Περπατώντας στη Βαρσοβία, αισθάνεσαι σαν να ξεφυλλίζεις ένα συναρπαστικό βιβλίο Ιστορίας. Το χαοτικό Κέντρο της, η θαυμάσια αποκατεστημένη Παλιά Πόλη (Stare Miasto), τα διάσπαρτα μνημεία προς τιμήν της κάποτε ευημερούσας εβραϊκής κοινότητας, το γαλήνιο Πάρκο Λαζιένκι (Park Lazienkowski), το μεγαλόπρεπο Παλάτι Βιλάνοβ (Palac Wilanowski), η τουριστικά ανερχόμενη εργατική συνοικία της Πράγκα (Praga): όλα, ψηφίδες του "μωσαϊκού" μιας πόλης με έντονη συνείδηση της ιστορικότητάς της και, ταυτόχρονα, δυναμικής, νεανικής, φιλόδοξης και με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον.
Χτισμένη στις δυο όχθες του Βιστούλα (Wisla), στα σταυροδρόμια της Κεντρικής Ευρώπης, η Βαρσοβία, η πρωτεύουσα της Πολωνίας, έχει μια πολυτάραχη ιστορία, βγαλμένη θαρρείς από τις σελίδες κάποιας ρομαντικής τραγωδίας. Λεηλατημένη από τους Σουηδούς κατά τον 17ο αιώνα και υπό κατοχή από τη Ρωσία στο μεγαλύτερο μέρος του 19ου, απελευθερώνεται πανηγυρικά το 1918. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα τη σημαδέψει, ωστόσο, ανεξίτηλα: 350.000 Εβραίοι κάτοικοί της θανατώνονται από τους Ναζί στο γκέτο της πόλης ή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα, ενώ τουλάχιστον 200.000 πολίτες της υπολογίζεται ότι σκοτώνονται κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης του 1944, οπότε και ό,τι έχει απομείνει από την πόλη κυριολεκτικά ανατινάζεται. Μετά την οριστική ήττα των Ναζί, η Πολωνία περνά στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης. Η κατάρρευση του "υπαρκτού" σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής, γεμάτης δυσκολίες και προκλήσεις, και για τη Βαρσοβία.
Κατεβαίνοντας, πάντως, από το λεωφορείο 175, το οποίο εκτελεί το δρομολόγιο από το αεροδρόμιο προς το κέντρο της πόλης, ομολογώ ότι οι πρώτες εντυπώσεις που αποκομίζω δεν είναι οι πιο ενθαρρυντικές. Το βλέμμα μου "σκοντάφτει" σε ένα μάλλον απωθητικό συνονθύλευμα από υπερσύγχρονους ουρανοξύστες, απρόσωπα πολυκαταστήματα και πολυτελή ξενοδοχεία, με το αμφιλεγόμενο Παλάτι Κουλτούρας και Επιστήμης (Ρalac Kultury i Nauki), έναν αρχιτεκτονικό "φόρο τιμής" στη σταλινική μεγαλομανία, να δεσπόζει. Αν δεν ανυπομονούσα να συναντήσω την Πολωνή φίλη, και "ανεπίσημη" ξεναγό μου σε όλη τη διάρκεια της παραμονής μου, η οποία θα σπεύσει, λίγη ώρα αργότερα , να μού διαμηνύσει "ραντεβού αύριο στη μία έξω από τα H&M της οδού Μαρσαλκόφσκα", ίσως και να έμπαινα στον πειρασμό να ξανανέβω στο λεωφορείο! Διαπράττοντας ένα ασυγχώρητο λάθος, βέβαια…
Η Παλιά Πόλη, από την οποία θα ξεκινούσαμε την, ομολογουμένως εξαντλητική, ακόμη και για έναν δεινό περιπατητή όπως η αφεντιά μου, περιήγησή μας την επομένη δικαιολογημένα συνιστά πόλο έλξης των τουριστών, αλλά και, σε ένα βαθμό, των κατοίκων της Βαρσοβίας. Ισοπεδωμένη από τους Ναζί, ανακατασκευάζεται σταδιακά κατά τις δεκαετίες που ακολουθούν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αποτέλεσμα από το 1982 να αποτελεί μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Σημείο εκκίνησης της βόλτας στην Παλιά Πόλη, αλλά και συνάντησης για τους ντόπιους, η Πλατεία του Κάστρου (Plac Zamkowy), όπου κυριαρχούν το Μπαρόκ ρυθμού Βασιλικό Κάστρο (Ζamek Krolewski) και η μπρούτζινη στήλη του βασιλιά Σίγκμουντ του Τρίτου.
Το γοητευτικότερο, αν και ίσως πιο πολυσύχναστο, σημείο στην Παλιά Πόλη είναι, πάντως, για μένα η Κεντρική Πλατεία (Rynek Starego Miasta). Αριστοτεχνικά αποκατεστημένες προσόψεις πολυόροφων κατοικιών με Μπαρόκ και Αναγεννησιακές επιρροές, το σιντριβάνι με τη γοργόνα, έμβλημα της Βαρσοβίας, διάσπαρτα cafés και εστιατόρια, και βέβαια το εξαιρετικό Ιστορικό Μουσείο της Βαρσοβίας (Μuzeum historyczne starej Warszawy), θα σας κρατήσουν απασχολημένους για αρκετές ώρες. Στο μεταξύ, επείγει να "γεμίσουμε" τις μπαταρίες μας: στάση, λοιπόν, για μια απολαυστική ποικιλία από πιερόγκι, τα διάσημα γεμιστά πολωνικά ραβιόλια, και ξανθή μπύρα σε ένα μικροσκοπικό παραδοσιακό εστιατόριο κοντά στο Κάστρο!
Αφήνοντας πίσω μας την Παλιά Πόλη, ακολουθούμε τη Βασιλική Οδό, έναν από τους πιο δημοφιλείς περιπατητικούς προορισμούς στη Βαρσοβία, η οποία οφείλει το όνομά της στο γεγονός ότι συνέδεε τις κατοικίες των Πολωνών βασιλιάδων. Καταλήγει στο Μπαρόκ Παλάτι Βιλάνοβ, νοτίως του Κέντρου της Βαρσοβίας, με τους εντυπωσιακούς του κήπους, διαμέσου του γαλήνιου Πάρκου Λαζιένκι, ενός από τους σημαντικότερους πνεύμονες πρασίνου της πόλης. Εδώ βρίσκεται και το φημισμένο Νεοκλασικό "Παλάτι-επί-των-υδάτων" (Palac Lazienkowski). Απολαμβάνοντας τη δροσιά και ρουφώντας άπληστα καθαρό αέρα, μελαγχολώ στη σκέψη ότι, τουλάχιστον στην Αθήνα , τέτοιοι πνεύμονες πρασίνου είναι κυριολεκτικά υπό διωγμό…Αλλά και σε επίπεδο έκτασης, τα πάρκα της Βαρσοβίας μόνο με εκείνα του Λονδίνου είναι συγκρίσιμα. Εξομολογούμαι το θαυμασμό μου στην Πολωνή φίλη, η οποία, αν και κολακευμένη, δυσκολεύεται να το πιστέψει!
Έχοντας χαλαρώσει αρκετά, ετοιμαζόμαστε για μια περιπλάνηση στις παλιές εβραϊκές γειτονιές. Ευτυχώς που έχω οδηγό, αλλιώς αρκετά από αυτά τα "αξιοθέατα" (δυσκολεύομαι να εντάξω τόπους μαρτυρίου στη συμβατική κατηγορία των αξιοθεάτων, γι’ αυτό και τα εισαγωγικά…) ίσως διέφευγαν της προσοχής μου. Ξεχωρίζουν σαφώς δύο μουσεία: το Μουσείο της Εξέγερσης της Βαρσοβίας επί της οδού Γκρζυμπόφσκα (Grzybowska), με πλούσιο αρχειακό, φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό (προτιμήστε μια καθημερινή για την επίσκεψή σας, τα Σαββατοκύριακα σχεδόν δεν μπορείς να κινηθείς από την πολυκοσμία) και το Μουσείο Πάβιακ (Pawiak). Εδώ, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής φυλακίζονταν Πολωνοί και Εβραίοι. Σήμερα λειτουργεί ως χώρος μνήμης και περισυλλογής, θυμίζοντας ένα μικρότερης έκτασης Άουσβιτς ή Μπίρκεναου…
Στην απέναντι, την ανατολική δηλαδή, όχθη του Βιστούλα εκτείνεται η παλιά εργατική συνοικία της Πράγκα, η μόνη που επέζησε της ναζιστικής λαίλαπας σχετικά ανέπαφη. Στις μέρες μας, σταδιακά εξελίσσεται στο…Γκαζοχώρι της Βαρσοβίας, μια περιοχή με μοδάτα cafés και γκαλερί. Οι ντόπιοι της…δυτικής όχθης (και όχι μόνο…) θα σας πουν ότι δεν είναι και πολύ ασφαλής, ιδίως τη νύχτα. Χαριτολογώντας, θα προσθέσουν ότι τους είναι ίσως πιο εύκολο να αποφασίσουν να επισκεφθούν την…Πράγα κι όχι την…Πράγκα!
Δεν είχα μέχρι σήμερα την ευκαιρία να βιώσω τη νυχτερινή ζωή της Πράγκα, η επόμενη νύχτα, όμως, θα μού έμενε αλησμόνητη! Έπειτα από ένα χορταστικό δείπνο στο παλαιότερο café-εστιατόριο της πόλης, το Βlikle’s, το οποίο αποπνέει μια αυθεντικά μεσευρωπαϊκή αίσθηση, θα καταλήγαμε, υπό καταρρακτώδη βροχή , για ένα μεθυστικό μοχίτο στον πάνω όροφο ενός φιλικού μπαρ στην Παλιά Πόλη. Το κερασάκι στην τούρτα θα ήταν, πάντως , η επίσκεψη σε ένα υπόγειο, μισοφωτισμένο ναργιλεδάδικο, όπου, επί ώρες, θα συναγωνιζόμασταν με την Πολωνή φίλη και την κεφάτη παρέα της ποιος θα κατάφερνε να σχηματίσει πρώτος μια απόλυτα κυκλική τολύπη καπνού, αφότου εισέπνεε αργά τον αρωματικό καπνό από το θηριώδη ναργιλέ. Κανείς δεν τα κατάφερε, αν και προσπαθήσαμε σκληρά.. Κάποτε βγήκαμε από το ναργιλεδάδικο. Η βροχή είχε ξαναρχίσει με νέα ορμή. Το γνώριμο πλέον ηλικιωμένο ζευγάρι υπαίθριων ανθοπωλών επί της Μαρσαλκόφσκα τοποθετούσε αργά την πραμάτεια του. Κλασική μουσική ακουγόταν από το ραδιόφωνο ενός μισάνοιχτου αυτοκινήτου. Ξημέρωνε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου