Andy Cairns (Therapy?): «Ανήκω σε μια γενιά που κρατούσε την αναπνοή της»

 

Andy Cairns (Φωτογραφία: Tom Hoad)

Κουβεντιάζοντας με τον Andy Cairns, κιθαρίστα, τραγουδιστή και στιχουργό του ιδιαιτέρως αγαπητού βορειοϊρλανδικού ροκ συγκροτήματος Therapy?, ενόψει της πολυαναμενόμενης συναυλίας τους στην Αθήνα στις 10 Φεβρουαρίου.

Όχι μόνο ζείτε -δημιουργικά-, αλλά και «βασιλεύετε», έχοντας ίσως επιβιώσει περισσότερο από πολλούς σύγχρονούς σας - και χαίρομαι γι’ αυτό. Πώς έχεις βιώσει αυτό το τριαντάχρονο και πλέον «ταξίδι» σας;

Στην αρχή ήταν συναρπαστικά. Mεταξύ περίπου του 1998 και του 2003 ήταν ένας αγώνας.

Ως Therapy? αγαπάμε αυτό που κάνουμε, και είναι στο αίμα μας να παίζουμε λάιβ παντού. Ήδη το κάναμε στην Βόρεια Ιρλανδία, απ’ όπου καταγόμαστε, πριν καν υπογράψουμε συμβόλαιο με εταιρεία.

Οπότε, η περίοδος της πανδημίας θα ήταν ένα πλήγμα για εσάς.

Ήταν ένα πλήγμα που χάσαμε τα κοινά μας, αλλά τα μέλη της μπάντας συναντιόμασταν καθημερινά μέσω Zoom και δουλεύαμε πάνω σε τραγούδια. Κι αυτό μας διατήρησε συνετούς και μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε πόσο αγαπάμε αυτό που κάνουμε.

Αναθεώρησες εκείνον τον καιρό κάποιες από τις προτεραιότητές σου στην ζωή ή στην καλλιτεχνική δημιουργία;

Μερικές φορές δε συνειδητοποιείς όλα τα όμορφα πράγματα που κάνεις στην ζωή σου.

Σε πολλούς ανθρώπους έλειψε το να πηγαίνουν σε μπαρ. Εμένα, όμως, μου έλειψε το να συναντιέμαι με φίλους και να βρίσκομαι με τα μέλη της μπάντας. Το γεγονός αυτό με έκανε να εκτιμήσω όσα είχαμε.

Μέχρι την έναρξη της πανδημίας δουλεύαμε και γράφαμε διαρκώς, επί τριάντα τόσα χρόνια. Όταν αυτή συνέβη, κάναμε ένα βήμα πίσω - το χρειαζόμασταν, όπως και το κοινό μας, που μας θεωρούσε δεδομένους και νόμισε ότι δε θα μας ξαναέβλεπε λάιβ.

Ως συγκρότημα, δεν έχουμε ποτέ διαλυθεί, ξέρεις.

Μου προξενεί εντύπωση. Πώς είναι καν δυνατό; Όλες οι ανθρώπινες σχέσεις φθείρονται -και σε πολλές περιπτώσεις καταρρέουν- με την πάροδο του χρόνου.

Υπήρξαμε πολύ τυχεροί που συναντηθήκαμε με τον μπασίστα Michael McKeegan από την αρχή της δημιουργίας των Therapy? Ο αρχικός ντράμερ Fyfe Ewing ήταν επίσης πολύ καλός φίλος μας. Κάποια μέλη, ωστόσο, είχαν κατά καιρούς αποχωρήσει.

Αναρωτιόμασταν γιατί. Από το 2003, λοιπόν, συνήψαμε ένα «συμβόλαιο» ανάμεσά μας. Έτσι, αν κάποιος τσαντίζει τον άλλο ή δεν του αρέσει μια σύνθεση, ας το πει ευθέως.

Με αυτόν τον τρόπο λειτουργούμε έκτοτε. Είναι μια απλή διαδικασία, κι έχει καταστήσει την ζωή μας ευκολότερη.

Είναι μια πολύ υγιής στάση.

Αλλά και δύσκολη. Είναι σκληρό να πεις σε κάποιον: «Δε μου αρέσει ο τρόπος που παίζεις  τα ντραμς».

Δε μας αρέσει να προσβάλουμε τον οποιονδήποτε, προτιμούμε να του δίνουμε χώρο και να τον αγκαλιάζουμε όταν χρειάζεται, είτε πρόκειται για μέλος της μπάντας είτε του συνεργείου στις περιοδείες.

Άλλωστε, μπορεί σε κάποιον να λείπει οικογένειά του ή να είναι θλιμμένος.

Μπορεί, επομένως, κι ο άλλος να κάνει μια παρατήρηση. Τη σκέφτεσαι, κι ίσως τελικά έχει δίκιο.

Όλα όσα μου είπες ακούγονται πολύ θεραπευτικά!

Πάντως, όσο ευγενικοί/καλλιεργημένοι κι αν είστε, τόσο οι στίχοι των τραγουδιών σας όσο και το μουσικό τέμπο αποπνέουν πολλή δυσφορία, ένταση, επιθετικότητα, σκοτεινιά. Από πού πηγάζει όλη αυτή η σκοτεινιά;

Πρώτα απ’ όλα, είμαστε πολύ τυχεροί που είμαστε σε μια μπάντα η οποία αποτελεί μια διέξοδο έκφρασης.

Οποτεδήποτε βλέπω έναν τύπο σε κάποιο μπαρ μια Παρασκευή βράδι να γίνεται βίαιος, αυτό οφείλεται στο ότι κάτι στην ζωή του δεν πάει καλά. Λοιπόν, εγώ δε χρειάζεται να καταφύγω σε μια τέτοια αντίδραση, γιατί έχω την μουσική - και με κρατάει υγιή.

Δεν ξέρω από πού προέρχεται όλη αυτή η σκοτεινιά. Ίσως γιατί στην Βόρεια Ιρλανδία, όπου έχω γεννηθεί, πολλά παραμένουν ανείπωτα λόγω της πολιτικής κατάστασης.

Όταν κάποιος κοιτάζει την Βόρεια Ιρλανδία ως παρατηρητής, βλέπει δύο πλευρές, τις δύο πλευρές ενός πολέμου.

Στην πραγματικότητα, όμως, ζούσαμε ο ένας πλάι στον άλλο, παίζαμε μαζί, δουλεύαμε μαζί. Ανήκω σε μια γενιά που κρατούσε την αναπνοή της - κι αυτό το συνειδητοποίησα μεγαλώνοντας.

Διάβαζα Τζόις, Μπέκετ, Ο’Κονορ. Ο Μπέκετ αναφερόταν πολύ στην σκοτεινιά του κόσμου μέσα από το παράλογο. Αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ. Χρησιμοποιώ ως παράδειγμα το τραγούδι Knives.

Από τα πιο χαρακτηριστικά σας.

Ο στίχος «I’m gonna get drunk/ Come round and fuck you up» δεν αντανακλά μια πραγματική πρόθεση. Είναι μια ένδειξη ανήμπορης οργής και δυσφορίας.

Αφορά σε έναν άνθρωπο που ο κόσμος τον τρομάζει και νιώθει αποτυχημένος γιατί ποτέ δε θα καταστρέψει κάποιον ψυχολογικά.

Άντλησα αυτή την προσέγγιση από τον Μπέκετ, ο οποίος ήταν σπουδαίος στο να εξετάζει πώς οι άνθρωποι διαχειρίζονται την αποτυχία. Στην ροκ, πολλοί στίχοι πρέποι να είναι θριαμβευτικοί. Εγώ βρίσκομαι στην αντίθετη πλευρά.

Υπονοείς, άρα, ότι τα νεανικά βιώματά σου από την Βόρεια Ιρλανδία διοχετεύτηκαν στην στιχοπλοκία σου, κι αυτό γίνεται αισθητό μέσα από την δυσφορία και την ένταση που αποπνέουν οι στίχοι.

Σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Την περίοδο των πολιτικών ταραχών, οι περισσότεροι άνθρωποι συζητούσαν για βόμβες, εκρήξεις, όπλα, σκοτωμούς, όταν αναφέρονταν στο Μπέλφαστ.

Έφτανε κάποια στιγμή κατά την οποία σχεδόν δεν ήθελες να τους πεις από πού κατάγεσαι, γιατί δε θα μπορούσες να αναπνεύσεις.

Πέρα από τις ευρύτερες πολιτικές ταραχές, ωστόσο, κάθε νεαρό άτομο το οποίο μεγάλωνε στην Βόρεια Ιρλανδία εκείνη την εποχή βίωνε και προσωπικές αναστατώσεις που είχαν επίσης πολιτικό χαρακτήρα.

Γι’ αυτό και η οργή που ενυπάρχει σε πολλά από τα τραγούδια μας δε στρέφεται ενάντια σε κάποιο σύστημα, είναι δυσφορία και μόνο.

Είναι σαν ένας άνθρωπος να είναι εγκλωβισμένος σ’ έναν σάκο και διαρκώς να προσπαθεί ν’ απελευθερωθεί. Μπορείς να εντοπίσεις είτε απελπισία είτε παραλογισμό σε μια τέτοια κατάσταση.

Therapy? (Φωτογραφία: Tom Hoad)

Η μουσική, λοιπόν, ήταν ένας τρόπος για εσάς να νοηματοδοτήσετε τον κόσμο και να ξεπεράσετε τραυματικές καταστάσεις.

Κάθε μορφή κουλτούρας ήταν σημαντική για τους νέους ανθρώπους στην Βόρεια Ιρλανδία. Ήταν ένας τρόπος να ξεφύγεις από όσα έβλεπες και άκουγες. Όταν πήγαινες σε μια συναυλία ή σε μια γκαλερί, η πολιτική υποταγή ή η θρησκεία δεν έπαιζαν ρόλο.

Συγκαταλέγεται και ο κινηματογράφος στα ενδιαφέροντά σου.

Η δε γκάμα των προτιμήσεών σου είναι εντυπωσιακή, από την Νύχτα του κυνηγού μέχρι το El Topo και την Πόλη του Θεού! Σε γεμίζει, σε ενδυναμώνει η παρακολούθηση ταινιών;

Ήδη βλέπαμε πολλά φιλμ όταν σχηματίσαμε την μπάντα. Κάποια από αυτά βρήκαν τον δρόμο τους και στους στίχους.

Αγαπώ το σινεμά του Μπέλα Ταρ -για παράδειγμα, το Sátántangó-, μου αρέσει πολύ ο Ταρκόφσκι - ο Καθρέφτης είναι υπέροχος! Μπορώ να αντλήσω έμπνευση από την παρακολούθηση μιας ταινίας.

Παλαιότερα, όταν ήμασταν νέοι, βλέπαμε όλοι μαζί φιλμ αφού τελειώναμε μια ηχογράφηση.

Δεν είναι, πάντως, συνηθισμένο να παρακολουθούν τα μέλη μιας πανκ/μεταπάνκ/γκραντζ μπάντας τέτοιο είδος σινεμά - και πολύ περισσότερο να εμπνέονται από αυτό.

Μου αρέσει όταν οι άνθρωποι ανακαλύπτουν κάτι για πρώτη φορά. «Ω Θεέ μου, δεν έχεις δει Χοδορόφσκι;» απόρησα κάποτε απευθυνόμενος στον ντράμερ μας, τον Neil Cooper. Όταν είδε το El Topo, του φάνηκε φανταστικό.

Σε διασκέδαζε ο τρόπος με τον οποίο κατά καιρούς σάς συσχέτιζαν με μουσικά ρεύματα που ήταν στον καθένα οικεία ή με άλλα συγκροτήματα, προκειμένου να σας ταξινομήσουν κάπως;

Κατανοώ γιατί συμβαίνει αυτό. Ποτέ, όμως, δεν υπήρξαμε μέρος της οποιασδήποτε τάσης. Όταν ξεκινήσαμε, για παράδειγμα, ήταν το γκραντζ στα πάνω του, οπότε μας κατέτασσαν εκεί. Ήταν κάτι εύκολο για το κοινό και τις δισκογραφικές εταιρείες.

Είμαστε όμως, ακόμα εδώ και το πιο σημαντικό είναι μεγαλώσαμε στην Βόρεια Ιρλανδία, όπου την περίοδο των συγκρούσεων πολλά συγκροτήματα δεν έρχονταν να δώσουν συναυλίες.

Επειδή, λοιπόν, δεν μπορούσαν να τα δουν λάιβ, πολλοί άκουγαν τα πάντα: πανκ, μέταλ, ίντυ, «μαύρη» μουσική, ροκαμπίλι. Το μουσικό μας «λεξιλόγιο» όταν πρωτοξεκινήσαμε ήταν πολύ ανοιχτό.

Με την πάροδο του χρόνου γινόμαστε πιο στενόμυαλοι.

Έχετε υπάρξει και εμπορικά επιτυχημένο συγκρότημα, τουλάχιστον την εποχή που ηχογραφούσατε για την A&M. Πώς διαχειριζόσασταν αυτήν την επιτυχία;

Είχαμε κι οι τρεις δουλειές, αλλά αυτό δε θα μπορούσε να συνεχιστεί αν λείπαμε για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε περιοδείες.

Οπότε, πριν την κυκλοφορία του Nurse, του ντεμπούτου άλμπουμ, χρειαζόταν να κάνουμε ένα βήμα που θα μας επέτρεπε οικονομικά να είμαστε επαγγελματίες μουσικοί.

Δεν ήταν ακριβός δίσκος στην παραγωγή του, τον ηχογραφήσαμε σ’ ένα φτηνό στούντιο.

Της κυκλοφορίας του επόμενου δίσκου, του Troublegum, προηγήθηκε εκείνη του σινγκλ Screamager που έγινε επιτυχία, γεγονός το οποίο μας εξέπληξε.

Έτσι στην πραγματικότητα ξεκίνησαν τα βάσανα, γιατί λόγω των πολλών περιοδειών ο αρχικός ντράμερ δεν άντεχε. Μπορούσα να τον καταλάβω.

Ενόψει της επόμενης κυκλοφορίας, δυσκολευόμασταν να συνθέσουμε τραγούδια κι ήμασταν εξαντλημένοι. Ίσως θα έπρεπε να πάρει μια εξάμηνη άδεια τότε. Όχι για καλλιτεχνικούς λόγους, αλλά εξαιτίας της εξάντλησης.

Από την Α&Μ, πάλι, μας έλεγαν ότι, αφού το Troublegum είχε πουλήσει σχεδόν ένα εκατομμύριο αντίτυπα, το επόμενο θα έπρεπε να πουλήσει περισσότερα. Όταν, όμως, τηλεφωνείς στην εταιρεία και κανένας δεν το σηκώνει...

Καταλαβαίνεις τι «παίζει» πλέον. Τα τελευταία χρόνια, πάντως, ακολουθείτε διαφορετική πορεία, έχοντας υπογράψει σε μια μικρή εταιρεία.

Υπογράψαμε στην Marshall Records το 2017.

Πριν συμβεί αυτό, μια-δυο μεγάλες εταιρείες είχαν έρθει σε επαφή, λέγοντας πως θα μας έκαναν συμβόλαιο αν βγάζαμε ένα καινούριο Troublegum. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι τέτοιο.

Mε την Marshall Records μέχρι στιγμής όλα έχουν κυλήσει πολύ καλά. Ο επικεφαλής της ήταν παλαιότερα στην Universal και στην I.R.S., έχει δoυλέψει με τους R.E.M. και μας γνωρίζει από το παρελθόν.

Το στούντιο ηχογράφησης είναι τελευταίας τεχνολογίας, οι δίσκοι μας κυκλοφορούν παγκοσμίως και μας σέβονται γιατί είμαστε η «αρχαιότερη» μπάντα της εταιρείας. Ξέρουν, επίσης, πως πουλάμε έναν ορισμένο αριθμό δίσκων. Δεν υπάρχει πίεση.

Θα περιλαμβάνει κάποια έκπληξη η συναυλία σας στο Gagarin205 το Σάββατο 10 Φεβρουαρίου;

Μας αρέσει πολύ η Ελλάδα κι έχουμε παίξει στο Gagarin205 μερικές φορές. Έχουμε πολλούς Έλληνες φίλους τους οποίους έχουμε γνωρίσει από όταν πρωτοήρθαμε στην χώρα το 1994.

Όταν έχουμε καινούρια κυκλοφορία και δίνουμε συναυλία σε μια χώρα την οποία επισκεπτόμαστε κάθε χρόνο, παρουσιάζουμε αυτήν την κυκλοφορία και ένα-δυο τραγούδια ακόμα.

Επειδή, όμως, έχουμε να βρεθούμε στην Ελλάδα από το 2017, το σετ μας θα διατρέχει όλη την σταδιοδρομία μας. Θα παίξουμε, επομένως, και τραγούδια από τους δίσκους μας στην A&M.

Ευχαριστώ θερμά την Μάριαν Νικολάου (Angels PR Music Promotion) για την πολύτιμη συμβολή της στον προγραμματισμό της συνέντευξης.

Oι Therapy? εμφανίζονται λάιβ στο Gagarin205 Live Music Space το Σάββατο 10 Φεβρουαρίου. Την συναυλία ανοίγουν οι Half Gramme of Soma.