«Σελίδες που ψιθυρίζουν»: Το νέο φωτογραφικό λεύκωμα του Βασίλη Κολτούκη

Πρωτίστως ταξιδιώτης, ο φωτογράφος Βασίλης Κολτούκης είναι ένας άνθρωπος που, όταν τον συναντάς για πρώτη φορά και αρχίζεις να κουβεντιάζεις μαζί του, εύκολα σε κερδίζει με τη σχεδόν παιδική απλότητα, την ευγένεια και τη φιλικότητά του. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, κυρίως πορτρέτα και κάποια συνήθως μοναχικά τοπία, αντλούν την έμπνευσή τους από την πιο γόνιμη παράδοση της ανθρωποκεντρικής σχολής των Μπρεσόν, Σούτκους και Μπουμπά, έχοντας έναν ανεπιτήδευτα μελαγχολικό και συνάμα ποιητικό χαρακτήρα, στα όρια ενός πολύ ιδιαίτερου ποιητικού ρεαλισμού. Καθώς, ολοένα και περισσότερο, «βυθίζεσαι» σε αυτές, νιώθεις ότι με το ένα «πόδι» πατούν στη γη και με το άλλο πετούν στα σύννεφα. Όπως κι ο αγαπημένος φωτογράφος του Βασίλη, ο αισθαντικός Εντουάρ Μπουμπά.

Το όχι τυχαία τιτλοφορούμενο Σελίδες που ψιθυρίζουν είναι το τρίτο κατά σειρά προσωπικό φωτογραφικό του λεύκωμα, μετά τα Music on the Road και Οδησσός Ονείρων. Πρόκειται για την πλέον ολοκληρωμένη, συνεκτική και ώριμη μέχρι σήμερα δουλειά του, η οποία λειτουργεί, ταυτόχρονα, σε δύο επίπεδα: ως ένα είδος ανθολογίας, αλλά και ως εισαγωγή στο φωτογραφικό του σύμπαν, για εκείνους που δεν έχουν ακόμη «μυηθεί» σε αυτό.

Το λεύκωμα αποτελείται από 119 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ορισμένες ήδη δημοσιευμένες, «καρπούς» μερικών από τις πολυάριθμες περιπλανήσεις του Βασίλη στο χώρο, το χρόνο και ανάμεσα στους ανθρώπους: από την Αθήνα και τον Πειραιά, τα Γιάννενα και το Συρράκο, τη Σάμο και τη Σαντορίνη, μέχρι το Αϊβαλί και την Αιθιοπία, την Ινδία και την Κίνα, τη Μογγολία και την Ουκρανία, την Πολωνία και τη Ρωσία, την Μπρατισλάβα και την Πράγα, μεταξύ άλλων, περισσότερο ή λιγότερο οικείων, προορισμών. Φωτογραφίες στοχαστικές και πολυεπίπεδες, που αποπνέουν μια γαλήνια εσωτερικότητα και υποβάλλουν, αλλά δεν επιβάλλουν, διαθέσεις, ερμηνείες, σκέψεις και συνειρμούς περισσότερο «χαϊδεύοντας» τις αισθήσεις σου τρυφερά, παρά εξάπτοντάς τις ή επιχειρώντας να διεγείρουν ένα συναισθηματισμό «πλαδαρό» και εύκολο.

Η μεγάλη αρετή του Βασίλη Κολτούκη ως φωτογράφου έγκειται στο ότι συνταιριάζει, συχνά στο ίδιο κάδρο και χωρίς, ενδεχομένως, να το συνειδητοποιεί, πολλαπλές ματιές: του ανθρωπολόγου, του ερωτευμένου, του λάτρη της μουσικής, του ποιητή, του σχεδόν ρεπόρτερ, του ταξιδιώτη, όχι μόνο πετυχαίνοντας να «αιχμαλωτίσει» την μπρεσονική «αποφασιστική στιγμή», αλλά και να αποτυπώσει, έστω και υπαινικτικά, το ευρύτερο πολιτισμικό πλαίσιο, εντός του οποίου αυτή γεννήθηκε. Γιατί έχει μάθει να βλέπει με ευαισθησία, οξυδέρκεια, σεβασμό και τρυφερότητα, κι όχι απλώς να κοιτάει, επιδιώκοντας, όπως μου έχει πει, να «ριζώνει» με τους ανθρώπους σε κάθε καινούρια τοποθεσία, όπου ταξιδεύει. Και, το σημαντικότερο, να ζει.

«Πρέπει απλώς να ζεις και η ζωή θα σου δώσει φωτογραφίες», είχε κάποτε επισημάνει ο Μπρεσόν. Σε πείσμα των καιρών, ίσως και εξαιτίας τους, ο Βασίλης Κολτούκης καταφέρνει να ζει. Γι’ αυτό, εν τέλει, είναι και σημαντικός φωτογράφος.

Το λεύκωμα του Βασίλη Κολτούκη Σελίδες που ψιθυρίζουν κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος (http://www.metronomos.gr/)