Μίλκο Λάζαροφ: «Βάσισα ολόκληρη την ιστορία στην απουσία της κόρης»

Γυρισμένη στον αχανή ρωσικό Βορρά, η ταινία του Βούλγαρου Μίλκο Λάζαροφ Άγα είναι ένας βαθύς και «υπόγεια» συγκινητικός φιλμικός στοχασμός πάνω στη ζωή, το θάνατο και τους οικογενειακούς δεσμούς, μέσα από την ιστορία ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, του Νανούκ και της Σέντνα, και της αποξενωμένης κόρης τους Άγα.

Το φιλμ απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ του Σαράγεβο, και προβάλλεται στο πλαίσιο της ενότητας Ματιές στα Βαλκάνια του 59^ου ΦΚΘ. Συνομιλώντας με τον σκηνοθέτη.

Ο Νανούκ, το μυθοπλαστικό όνομα του πρωταγωνιστή στην «υπογείως» συγκινητική τελευταία σου ταινία μυθοπλασίας Άγα, δεν είναι η μόνη ομοιότητα με το πρωτοποριακό βωβό docudrama του Ρόμπερτ Φλάερτι Ο Νανούκ του Βορρά. Όντως σε ενέπνευσε εκείνο το φιλμ; Είχες, επίσης, την πρόθεση να εξερευνήσεις τους τρόπους με τους οποίους οι ακραίες κλιματολογικές συνθήκες «σμιλεύουν» την ανθρώπινη ψυχή;

Ονόμασα τον βασικό χαρακτήρα Νανούκ ως φόρο τιμής στο αριστούργημα του Φλάερτι. Δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στον Νανούκ του Βορρά και την Άγα, δεδομένου ότι το φιλμ του Φλάερτι είναι ντοκιμαντέρ.

Η κύρια πρόθέσή μου ήταν να παρατηρήσω τη ζωή δύο ηλικιωμένων ανθρώπων από το Βορρά. Αν εντοπίζεις οικολογική διάσταση στην ταινία, αυτή προέκυψε με φυσικό τρόπο. 

Σε συνεντεύξεις, καθώς και στο Q&A μετά τη δημοσιογραφική προβολή της ταινίας στο Σαράγεβο όπου την παρακολούθησα, ανέφερες ότι δεν ξέρεις πώς κατέληξες στη Δημοκρατία των Sakha. Ποιες ήταν οι πιο σοβαρές προκλήσεις που εσύ και το συνεργείο σου αντιμετωπίσατε και ποιες οι πιο αξιομνημόνευτες χαρές που βιώσατε;

Δεν υπήρχαν πολλές ευκαιρίες να βρω την κατάλληλη τοποθεσία γι’ αυτή την ταινία. Οι Sakha συνδύαζαν πολλά από τα στοιχεία που αναζητούσαμε. Γι’ αυτό επέλεξα αυτή την περιοχή. Το να γυρίσω το φιλμ εκεί αποτελούσε αρκετά μεγάλη πρόκληση. Έχω πολλές αναμνήσεις κι είναι όλες γεμάτες από αξέχαστα συναισθήματα.

Η μεγαλύτερη χαρά μου ως θεατή, πάντως, ήταν να «βυθίζομαι» στις ερμηνείες του ηλικιωμένου ζευγαριού, του Νανούκ και της Σέντνα, που έμοιαζαν πραγματικά ριζωμένοι στο τοπίο. Ζουν στην περιοχή; Είχαν προηγούμενη υποκριτική εμπειρία; Και πώς ήταν να τους σκηνοθετείς;

To να δουλεύω με την Φεοντόσια και τον Μιχαήλ ήταν πραγματική ευχαρίστηση για όλη την ομάδα. Είναι υπέροχοι ηθοποιοί. Στην πραγματικότητα, εκείνη δεν είναι επαγγελματίας κι εκείνος παίζει στο θέατρο. Και οι δύο ζουν στη Δημοκρατία των Sakha.

Η Άγα, η φαινομενικά αποξενωμένη κόρη τους, είναι «υπεύθυνη» για τον τίτλο της ταινίας, αν και είναι παρούσα μόνο σε λίγα από τα με δύναμη συντεθειμένα κάδρα της. Γι’ αυτό και θέλησες να αναδείξεις τη σπουδαιότητά της ως χαρακτήρα;

Έχεις απόλυτο δίκιο. Βάσισα ολόκληρη την ιστορία στην απουσία της κόρης. Στο τέλος έγινε το “poanta” του φιλμ (σημ.: η τελευταία «πινελιά» σ’ ένα καλλιτεχνικό έργο, η οποία συνοψίζει το μήνυμα του δημιουργού).

Η ταινία σου θριάμβευσε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαράγεβο και θα προβληθεί, επίσης, στο πλαίσιο της ενότητας Ματιές στα Βαλκάνια του 59^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ποια είναι η σχέση σου με τις δύο πόλεις και τα αντίστοιχα Φεστιβάλ και πώς αξιολογείς το ρόλο τους στην προώθηση παραγωγών/συμπαραγωγών από την περιοχή;

Η Άγα είναι ένα πρότζεκτ του CineLink και βρήκαμε τους Γερμανούς συμπαραγωγούς μας στο Σαράγεβο. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτές οι φημισμένες πλατφόρμες αναπτύσσουν τον κινηματογράφο της περιοχής μας.

Έχω ένα προσωπικό λόγο να είμαι συνδεδεμένος με τη Θεσσαλονίκη. Εκεί για πρώτη φορά γνώρισα τον σπουδαίο Έλληνα ηθοποιό και καλό μου φίλο Χρήστο Στέργιογλου. Τότε προετοιμαζόμουν για την πρώτη μου μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, την Αποξένωση. 

Έχοντας φτάσει στην άκρη του κόσμου για τους σκοπούς του προηγούμενου φιλμ σου, το επόμενο θα γυριστεί πιο κοντά στο «σπίτι»;

Στ’ αλήθεια δεν ξέρω. Περιμένω ακόμα την έμπνευση για την επόμενη δουλειά μου!

Photo credit (Μίλκο Λάζαροφ): Γιάννης Κοντός.

Ευχαριστώ θερμά την Βεσέλκα Κιριάκοβα, παραγωγό της Άγα, για την πολύτιμη συμβολή της στην πραγματοποίηση της συνέντευξης με τον σκηνοθέτη.

Η ταινία του Μίλκο Λάζαροφ Άγα προβάλλεται, σε πανελλήνια πρεμιέρα, στο πλαίσιο της ενότητας Ματιές στα Βαλκάνια του 59^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης την Τρίτη 6 (18:00, Αίθουσα Σταύρος Τορνές) και το Σάββατο 10 Νοεμβρίου (23:00, Αίθουσα Σταύρος Τορνές).