Καυστική σάτιρα της ρουμανικής
μεγαλοαστικής τάξης και, ταυτόχρονα, διεισδυτική ματιά στην παθολογική εκδοχή
της μητρικής αγάπης, η Οικογενειακή
Υπόθεση, τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του 38χρονου Κάλιν Πέτερ Νέτσερ, η
οποία απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στη φετινή Μπερλινάλε, εστιάζει στη
δυσλειτουργική σχέση της ευκατάστατης αρχιτέκτονος Κορνέλια (Λουμινίτα
Γκεοργκίου) και του 32χρονου κακομαθημένου κανακάρη της Μπάρμπου (Μπογκντάν
Ντουμιτράτσε). Όταν ο Μπάρμπου σκοτώνει κατά λάθος με το αυτοκίνητό του ένα
αγόρι, η Κορνέλια θα προσπαθήσει με κάθε αθέμιτο μέσο να αποτρέψει την
παραπομπή του σε δίκη.
«Ήθελα να κάνω μία κριτική, όχι επικριτική, ταινία», μου εξηγεί ο
Κάλιν Πέτερ Νέτσερ με τη χαρακτηριστική του γερμανική προφορά των αγγλικών,
προϊόν της ενδεκαετούς παραμονής του στη Γερμανία. «Η ταινία δεν έχει ηθικό δίδαγμα», συμπληρώνει.
Τι σε ώθησε να ασχοληθείς με το
βασικό θέμα της ταινίας; Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία, είτε από τη δική σου
πλευρά, ή από την πλευρά του Ραζβάν Ραντουλέσκου, του συν-σεναριογράφου;
Κι οι δυο μας είχαμε ένα άλλο πρότζεκτ, σχετικά με δυσλειτουργικές οικογένειες.
Ξεκινήσαμε να κουβεντιάζουμε γι’ αυτό κι έτσι επιστρέψαμε στις ρίζες των δικών
μας οικογενειών, στη σχέση με τους γονείς μας, και κυρίως με τις μητέρες μας,
κι έτσι ανακαλύψαμε ότι το κοινό μας ήταν ότι και οι δύο είχαμε πολύ κτητικές
μητέρες. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, να γράψουμε ένα καινούριο σενάριο γι’ αυτό. Αυτό
ήταν το σημείο εκκίνησης για τη διαδικασία συγγραφής του σεναρίου.
Μιλάμε, επομένως, για μητέρες
διατεθειμένες να φτάσουν στα άκρα, προκειμένου να σώσουν τα παιδιά τους.
Πιστεύεις ότι αυτό περιορίζεται στη νοοτροπία της Ρουμάνας μητέρας ή ισχύει και
για τη νοοτροπία μητέρων από αλλού;
Νομίζω ότι αυτή η νοοτροπία προσλαμβάνει περισσότερο υπερβολικές
διαστάσεις σε αυτήν τη γωνιά του κόσμου, γιατί η Ρουμανία είναι μια βαλκανική,
λατινογενής χώρα. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι ισχύει παντού. Μια μητέρα θα έκανε τα
πάντα για να σώσει το παιδί της. Είναι μια ιστορία με καθολικό χαρακτήρα. Ακόμα
και σε σκανδιναβικές χώρες, όπως στη Δανία ή τη Νορβηγία, γυναίκες μου είπαν
ότι κατανοούν την Κορνέλια απολύτως. Ότι θα έκαναν το ίδιο. Απλώς στη Ρουμανία
οι μητέρες είναι πιο κτητικές- όπως στην Ελλάδα, ή την Ιταλία.
Η πρωταγωνίστρια, η Λουμινίτα
Γκεοργκίου, πραγματικά κυριαρχεί στην ταινία από κάθε άποψη. Πώς εξελίχτηκε η
συνεργασία σας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και γιατί επέλεξες ένα χαρακτήρα
με μεγαλοαστικό υπόβαθρο αυτή τη φορά;
Την διάλεξα, γιατί πρόκειται για ψυχολογικό δράμα σχετικά με μια
νευρωτική οικογένεια. Ήταν προτιμότερο να γυριστεί η ταινία σε αυτό το
περιβάλλον, εντός αυτής της τάξης. Από στατιστικής άποψης συναντάς τέτοιες
ιστορίες περισσότερο σε ένα μεγαλοαστικό, παρά σε ένα μεσοαστικό ή προλεταριακό
περιβάλλον. Κατά δεύτερο λόγο ήθελα να μιλήσω για μια άλλη πλευρά της
ρουμανικής κοινωνίας, γιατί οι ταινίες του ρουμανικού «Νέου Κύματος» των
τελευταίων δέκα χρόνων εκτυλίσσονται πάντα σε μεσοαστικό ή προλεταριακό
περιβάλλον κι ήταν σημαντικό για μένα να το αλλάξω λίγο. Όταν έγραψα το
σενάριο, πολλοί από τους διαλόγους γράφτηκαν με εκείνη στο μυαλό, αλλά όταν
έκανα το pre-production casting αναζητούσα κι άλλες ηθοποιούς,
γιατί ήταν ουσιώδες για μένα να ξέρω ότι έκανα τη σωστή επιλογή. Επίσης έψαχνα
για μια όχι τόσο διάσημη ηθοποιό, ήθελα να βρω ένα καινούριο, πιο φρέσκο
πρόσωπο γι’ αυτή την ταινία. Συνειδητοποίησα, όμως, ότι η Λουμινίτα ήταν η
καλύτερη επιλογή. Ήθελε το ρόλο, αλλά στην αρχή ήταν φοβισμένη, γιατί δεν είχε
ποτέ υποδυθεί χαρακτήρα με μεγαλοαστικό υπόβαθρο. Οι προηγούμενοι χαρακτήρες
της προέρχονταν από μεσοαστικό ή προλεταριακό περιβάλλον και η ίδια δεν είχε
ποτέ ζήσει σε μεγαλοαστικό. Πολλές φορές ήθελε να εγκαταλείψει την ταινία, αλλά
τελικά επέστρεψε.
Οι ρουμανικές ταινίες έχουν
υπάρξει εξαιρετικά επιτυχημένες τα τελευταία χρόνια, τόσο καλλιτεχνικά, όσο και
στο επίπεδο της κριτικής υποδοχής. Μερικές φορές, μάλιστα, και εμπορικά. Πώς
ερμηνεύεις αυτό το φαινόμενο και σε ποιο βαθμό ταυτίζεσαι με το λεγόμενο
«Ρουμανικό Νέο Κύμα» ;
Ξεκινήσαμε ο Πούιου το 2001, ο Μουντζίου το 2002 κι εγώ το 2003. Νομίζω
ότι μεγαλώσαμε μαζί, κατά κάποιο τρόπο, μέσα στο λεγόμενο «Ρουμανικό Νέο Κύμα».
Δεν ξέρω να απαντήσω γιατί τα ρουμανικά φιλμ των τελευταίων δέκα χρόνων είναι επιτυχημένα.
Το κοινό μας είναι ότι κάνουμε χαμηλού προϋπολογισμού ρεαλιστικές ταινίες
σχετικά με πράγματα που γνωρίζουμε. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι ίσως είμαστε
μια ταλαντούχα γενιά. Δεν μπορώ να βρω άλλη εξήγηση.
Σίγουρα είστε! Οφείλω να το
παραδεχτώ. Έχεις αναμνήσεις, έστω και θολές, από την περίοδο του καθεστώτος
Τσαουσέσκου ως παιδί;
Έφυγα από τη Ρουμανία το 1983, σε ηλικία 7 ή 8 χρονών. Οι αναμνήσεις
μου από αυτή την περίοδο είναι πολύ καλές, στην πραγματικότητα. Επέστρεψα το
1994. Ήταν επιλογή μου να γυρίσω στη Ρουμανία, όπου σπούδασα. Όταν ήμουν παιδί,
δεν είχα επιλογή. Δεν προσαρμόστηκα πολύ καλά στη Γερμανία. Και διάλεξα να
γυρίσω την καλύτερη περίοδο.
Τι έχει αλλάξει, λοιπόν, στη
Ρουμανία μετά την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου; Είναι γεγονός ότι η παλιά
ελίτ του κόμματος, τώρα με διαφορετικό όνομα- οι λεγόμενοι νεόπλουτοι-
εξακολουθεί να κυριαρχεί, περισσότερο ή λιγότερο;
Είναι οι ίδιοι, αλλά επίσης έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου.
Ζουν στο σήμερα, αλλά η νοοτροπία τους ανάγεται στην εποχή του Τσαουσέσκου. Οι
νεόπλουτοι προέρχονται περισσότερο από αυτό το κομμάτι της κοινωνίας.
Χρησιμοποιούν την εξουσία τους παντού. Κάνουν δουλειές με το κράτος, είναι «χωμένοι»
στην πολιτική, στα Μ.Μ.Ε.
Πώς έγινε
δεκτή η ταινία από το κοινό σε παγκόσμιο επίπεδο;
Παντού πήγε καλά. Ήταν πολύ επιτυχημένη και στη Ρουμανία. Έκοψε 120.000
εισιτήρια, που αποτελεί ρεκόρ για τα τελευταία 10-20 χρόνια. Η ταινία
κυκλοφόρησε στη Ρουμανία αμέσως μετά την Μπερλινάλε και περιοδεύαμε στη χώρα
επί 4 με 6 εβδομάδες για να την προωθήσουμε. Κυκλοφόρησε, επίσης, σε πολλές
ευρωπαϊκές χώρες μέχρι τώρα: σε Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Ελβετία…
…Και στην Ελλάδα, από τις 17
Οκτωβρίου. Yπάρχουν
σχέδια για έκδοση σε DVD κάποιας από τις προηγούμενες ταινίες σου;
Πριν από λίγες εβδομάδες κυκλοφόρησε ένα κουτί που περιλαμβάνει την «Μαρία»
και το «Μετάλλιο Τιμής».
Αν και ίσως
είναι πρόωρο, δουλεύεις πάνω σε κάποια καινούρια ιδέα;
H ταινία
προβάλλεται ακόμη σε φεστιβάλ. Έχω κάποιες ιδέες, αλλά είναι προς το παρόν
ασαφείς.
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως την Ilinca Belciu, υπεύθυνη Τύπου της
εταιρείας διανομής «Parada Film»,
για την πολύτιμη βοήθειά της στη διεξαγωγή της συνέντευξης.
Η ταινία του Κάλιν Πέτερ Νέτσερ Οικογενειακή
Υπόθεση προβάλλεται στις αίθουσες από τις 17 Οκτωβρίου.
Η πρώτη δημοσίευση της συνέντευξης έγινε στο http://www.3pointmagazine.gr .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου