Sergei Kirichuk: «Δεχόμαστε επίθεση από τους εθνικιστές και των δύο πλευρών»

Με σπουδές κοινωνιολογίας κι εργασιακή εμπειρία σε μεγάλη γεωργική εταιρεία, από την οποία παραιτήθηκε, ο 32χρονος Sergei Kirichuk είναι ο συντονιστής της ουκρανικής αριστερής αντιφασιστικής οργάνωσης «Borotba» και πολιτικός ακτιβιστής. Πολλαπλώς βαλλόμενη, τόσο από την ουκρανική κυβέρνηση και τους νεοναζί στυλοβάτες της, όσο και από τους Ρώσους εθνικιστές και μεγάλο τμήμα της ουκρανικής αντιπολίτευσης, η οργάνωση «Borotba» διεξάγει ένα αντιπολιτευτικό αγώνα γεμάτο κινδύνους. Με αφορμή την επίσκεψη του Sergei Kirichuk στην Αθήνα, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε μαζί του εφ’ όλης της ύλης σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία.

Ποιο είναι το ιδεολογικο-πολιτικό υπόβαθρο του «Borotba»; Αναφέρετε στη διακήρυξή σας ότι αποτέλεσε το προϊόν της ανάγκης για τη δημιουργία μιας καινούριας αριστερής οργάνωσης, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ήδη υπάρχουσες στην Ουκρανία αντιμετώπιζαν «βαθιά κρίση». Σε τι συνίστατο αυτή η κρίση;

Το κίνημά μας δημιουργήθηκε πριν από τρία χρόνια, ενοποιώντας διάφορες αριστερές ομάδες. Κάναμε καλή δουλειά σ’ αυτό το διάστημα, καλύπτοντας όλη την Ουκρανία, τόσο στα ανατολικά, όσο και στα δυτικά. Υποστηρίζουμε το σοσιαλισμό, είμαστε ένα σοσιαλιστικό κίνημα. Τα περισσότερα μέλη της οργάνωσης έχουν κομμουνιστικές απόψεις. Κυρίως ασκούσαμε κριτική στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας για τις κοινοβουλευτικές αυταπάτες που έτρεφε. Οι παρούσες συνθήκες αποδεικνύουν ότι η θέση μας ήταν σωστή, πως το κοινοβούλιο δε λειτουργεί. Πρέπει, ωστόσο, να αναγνωρίσουμε πως κι εμείς κάναμε λάθος, γιατί πιστεύαμε ότι θα είχαμε αστική δημοκρατία για μερικά χρόνια ακόμη κι έτσι προσπαθούσαμε να κινητοποιήσουμε και να οργανώσουμε νέους ανθρώπους κι εργάτες, αλλά δεν ήμαστε προετοιμασμένοι ούτε εκπαιδευμένοι να εμπλακούμε σε μια ένοπλη σύγκρουση. Δεν έχουμε όπλα, δεν είμαστε έτοιμοι για αντάρτικο, κι έτσι αυτή τη στιγμή το κίνημά μας βρίσκεται σε βαθιά κρίση: σχεδόν όλοι οι ηγέτες του έχουν εγκαταλείψει τους τόπους, όπου δραστηριοποιούνταν. Αν και η αστυνομία στην Ουκρανία είναι ανόητη, κτηνώδης και διεφθαρμένη, ένα κομμάτι της μας υποστηρίζει. Μετά τις επιθέσεις των νεοναζί εναντίον της, το κομμάτι αυτό απέκτησε αντιφασιστική συνείδηση.

Τι πυροδότησε αυτή την κρίση, η οποία εξελίσσεται, πλέον, σε πόλεμο;

Η Ε.Ε. και οι Η.Π.Α., χωρίς αμφιβολία. Υποστήριζαν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, υπήρξαν εξαιρετικά ανεκτικές στους νεοναζί κι ασκούσαν πίεση στον ανατραπέντα Πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Το αστείο είναι πως κι ο Γιανουκόβιτς έλεγε ότι η εμπορική σύνδεση με την Ε.Ε. είναι κάτι καλό, απλώς χρειαζόταν λίγο χρόνο για διαπραγματεύσεις, ώστε να επιτευχθεί με πιο προνομιακούς όρους, και ξαφνικά ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις. Η Βικτόρια Νούλαντ, βοηθός γραμματέας της αμερικανικής κυβέρνησης με πεδίο εργασίας τις ευρωπαϊκές και τις ευρασιατικές υποθέσεις, είχε δηλώσει ότι οι Η.Π.Α. είχαν επενδύσει 5 δις δολάρια για την προώθηση της δημοκρατίας στην Ουκρανία, γεγονός που σημαίνει πως είχαν σημαντική υποδομή εκεί, ότι οργάνωναν τα πάντα, υποστήριζαν τις ακροδεξιές δυνάμεις. Τι εννοώ, λοιπόν; Ο Γιανουκόβιτς ήταν απολύτως φιλοδυτικός, έκανε τα πάντα γι’ αυτούς. Το μόνο του λάθος ήταν ότι ζήτησε καλύτερους όρους.

Πώς αξιολογείς το ρόλο των Μ.Μ.Ε. σε ό,τι αφορά την αποτύπωση της κρίσης;

Ήταν ουσιαστικός. Ακόμα κι επί προεδρίας Γιανουκόβιτς, τα Μ.Μ.Ε. ελέγχονταν από ολιγάρχες κι επιδίδονταν σε προπαγάνδα για τις ευρωπαϊκές αξίες, ισχυριζόμενα ότι η Ευρώπη είναι «παράδεισος», πως όλοι είναι πλούσιοι εκεί κι ότι το μόνο πρόβλημα είναι ο Γιανουκόβιτς, οι αριστερές δυνάμεις και η λεγόμενη «σοβιετική νοοτροπία». Ότι θα έπρεπε να παραδειγματιστούμε από τις χώρες της Βαλτικής, όπου επικρατεί ευημερία, και πως, ακόμα και χώρες που βιώνουν κρίση, όπως η Ελλάδα, αυτό είναι συνέπεια της σοσιαλιστικής διακυβέρνησης που επέτρεπε στους κατοίκους της να μη δουλεύουν, να ζουν με δανεικά. Επρόκειτο για μαζική προπαγάνδα. Το ίδιο συμβαίνει τώρα με τις διαδηλώσεις στα νότια και τα ανατολικά της χώρας: χρησιμοποιούνται δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αυτές οι διαδηλώσεις έχουν την ίδια ιστορία με εκείνες του «Μαϊντάν»: είναι μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον της κυβερνητικής πολιτικής και συνδυάζονται με κατάληψη κυβερνητικών κτιρίων και χρησιμοποίηση όπλων. Τα ουκρανικά μέσα δείχνουν τρομοκράτες, φιλο-Ρώσους και φιλο-Πουτινικούς. Το αγαπημένο τους θέμα είναι οι πράκτορες του Πούτιν. Όλοι είναι πράκτορες του Πούτιν: όσοι ασκούν κριτική στην κυβέρνηση, όσοι δρουν εναντίον της, κάποιοι Ευρωπαίοι πολιτικοί που επιχειρούν να προσεγγίσουν με λίγο κριτικό τρόπο την κατάσταση, ακόμα κι οι νεοναζί που επιτίθενται σε άμαχους στο Κίεβο, στόχος των οποίων είναι δοθεί η εντύπωση πως υπάρχει νεοναζιστικό πραξικόπημα στην Ουκρανία.

Στέκεστε, πάντως, κριτικά απέναντι και στο ρωσικό εθνικισμό.

Δεχόμαστε επίθεση από τους εθνικιστές και των δύο πλευρών. Οι Ουκρανοί εθνικιστές μας μισούν, θέλουν να μας σκοτώσουν. Οι Ρώσοι είναι, επίσης, πολύ επιθετικοί, γιατί δεν υποστηρίζουμε την Ορθόδοξη Εκκλησία, ούτε την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη Ρωσία. Είναι πολύ δύσκολη κατάσταση, υπάρχει πόλωση και πολλοί υιοθετούν τώρα φιλο-ρωσικές θέσεις περισσότερο απ’ ότι δύο μήνες πριν, γιατί βλέπουν πως η ζωή στη Ρωσία έχει μια σταθερότητα και λένε πως, αν η Ρωσία είχε προσαρτήσει το Ντονέτσκ και το Σλαβιάνσκ όπως έκανε με την Κριμαία, η κατάσταση θα ήταν διαφορετική. Στα ανατολικά η φιλο-ρωσική διάθεση γίνεται εντονότερη.

Πόσο ισχυροί είναι οι νεοναζί, από την περίοδο των διαδηλώσεων, μέχρι και τις μέρες μας, οπότε και κατέχουν κυβερνητικά πόστα, πλέον;

Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι αυτή η κατάσταση συνέβαινε επί χρόνια. Ο Γιανουκόβιτς τους χρησιμοποιούσε για να προκαλέσει διάσπαση στην αντιπολίτευση, ενδυνάμωσε το νεοναζιστικό κίνημα. Το κόμμα «Svoboda» πήρε 10% στις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές, ενώ στα δυτικά, στις αυτοδιοικητικές εκλογές, απέσπασαν τις μισές ψήφους. Σε ορισμένες περιοχές, οι νεοναζί υποστηρίζονται από την πλειονότητα της κοινωνίας. Τώρα λειτουργούν σε δύο επίπεδα: υπάρχουν αυτοί που στελεχώνουν την κυβέρνηση κι αυτοί που κινούνται στους δρόμους, νιώθουν πολύ ελεύθεροι, περιπολούν σε συνεργασία με την αστυνομία, ελέγχουν ταυτότητες, στήνουν μπλόκα. Την Πέμπτη 8 Μαΐου ένα πλήθος ατόμων αδιευκρίνιστης προέλευσης, μάλλον ένοπλοι νεοναζί, ντυμένοι στα μαύρα, απέκλεισαν τα γραφεία μας στο Χαρκόβ κι έκλεψαν τα πάντα: το ηχοσύστημα, έγγραφα, τις σημαίες μας. Τώρα τα γραφεία είναι άδεια. Είναι πραγματικά πολύ ισχυροί.

Σχετικά με το κίνημα «Μαϊντάν», υπήρχαν κάποιες ομάδες ή άτομα καλών προθέσεων και με λογικά αιτήματα, τα οποία στη συνέχεια καπηλεύθηκαν οι νεοναζί εξτρεμιστές, ή δεν ισχύει κάτι τέτοιο; Ποια είναι η γνώμη σου;

Τα αιτήματα κατ’ αρχήν ήταν θετικά: ενάντια στη διαφθορά, ένταξη στην Ε.Ε., απόκτηση ευημερίας. Από την πρώτη στιγμή, όμως, υπήρχε εναντίωση σε κάθε κοινωνικό αίτημα. Για παράδειγμα, κάποιοι αφελείς τροτσκιστές προσέγγισαν το «Μαϊντάν» με κοινωνικά αιτήματα και δέχτηκαν επίθεση από ακροδεξιούς, γιατί για εκείνους τέτοιου είδους αιτήματα προετοιμάζουν το «δρόμο» για την οικοδόμηση μιας ολοκληρωτικής κοινωνίας. Κι έτσι αυτό που έκαναν οι τροτσκιστές ήταν να πάρουν μια κόκκινη σημαία, να σταθούν στην πλατεία, να τραβήξουν μια φωτογραφία κι έπειτα να τη δημοσιεύσουν ισχυριζόμενοι ότι αποτελούν σημαντικό κομμάτι του κινήματος. Ψεύδονται, εξάλλου, σχετικά με την Ακροδεξιά, υποστηρίζοντας πως υπάρχει μόνο μια μειοψηφία κι ότι το κίνημα είναι μαζικό και δημοκρατικό. Και μπορεί, όντως, οι νεοναζί να μην αποτελούν την πλειονότητα, αλλά διαμορφώνουν την πολιτική ατζέντα του κινήματος κι οι άνθρωποι το ανέχονται. Η Ακροδεξιά δεν είναι κάτι εξωτικό κι απρόσμενο στο κίνημα του «Μαϊντάν». Τα μέλη της καταγράφουν, μάλιστα, τα ονόματα των «εχθρών του έθνους», επιδιώκοντας να προχωρήσουν σε διώξεις όσων τους αντιπολιτεύονται.

Σε μια δήλωση, η οποία κυκλοφόρησε στις αρχές του Μάρτη και συνυπογράφεται από μια ευρεία γκάμα συλλογικοτήτων και ατόμων που περισσότερο ή λιγότερο, δικαιολογημένα ή μη, ταυτίζονται με το κίνημα στην Ουκρανία, δέχεστε σκληρή κριτική, ενώ ζητείται η πολιτική σας απομόνωση. Πώς ερμηνεύεις τη ρήξη, τη σύγκρουση, ανάμεσα στο «Borotba» και τις ομάδες αυτές;

Πρόκειται για μια μικρή ομάδα ανθρώπων. Δεν έχουν υποδομή, ούτε μέλη. Λένε πάντα ψέματα, δεν ξέρω γιατί, ότι το «Μαϊντάν» υπήρξε ένα μεγάλο, μαζικό, δημοκρατικό κίνημα. Εμείς από την αρχή ισχυριζόμαστε πως είναι ένα μεγάλο, μαζικό, αντιδραστικό κίνημα. Όταν φτάνει η Πρωτομαγιά, οι αναρχικοί πάντα διαδηλώνουν στο  Κίεβο. Αυτή τη φορά, όμως, απέρριψαν τη διαδήλωση, γιατί είπαν ότι είναι πολύ επικίνδυνη γι’ αυτούς. Ποιο είναι το πρόβλημά σας, παιδιά; Υποστηρίζατε το «Μαϊντάν» από τις πρώτες μέρες του, πρόκειται για την καθιερωμένη διαδήλωση της Πρωτομαγιάς, αν οι νεοναζί δεν είναι τόσο επικίνδυνοι, γιατί δε συμμετέχετε στην πορεία; Δεν ξέρω γιατί αυτοτοποθετούνται σ’ εκείνη την πλευρά, νομίζω ότι δεν έχουν πολιτικό μέλλον.

Έχετε κατηγοριοποιηθεί ως σταλινικοί.

Δεν είμαστε σταλινικοί. Αν μας αποκαλούν έτσι, θα πρέπει να έχουν κάποιες αποδείξεις. Κάποιοι αυτοαποκαλούνται αναρχικοί, αλλά δεν έχουν το μονοπώλιο, γιατί κάποιοι αναρχικοί μας υποστηρίζουν, ιδίως στην περιοχή του Ντονέτσκ.

Μετά και τη σφαγή στην Οδησσό, είναι ξεκάθαρο ότι είστε στοχοποιημένοι από πολλές πλευρές. Πόσο ανασφαλής μπορεί κάποιος να αισθάνεται ως μέλος του «Borotba»;

Απόλυτα ανασφαλής. Κάποιοι νέοι άνθρωποι από το κίνημά μας που ήταν πολύ δραστήριοι εγκατέλειψαν τα διαμερίσματά τους και μένουν σε φίλους, για να σώσουν τις ζωές τους. Την Πέμπτη 8 Μαΐου αστυνομικοί εισέβαλαν με αυτόματα στο διαμέρισμα του διευθυντή σύνταξης του site http://www.liva.com.ua αναζητώντας το οτιδήποτε και τώρα κρύβεται, αν και δεν ήταν πολύ ενεργός. Ό,τι κι αν κάνεις, δεν μπορείς να είσαι ασφαλής στις μέρες μας. Θέλω να είμαι ελεύθερος, δε θέλω να γίνω εθνικός ήρωας.

Υπάρχει κάποια βιώσιμη έξοδος απ’ αυτή την κρίση; Σε ποιο βαθμό οι επικείμενες προεδρικές εκλογές αποτελούν «ευκαιρία» ή, αντιθέτως, φάρσα, που αποσκοπεί στη νομιμοποίηση ενός αυταρχικού, δικτατορικού καθεστώτος;

Δε βλέπουμε το τέλος της κρίσης, βρισκόμαστε στην αρχή της. Θα υπάρξει ένας ευρύς εμφύλιος πόλεμος σ’ όλη τη χώρα. Τα δημοψηφίσματα που διεξήχθησαν την Κυριακή σε ορισμένες περιοχές είναι μια καλή ευκαιρία να σωθούν ανθρώπινες ζωές, γιατί ίσως έτσι οι περιοχές αυτές αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους, γεγονός που θα αποτρέψει επιθέσεις από το στρατό. Δεν αναγνωρίζουμε τις λεγόμενες «εκλογές» στις 25 Μαΐου, γιατί είναι αδύνατο να διεξάγονται πολιτικές εκλογές, όταν υπάρχει η νεοναζιστική τρομοκρατία, όταν γραφεία αντιπολιτευόμενων κομμάτων καίγονται ή είναι ακόμη κατειλημμένα από νεοναζί και τα κόμματα αυτά δεν μπορούν να δράσουν.

Τι θα μπορούσε να προκύψει από έναν γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο, αν μπορείς να κάνεις μια εκτίμηση; Η ομοσπονδιοποίηση της Ουκρανίας, προσάρτηση κάποιων περιοχών από τη Ρωσία, κάτι άλλο;

Το σχέδιό μας είναι ένα μεγάλο, δημοκρατικό, ομοσπονδιακό κράτος, με ευρεία αυτονομία των νοτιοανατολικών περιοχών, αυτονομία στην κατάρτιση των τοπικών προϋπολογισμών κι αναγνώριση των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, αλλά δυστυχώς η κυβέρνηση του Κιέβου δεν είναι ανοιχτή σε διάλογο. Θεωρεί ότι είμαστε τρομοκράτες και αποσχιστές κι έτσι δεν ξέρω πώς θα μπορέσουμε να επιτύχουμε την ομοσπονδιοποίηση. Μετά τη σφαγή στην Οδησσό είναι αδύνατο να έχουμε ενότητα στη χώρα, γιατί αυτή η σφαγή οργανώθηκε υπό την επίδραση του σλόγκαν «Ενότητα για τη χώρα». Την ίδια στιγμή, οι ολιγάρχες που έχουν την εξουσία στα νοτιοανατολικά, ετοιμάζουν ιδιωτικούς στρατούς. Οπότε δε μιλάμε για ομοσπονδιοποίηση, αλλά για φεουδαρχικοποίηση. Ορισμένοι κάτοικοι σ’ εκείνες τις περιοχές περιμένουν την επέμβαση της Ρωσίας, όχι γιατί είναι φίλα προσκείμενοι στον Πούτιν ή τη Ρωσία, αλλά για να σώσουν τις ζωές τους. Θέλουν να υπάρχουν ειρηνευτικές δυνάμεις, έτσι ώστε να προστατεύονται από ενέργειες του στρατού.

Στο πεδίο της διεθνιστικής αλληλεγγύης, τι «εισπράττεις» από οργανώσεις, συλλογικότητες, άτομα;

Συνεργαζόμαστε με ένα μεγάλο αριθμό οργανώσεων και ανθρώπων. Διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό στις πολιτικές απόψεις τους, από το Κ.Κ.Ε. μέχρι το «Die Linke». Όλοι, όμως, ανησυχούν ιδιαιτέρως για την κατάσταση στην Ουκρανία και βλέπουν ότι δεν πρόκειται για μια σύγκρουση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Ακόμα κι οι ανόητοι νεοναζί μας ενοχλήθηκαν πολύ, όταν ο Σεργκέι Λαβρόφ κι ο Τζον Κέρι προχώρησαν σε διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, κι απογοητεύτηκαν, γιατί συζητούν για τη μοίρα μας, χωρίς εμάς. Δεχόμαστε αλληλεγγύη από τις δυνάμεις εκείνες που κατανοούν ότι πρόκειται για μια σύγκρουση ανάμεσα σε διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα;

Θα ήθελα να επικοινωνήσω με διαφορετικούς ανθρώπους. Παραβρέθηκα στην Κεντρική Επιτροπή του Κ.Κ.Ε., έχουν σκληροπυρηνικές θέσεις, αλλά θα επιθυμούσα να βρεθώ και με ανθρώπους από το Σύριζα, τροτσκιστές, αναρχικούς, για να τους περιγράψω πώς είναι η κατάσταση στην Ουκρανία.

Περισσότερες πληροφορίες για το «Borotba» μπορείτε να αναζητήσετε στο επίσημο site της οργάνωσης http://www.borotba.org .

Η φωτογραφία που συνοδεύει την ανάρτηση είναι του Dmitry Kolesnik.