μια διαφορετική κουλτούρα. Καταφέρνουν, επομένως, να κατανοήσουν περισσότερο κάποια πράγματα. Από την άλλη, εντυπωσιάζονται από την προσωπικότητά του, γιατί υπήρξε ένας άνθρωπος, ο οποίος, πριν από τόσα χρόνια, είχε το θάρρος και το σθένος να πει και να υποστηρίξει όσα είπε κι υποστήριξε. Αυτό το θάρρος, το κουράγιο του είναι για τους νέους μια αποκάλυψη που προκαλεί δέος και θαυμασμό.

Μια τελευταία ερώτηση. Τι σας λείπει περισσότερο από τον Πιερ Πάολο Παζολίνι;

O φίλος!

Ευχαριστώ θερμά την Ευάννα Βενάρδου, υπεύθυνη Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας του αφιερώματος, τον κ. Giorgio Cristoforidis, Ακόλουθο Τύπου της Πρεσβείας της Ιταλίας στην Αθήνα, και την κ. Ρωξάνη Βλάμη, διερμηνέα, για την καθοριστική συμβολή τους στην πραγματοποίηση της συνέντευξης με τον Νινέττο Ντάβολι.

Περισσότερες πληροφορίες για το αφιέρωμα στον Πιερ Πάολο Παζολίνι, το οποίο συνεχίζεται μέχρι και τις 20 Σεπτεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, μπορείτε να αναζητήσετε στο http://pasolini.tainiothiki.gr/ .