Andre Vltchek: «Αν γράφεις για τα καθεστωτικά μέσα στη Βόρεια Αμερική ή την Ευρώπη, δεν είσαι δημοσιογράφος, είσαι προπαγανδιστής»

Πολυτάλαντος, παθιασμένος, αθυροστόμος, προκλητικός: μερικά μόνο από τα επίθετα που περιγράφουν τον συγγραφέα, κινηματογραφιστή κι ερευνητικό δημοσιογράφο Andre Vltchek. Διαπνεόμενος από έντονο αντιδυτικισμό και θαυμαστής των Νόαμ Τσόμσκυ και Τζον Πίλτζερ, δε διστάζει να διατυπώνει τις συχνά αμφιλεγόμενες απόψεις του με τρόπο αφοριστικό, όχι όμως κι ατεκμηρίωτο Έχοντας στο ενεργητικό του την κάλυψη πολέμων και συγκρούσεων σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο, ο Andre Vltchek σήμερα ζει κι εργάζεται στην Ανατολική Ασία και την Αφρική. Συζητάμε μαζί του για την κρίση στην Ουκρανία και το ρόλο των δυτικών κυβερνήσεων και του τύπου, για το μέλλον της ερευνητικής δημοσιογραφίας, καθώς και για τα επόμενα σχέδιά του.

Ποιες είναι οι ρίζες του θανατηφόρου αναβρασμού που μαστίζει την Ουκρανία, κατά τη γνώμη σου; Είναι ακριβές να μιλάμε για μια αντιπαράθεση μεταξύ των ελίτ εντός του ουκρανικού κατεστημένου, μιας φιλορωσικής μερίδας που εκπροσωπείται από τον ανατραπέντα Πρόεδρο Γιανουκόβιτς, από τη μία, και μιας φιλοδυτικής που εκπροσωπείται από τις ποικίλες αντιπολιτευόμενες ομάδες, από την άλλη;

Σαφώς όχι. Ταξίδεψα εντός της Ουκρανίας οδικώς, διανύοντας γύρω στα 2000 χιλιόμετρα. Εκτός του Κιέβου και του Λβοβ, η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων, με τους οποίους συνομίλησα, σε χωριά και βιομηχανικές πόλεις, ήταν αηδιασμένοι και τρομοκρατημένοι από το φιλοδυτικό πραξικόπημα που έλαβε χώρα στο Κίεβο.

Η Ουκρανία είναι «αδερφή» της Ρωσίας. Δε χρειάζεται να είναι φιλορωσική. Συχνά δεν ξεχωρίζεις τη μία από την άλλη. Πρόκειται για δύο σπουδαία σλαβικά έθνη, δυο γειτονικές χώρες, των οποίων η ιστορία, το παρόν και το μέλλον διαπλέκονται. Η Δύση από την εποχή του επονείδιστου αντικομμουνιστικού «δόγματος Μπρεζίνσκι», ίσως κι από νωρίτερα, αποφάσισε να καταστρέψει οτιδήποτε συνδεόταν με τη Σοβιετική Ένωση, αρχικά, κι έπειτα με τη Ρωσία. 

Ποια είναι η έκταση και η βαρύτητα της εμπλοκής και της επίδρασης ακροδεξιών κι ανοιχτά νέο-ναζιστικών στοιχείων τόσο στις διαδηλώσεις των προηγούμενων μηνών, όσο και στη διαμόρφωση της κεντρικής πολιτικής ατζέντας, μέσω της συμμετοχής τους στην παρούσα κυβέρνηση;

Είναι μεγάλη, αλλά αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, γιατί η Δύση συχνά χρησιμοποιεί τις πιο αποκρουστικές δυνάμεις, ομάδες κι άτομα, προκειμένου να αποσταθεροποιήσει τις χώρες και τις κυβερνήσεις που θέλει να καταστρέψει. Αυτή η πολιτική εφαρμόζεται εναντίον της Κίνας, της Βενεζουέλας, της Κούβας και της Ζιμπάμπουε- κι όσοι από μας εργαζόμαστε σ’ αυτές τις χώρες ξέρουμε πολύ καλά τι συμβαίνει, συνεπώς δεν εκπλησσόμαστε που η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Η.Π.Α. ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια για τη «σταυροφορία» τους εναντίον του ουκρανικού (και του ρωσικού) λαού. Ομάδες, όπως ο «Δεξιός Τομέας», αλλά και μικρότερες, από εκείνες που κλίνουν προς το νέο-ναζισμό, μέχρι όσες συγκροτούνται από ριζοσπάστες δεξιούς χούλιγκαν ποδοσφαιρικών ομάδων.

Ποιος είναι ο ρόλος των διάφορων νεολαιίστικων ομάδων που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις τους προηγούμενους μήνες; Σε ποιο βαθμό ο πολιτικός λόγος κι οι πρακτικές τους διαφοροποιούνται από την κυρίαρχη αντιδραστική ατζέντα; 

Οι σπουδαστικές ομάδες ως επί το πλείστον διαδραματίζουν θετικό ρόλο, διαδηλώνοντας εναντίον της δικτατορικής εξουσίας του Κιέβου. Οι περισσότερες απ’ αυτές βρίσκονται στη «δεύτερη πρωτεύουσα», το Χαρκόβ, στ’ ανατολικά, που είναι γνωστό ως η σπουδαστική πόλη της Ουκρανίας, αλλά και σ’ άλλες πόλεις, όπως το Ντονέτσκ. 

Με δυο λόγια, ποια θα μπορούσε να είναι μια βιώσιμη έξοδος από την κρίση για σένα; 

Ν’ ακούσουμε το λαό της Ουκρανίας. Οι περισσότεροι απ’ τους κατοίκους δε θέλουν να έχουν καμία σχέση μ’ αυτή την κυβέρνηση και δεν επιθυμούν να καταναλωθεί η βιομηχανία κι ο αγροτικός τομέας τους απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλουν τελωνειακή σύνδεση με τη Ρωσία κι επαναφορά των κοινωνικών πολιτικών που ήταν συνήθεις στα πλαίσια της Σοβιετικής Ένωσης. Θα έπρεπε να τους επιτραπεί να ψηφίσουν ελεύθερα σχετικά με τα πιο σημαντικά ζητήματα με τρόπο αμεσοδημοκρατικό, όπως συμβαίνει σε χώρες σαν τη Βενεζουέλα. Όχι σαν τη φάρσα που λέγεται «δημοκρατία», όπως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ινδία, τις Η.Π.Α., ή την Ινδονησία, όπου ολόκληρο το σύστημα είναι σχεδιασμένο, ώστε να κρατά τις ελίτ στην εξουσία, και οι ψηφοφόροι χρησιμοποιούνται ως συνεργοί, οι οποίοι νομιμοποιούν την ύπαρξη αυτών των φρικτών δικτατοριών. 

Αν επιτρεπόταν στους κατοίκους της Ουκρανίας να είναι καλά πληροφορημένοι κι έπειτα να επιλέγουν πραγματικούς υποψηφίους, θα ψήφιζαν αριστερά κόμματα, όπως το «Borodba», κι όχι αυτή τη χούντα, ή ακόμη και τον Γιανουκόβιτς, ο οποίος ήταν επίσης ξεπουλημένος, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό μ’ αυτό το σωρό από φιλοδυτικές πόρνες. 

Υπό το φως των εξελίξεων της προηγούμενης εβδομάδας στην Ουκρανία, στις οποίες συγκαταλέγονται οι θάνατοι των Ρώσων αυτονομιστών και η δήλωση του G7 που συμφώνησε να επιβάλει «φρέσκιες» κυρώσεις στη Ρωσία, εκτιμάς ότι η χώρα οδηγείται σε εμφύλιο πόλεμο; Κι αν ναι, πώς αυτός θα μπορούσε να αποφευχθεί;

Η χώρα δεν οδηγείται σε εμφύλιο πόλεμο, η χώρα εξωθείται σ’ αυτόν- και σίγουρα όχι από τη Ρωσία. Προβοκάροντας τη Ρωσία, κρίνοντας απ’ τη γλώσσα της προπαγανδιστικής μηχανής, και σπρώχνοντας το υποτακτικό καθεστώς του Κιέβου, η Δύση επιδιώκει, μέσω μιας τρομακτικής επίθεσης, να διαμορφώσει τις συνθήκες εκείνες που θα οδηγούσαν σε αιματοχυσία. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν με την αντίσταση σ’ αυτό το «εμφύτευμα» που ωθεί την Ουκρανία να μετατραπεί σε αποικία.

Γιατί η πλειονότητα των δυτικών κυβερνήσεων, καθώς κι ο καθεστωτικός τύπος, υποβαθμίζουν την εμπλοκή νεο-ναζιστικών στοιχείων τόσο στην κυβέρνηση, όσο και στις διαδηλώσεις που προηγήθηκαν; 

Γιατί είναι οι στενοί τους σύμμαχοι και δεν πρόκειται, βέβαια, να τους ασκήσουν κριτική. Η εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Η.Π.Α. είναι φασιστική ή ναζιστική, πες την όπως θέλεις. Ένα πολύ μικρό παράδειγμα είναι η υποστήριξη δύο ανοιχτά φασιστικών κρατών στην Αφρική, της Ρουάντας και της Ουγκάντας και της σφαγής περίπου 8 εκατομμυρίων ανθρώπων από το 1995, έτσι ώστε πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στο κολτάνιο, το ουράνιο κι άλλα καλούδια. Κανένας δεν αντιδρά στην Ευρώπη και κανένας, στην πραγματικότητα, δε νοιάζεται.

Οι δυτικές κυβερνήσεις είναι ναζιστικές, το ίδιο κι ο καθεστωτικός τύπος. Γιατί να εκθέσουν τους συντρόφους τους στα όπλα που μάχονται εκ μέρους τους στην Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας; Ξέρουν τι υποδηλώνει αυτό στην Ανατολική Ευρώπη. Η Σοβιετική Ένωση νίκησε το ναζισμό με τίμημα 20 εκατομμύρια νεκρούς. Το να πουν ανοιχτά πως υποστηρίζουν τους Ναζί δε θα ήταν ευπρόσδεκτο εκεί. Έτσι το κάνουν σιωπηρά, όπως και παντού. Μην το ξεχνάς ποτέ: η νέο-αποικιοκρατία κι ο ιμπεριαλισμός είναι ναζιστικοί από την ίδια τους τη φύση.

Τι σε τράβηξε, κατ’ αρχήν, στην ερευνητική δημοσιογραφία; Υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό το είδος δημοσιογραφίας έχει μέλλον; 

Για μένα, είναι συνώνυμη με το να βρίσκεις και να λες την αλήθεια. Πηγαίνεις κάπου όπου επιθυμείς να πας, ερευνάς αυτό που θέλεις να ερευνήσεις… Οι άνθρωποι σε εμπιστεύονται, σου λένε τι συμβαίνει και τι νομίζουν, τι αισθάνονται. Τότε, είναι υποχρέωσή σου να μιλήσεις, να μεταφέρεις τις φωνές τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι σ’ αυτό τον κόσμο είναι χωρίς φωνή. Αν αποφασίσεις να κάνεις αυτή τη δουλειά, πρέπει να είσαι ειλικρινής και γενναίος, διαφορετικά πήγαινε κάπου κι αθόρυβα τίναξε τα μυαλά σου στον αέρα, γιατί είναι προτιμότερο να πεθάνεις, από το να δεχτείς όλη αυτή την εμπιστοσύνη από τους άλλους και μετά να την προδώσεις. 

Υπό ποιες προϋποθέσεις έχει μέλλον; Είτε πρέπει να δουλεύεις για το «TeleSur», το «Press TV», το «RT», ή για κάποια ακόμη, λίγα, μέσα που όντως πληρώνουν, είτε θα πρέπει να είσαι ατομικά ευκατάστατος, ή να βγάζεις λεφτά από τις ταινίες, τα βιβλία σου, ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο.

Αν γράφεις για τα καθεστωτικά μέσα στη Βόρεια Αμερική ή την Ευρώπη, δεν είσαι δημοσιογράφος, είσαι προπαγανδιστής. Το τσιράκι των πολυεθνικών, ξέρεις. Έχεις ένα αφεντικό που σου λέει, άμεσα ή έμμεσα, σε ποια συμπεράσματα πρέπει να καταλήξεις. Όπως προείπα, τίναξε απλώς τα μυαλά σου στον αέρα, ή πήδα από ένα τρένο που κινείται γρήγορα. Άλλοι μπορεί να έχουν διαφορετικές απόψεις, βέβαια, ιδίως στην Ευρώπη. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει καθόλου δημοσιογραφία εκεί, και σχεδόν καθόλου λογοτεχνία.

Αναφέρεις τον Νόαμ Τσόμσκυ ως μέντορα και φίλο. Τι είναι αυτό που κυρίως θαυμάζεις σ’ αυτόν;

Την ειλικρίνεια και την ακεραιότητά του. Την ικανότητά του να παραδέχεται, ακόμα κι εθελοντικά να προσφέρει την πληροφορία, ότι η χώρα του κι η Δύση, ατέλειωτα γαμημένες, είναι οι παράνομοι κυρίαρχοι αυτού του πλανήτη. Η Ευρώπη δεν έχει το παραμικρό δικαίωμα ούτε καν να ανοίγει το στόμα της σχετικά με ζητήματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία. Επί αιώνες βασανίζει, βιάζει και καταστρέφει ολόκληρο τον πλανήτη, και το κάνει ακόμη και τώρα. Οι Ευρωπαίοι είναι τόσο δειλοί, όμως… Σήμερα, κανείς δε θα μιλούσε τόσο ανοιχτά για τα εγκλήματα της Δύσης, όπως κάνει ο Τσόμσκυ στις Η.Π.Α., ή ο Τζον Πίλτζερ στην Αυστραλία. 

Είναι «ένας άλλος κόσμος εφικτός», τελικά; Κι αν ναι, ποια είναι- ή θα έπρεπε να είναι- τα χαρακτηριστικά του;

Είναι! Ασφαλώς κι είναι. Αν η Ευρώπη κι η Βόρεια Αμερική σταματήσουν να σκοτώνουν τη δημοκρατία σ’ όλο τον κόσμο κι εκατομμύρια αθώους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, ήδη αποκτά μορφή. Χώρες, όπως η Κίνα, η Βενεζουέλα, η Ρωσία, η Κούβα, ο Ισημερινός, η Βολιβία, το Ιράν, η Ζιμπάμπουε, η Νότια Αφρική, η Ερυθραία κι άλλες, πρέπει να ενωθούν και να αντισταθούν αποφασιστικά στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Πρέπει να συγκροτήσουν άμυνα εναντίον του τρόμου της Δύσης. Κι επίσης να συνεχίσουν να εκθέτουν τα εγκλήματα που ο δυτικός κόσμος έχει διαπράξει επί αιώνες και χιλιετίες. 

Δεν είναι, όμως, πολιτικά προβληματικό και παρακινδυνευμένο να ενοποιούνται κάτω από μια «σημαία» χώρες, όπως η Ρωσία, η Κίνα ή το Ιράν, τα καθεστώτα των οποίων δεν είναι λιγότερο καταπιεστικά από εκείνα πολλών δυτικών ομολόγων τους ή των Η.Π.Α., με χώρες, όπως η Βενεζουέλα, η Βολιβία ή ο Ισημερινός, που, για μένα, αποτελούν διαφορετικές περιπτώσεις;

Η προπαγάνδα εναντίον της Ρωσίας, της Κίνας ή του Ιράν ασφαλώς τις προσεγγίζει υπό αυτό το φως. Η απάντησή μου, πάντως, είναι ασφαλώς κι όχι. Καμία απ’ αυτές τις χώρες δεν είναι ιστορικά επιθετική. Μια σύντομη επισκόπηση της παγκόσμιας ιστορίας  καταδεικνύει το γεγονός αυτό με σαφήνεια. Πώς είναι δυνατόν οτιδήποτε να είναι εξίσου καταπιεστικό με δύο τμήματα του κόσμου- την Ευρώπη και τις Η.Π.Α.- που κατόρθωσαν να αποικίσουν σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη επί αιώνες, επιτιθέμενα και ρημάζοντας σε τόσες περιπτώσεις όλες τις χώρες που ανέφερες; 

Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σου;

Σίγουρα να γράφω, να κάνω ταινίες, να μιλάω, να φωνάζω, να γελάω, να κλαίω- να ζω, να καταγράφω ό,τι συμβαίνει και να αγωνίζομαι. Και να ξυπνάω κάθε πρωί, να κοιτάζομαι στον καθρέφτη και να ουρλιάζω από χαρά: «Τι χαρά να είσαι ελεύθερος! Τι χαρά να μην είσαι μια πληρωμένη πόρνη!»

Ο Andre Vltchek είναι συγγραφέας, κινηματογραφιστής και ερευνητικός δημοσιογράφος. Έχει καλύψει πολέμους και συγκρούσεις σε δεκάδες χώρες. Η συζήτησή του με τον Νόαμ Τσόμσκυ On Western Terrorism κυκλοφόρησε το Σεπτέμβρη του 2013. Η κριτικά αναγνωρισμένη νουβέλα του Point of No Return έχει επανεκδοθεί με πρόσθετο υλικό κι είναι διαθέσιμη. Oceania τιτλοφορείται το βιβλίο του σχετικά με το δυτικό ιμπεριαλισμό στο Νότιο Ειρηνικό. Το προκλητικό βιβλίο του αναφορικά με τη μετά- Σουχάρτο Ινδονησία και το μοντέλο του φονταμενταλισμού της αγοράς λέγεται Indonesia- The Archipelago of Fear. Πρόσφατα ολοκλήρωσε ένα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους με τίτλο Rwanda Gambit σχετικά με την ιστορία της Ρουάντας και τη λεηλασία του Κονγκό. Έχοντας ζήσει για πολλά χρόνια στη Λατινική Αμερική και την Ωκεανία, ο Andre Vltchek σήμερα ζει κι εργάζεται στην Ανατολική Ασία και την Αφρική. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του μέσω του site του http://andrevltchek.weebly.com/ και του twitter https://twitter.com/AndreVltchek .