Jozef van Wissem: «Πολιτιστικά, ζω στην Κεντρική Ευρώπη. Ηθικά, ζω στον δρόμο»

 

Ένας από τους εξέχοντες λαουτίστες παγκοσμίως, ο ιδοσυγκρασιακός και γνωστός από τις συχνές δημιουργικές συμπράξεις του με τον Τζιμ Τζάρμους, Jozef van Wissem, καταφθάνει στην Ελλάδα στο τέλος Μαρτίου για 4 μοναδικές συναυλίες.

Επιχειρώντας να «ιχνηλατήσουμε» τον -φαινομενικά- «δύσβατο» ψυχισμό του ενόψει των εμφανίσεων αυτών μέσα από μια «λακωνική» συνομιλία.

Γεννηθήκατε στον «Παλαιό» Κόσμο, αλλά ζείτε στον «Νέο», ενώ κάνετε εκτενείς περιοδείες και περιστασιακά διαμένετε στην Ευρώπη. Πού βρίσκεται η πολιτιστική, πνευματική και ηθική σας «πυξίδα»; Παντού;

Πολιτιστικά και πνευματικά ζω στην Κεντρική Ευρώπη. Ηθικά, ζω στον δρόμο.

Θεωρείστε ένας από τους πιο εξέχοντες σύγχρονους λαουτίστες σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα χαρακτηρίζατε την συνάντησή σας με το λαούτο ως «έρωτα με την πρώτη ματιά/ακρόαση»;

Η δασκάλα μου στην κλασική κιθάρα είχε ένα λαούτο στην γωνία του δωματίου της. Δε με άφηνε να το αγγίξω. Αλλά με έβαλε να παίξω το ρεπερτόριο του λαούτου στην κιθάρα όταν ήμουν δεκατεσσάρων. Μουσική από την εποχή του Σέξπιρ.

Ξεκίνησα παίζοντας στους δρόμους του Μάαστριχτ. Αυτό ήταν το πραγματικό μάθημα.

Έχετε σπουδάσει λαούτο με τον Patrick O’Brien. Τι έχετε μάθει από αυτόν και σε ποιον βαθμό το έχετε κάνει πράξη με τον προσωπικό σας τρόπο κατά την διάρκεια των δεκαετιών;

Με προέτρεψε να γράψω το δικό μου υλικό για το λαούτο. Ήταν μαθητής του Blind Gary Davis - άρα και πρώην κιθαρίστας.

Μέσω εκείνου απέκτησα εμμονή με το λαούτο. Ήταν σπουδαίος δάσκαλος. Είχε μια δύσκολη ζωή, τον έβαλαν στην φυλακή γιατί δεν πήγε στο στρατό, μου είχε πει.

Σε κάθε περίπτωση, πιστεύετε ότι καταφέρατε να το απελευθερώσετε από τους αυστηρούς ακαδημαϊκούς περιορισμούς του και να το καταστήσετε προσιτό σε ευρύτερα κοινά ανά τον κόσμο;

Σίγουρα. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ακούσει τη δουλειά μου μέχρι τώρα.

Οι συνθέσεις σας, τόσο σε επίπεδο τίτλων όσο και στιχουργικά, είναι γεμάτες θρησκευτικού χαρακτήρα αναφορές, εικόνες και μοτίβα.

Θα ισχυριζόσασταν ότι είστε ένας άνθρωπος της πίστης, κάποιος με πνευματικές αναζητήσεις ή απλώς υπαρξιακά περίεργος για το τι μπορεί να βρίσκεται -ή και όχι- πέρα ​​από τα όρια της αντίληψης/εμπειρίας μας;

Και αν ναι, πώς σας καθορίζει κάποια από αυτές τις ιδιότητες ως καλλιτέχνη;

Είμαι περίεργος γιατί δεν ξέρω. Δεν μπορώ να το αναλύσω πολύ αυτό. Πραγματικά δεν είναι δική σου δουλειά.

Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς σας είναι οργανική. Σε κάποιες εξαιρετικές -κυριολεκτικά και μεταφορικά- περιπτώσεις τραγουδάτε και, τα τελευταία χρόνια, συχνά σε συνεργασία με την Hilary Woods.

Έκανα μόνο ένα τραγούδι μαζί της. Μου αρέσει να τραγουδάω στο τέλος των συναυλιών μου. Το κοινό κάπως το ζητάει.

Από The joy that never ends μέχρι το American landscapes -κι ας μην ξεχνάμε το θεμελιώδες σε πολλά επίπεδα φιλμ Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί- η γνωριμία και η συνεργασία σας με τον Τζιμ Τζάρμους έχει υπάρξει βαθιά και παραγωγική.

Χωρίς απαραίτητα να αρθρώνουμε το αξιοζήλευτα ανείπωτο, τι σας συνδέει πρωτίστως ως ανθρώπους και ως καλλιτέχνες;

Ρώτα τον!

Εκτός από εφευρετικός λαουτίστας, είστε και φανατικός λάτρης του κινηματογράφου; Αν ναι, τι είδους ταινίες εκτιμάτε περισσότερο και γιατί;

Προσωπικά μου αρέσει να βλέπω ντοκιμαντέρ επί του παρόντος. Το να παρακολουθώ μυθοπλασία αυτή τη στιγμή είναι λίγο δύσκολο για μένα. Υποθέτω επειδή συνθέτω τόσα πολλά σάουντρακ.

Κυκλοφορώ άλλο ένα στις 8 Απριλίου στην δισκογραφική μου εταιρεία Incunabulum Records. Είναι το soundtrack του Un Prince του Pierre Creton. Η ταινία κέρδισε και στις Κάννες.

Λίγοι θα περιέγραφαν τη δουλειά σας ως «ξεσηκωτική», ωστόσο το The Night Dwells in the Day, το τελευταίο σας άλμπουμ, φαίνεται να είναι πιο έμπλεο «μαυρίλας» από ό,τι συνήθως.

Η περίοδος της πανδημίας εντός της οποίας συνελήφθη μπορεί να εξηγεί την «σκοτεινιά». Εκτός αυτού, γιατί αποπνέει μια τόσο αγωνιώδη, νοσηρή, ακόμη και αποκαλυπτική αίσθηση;

Ευχαριστώ, όντως; Δεν απολαμβάνω πραγματικά να αναλύω αυτό που κάνω.

«Αυτός ο κόσμος τείνει στην αποσύνθεση», τραγουδάτε δυσοίωνα στο Day of the Lord. Λαμβάνοντας, για παράδειγμα, υπόψη την γενοκτονία των Παλαιστινίων στην Γάζα, αυτό ηχεί οδυνηρά αληθινό.

Πώς ερμηνεύετε την ηθική/συναισθηματική χρεοκοπία της «Δύσης» στις μέρες μας;  

Δεν την ερμηνεύω.

Παίζετε σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Αθήνα μεταξύ 31 Μαρτίου και στις 3 Απριλίου, αντίστοιχα. Σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα σε ροκ κλαμπ, στην Αθήνα σε εκκλησία.

Πώς ενισχύει η ατμόσφαιρα του κάθε συγκεκριμένου χώρου την εκτέλεση της μουσικής σας;

Τα ροκ κλαμπ μπορούν να είναι κουλ με ένα μηχάνημα καπνού, σόου φωτός και δυνατό ήχο. Και με κόσμο να χορεύει ακούγοντας την μουσική μου.

Οι εκκλησίες έχουν συνήθως καλύτερη φυσική αντήχηση. Και οι άνθρωποι τείνουν να ακούν καλύτερα, με κλειστά μάτια.

Ο Jozef van Wissem εμφανίζεται λάιβ στην Θεσσαλονίκη (31 Μαρτίου, Mylos, 21:00), στην Πάτρα (1 Απριλίου, Frida Bar n’ Stage, 21:00) και στην Αθήνα (2 και 3 Απριλίου, Αγγλικανική Εκκλησία, 21:00).