"Ως ζωγράφοι τοιχογραφιών, δεν επιτρέπεται να οξύνουμε την αντιπαράθεση ανάμεσα στις θρησκευτικές κοινότητες της πόλης μας. Γι’ αυτό και η εικονοποιία μας δεν έχει διχαστικό χαρακτήρα, ούτε και προωθεί την "ιρλανδικότητα": δε μας ενδιαφέρουν οι άρπες, τα τριφύλλια ή τα οποιαδήποτε κέλτικα μοτίβα. Αυτό που μάς ενδιαφέρει είναι να προσεγγίσουμε την ιστορία μας με αίσθηση δικαιοσύνης, αναδεικνύοντας το τίμημα που οι άνθρωποι χρειάστηκε να πληρώσουν για την απόκτηση των δημοκρατικών τους δικαιωμάτων", μού εξηγεί ο William Kelly, άτυπος "εκπρόσωπος τύπου" των Bogside Artists, μιας τριμελούς ομάδας καθολικών καλλιτεχνών από το Ντέρρυ (Derry) της Βόρειας Ιρλανδίας. Ποιοι είναι όμως αυτοί οι καλλιτέχνες; Πώς δουλεύουν; Πώς αλληλεπιδρούν με την κοινότητά τους; Ας επιχειρήσουμε να τους γνωρίσουμε καλύτερα.
Τα αδέλφια William και Tom Kelly και ο κοινός τους φίλος Kevin Hasson είναι οι Βogside Artists.Το όνομά τους προέρχεται από την καθολική συνοικία του Ντέρρυ, Μπόγκσαϊντ, όπου ζουν και δημιουργούν. Μέχρι σήμερα έχουν φιλοτεχνήσει δώδεκα μεγάλης κλίμακας τοιχογραφίες (murals), οι οποίες εμπνέονται από το επώδυνο και τραυματικό παρελθόν της πόλης, συνώνυμης των γεγονότων της "Ματωμένης Κυριακής" της 30ής Ιανουαρίου 1972.
Η διαδικασία δημιουργίας μιας τοιχογραφίας είναι εξαιρετικά χρονοβόρα. "Πρώτα απ’ όλα, συζητάμε δημοκρατικά και διεξοδικά τι θέλουμε να εκφράσουμε, με ξεκάθαρη πρόθεση να αφηγηθούμε τα γεγονότα όπως πραγματικά συνέβησαν. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο… ", διευκρινίζει ο William Kelly. "Έπειτα, ξεκινάμε τη συλλογή στοιχείων και εικόνων. Συχνά, η τελική εικόνα διαφέρει από εκείνη που είχαμε αρχικά στο μυαλό μας. Σε κάθε περίπτωση, θυσιάζουμε το οπτικό ενδιαφέρον του έργου προς όφελος του νοήματος, γιατί υπάρχει μεγάλη δύναμη στην απλότητα", συνεχίζει. Από τη στιγμή που μοντάρεται η σκαλωσιά, "το ποιος απ’ τους τρεις μας θα ζωγραφίσει τι, εξαρτάται από το τι θέλει να ζωγραφίσει ο καθένας. Ποτέ δεν έχουμε καβγαδίσει γι’ αυτό το ζήτημα. Μικροεγωισμοί δε χωρούν ανάμεσά μας, άλλωστε", χαριτολογεί.
Έντονα επηρεασμένοι από το έργο και τις διδακτικές μεθόδους της Friedl Dicker-Brandeis, καλλιτέχνιδος του Bauhaus και εκ των πρωτοπόρων της θεραπείας μέσω της τέχνης (art therapy), οι Bogside Artists αναγνωρίζουν με τη σειρά τους τη δυνητικά θεραπευτική λειτουργία της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Προσπαθούν, λοιπόν, μέσα από τις τοιχογραφίες τους να οπτικοποιήσουν σημαντικούς σταθμούς στη σύγχρονη ιστορία της πόλης. Αφετηρία τους αποτελεί το 1968, οπότε και διοργανώθηκε η πρώτη πορεία για τα Πολιτικά Δικαιώματα στο Ντέρρυ. Κυρίως, όμως , το 1969, έτος έναρξης των "Ταραχών" ("Troubles"), των συγκρούσεων ανάμεσα στις ένοπλες ομάδες της καθολικής κοινότητας, από τη μία πλευρά, και της προτεσταντικής, όσο και των βρετανικών δυνάμεων καταστολής, από την άλλη. Παράλληλα, μέσα από τη διεξαγωγή σεμιναρίων, ενθαρρύνουν τους κατοίκους του Ντέρρυ, ιδιαιτέρως τους νεώτερους, να εκφράσουν τα βιώματά τους μέσω της τέχνης και να στοχαστούν πάνω στην κοινή τους ιστορία. Απώτερος στόχος, η επούλωση των τραυμάτων τους, τα οποία έχει επισωρεύσει η ιστορία, επομένως και η συμφιλίωση.
"Αυτά τα παιδιά έχουν λίγες αναμνήσεις από τα χρόνια των "Ταραχών". Εμείς, όμως, τα ζήσαμε. Είναι οι δικοί μας φόβοι που έχουν μεταφερθεί, λοιπόν, στα παιδιά μας, με συνέπεια πολλά από αυτά να έχουν κληρονομήσει μια μονόπλευρη και συχνά πολύ λανθασμένη αντίληψη της ιστορίας μας. Αυτό προσπαθούμε να διορθώσουμε", καταλήγει αποφασιστικά και με μια δόση αισιοδοξίας στη φωνή του ο William Kelly.
Ο κίνδυνος αναζωπύρωσης των πολιτικών παθών στη Βόρεια Ιρλανδία, με διάφορες κατά καιρούς αφορμές, δεν τους πτοεί. Αντιθέτως, τους γεμίζει με οργή. "Αποδοκιμάζουμε τη βία, οποιαδήποτε μορφή κι αν παίρνει, εκτός κι αν λειτουργεί στα πλαίσια της αυτοάμυνας", μού εξηγούν. "Η βία εναντίον οποιουδήποτε ατόμου είναι απολύτως απαράδεκτη και αποτελεί έγκλημα εναντίον όλων μας: είτε πρόκειται για τη βία των θεσμοθετημένων θρησκειών, των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και του σεκταρισμού, ή για εκείνη που ασκείται εναντίον των γυναικών και του δικαιώματός τους να μην υφίστανται έλεγχο", προσθέτουν.
Στο στούντιο που διατηρούν οι καλλιτέχνες στο Μπόγκσαϊντ φιλοξενούνται παρουσιάσεις και συζητήσεις, ενώ συχνά οργανώνονται από τους ίδιους ξεναγήσεις επισκεπτών στην περιοχή. Έχουν, εξάλλου, εκδώσει ένα εξαιρετικά κατατοπιστικό βιβλίο που τιτλοφορείται "Η Λαϊκή Πινακοθήκη- Οι Bogside Artists" ("The People’s Gallery-The Βogside Artists") και συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις ανά τον κόσμο.
Χωρίς να αναμοχλεύουν παλιά μίση ή να αναπαράγουν φονικά στερεότυπα, αλλά και δίχως να πέφτουν στην παγίδα μιας "στρογγυλεμένης" και "πολιτικά ορθής" ανάγνωσης της ιστορίας, οι Βogside Artists φαίνεται να έχουν συμβάλλει, με τον τρόπο τους, όσο λίγες "συμφωνίες κορυφής" στην άμβλυνση των παθών στη Βόρεια Ιρλανδία. Ίσως θα ήταν χρήσιμο να τους αφουγκραστούμε…
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους Bogside Artists μπορείτε να αναζητήσετε στην ιστοσελίδα τους: www.bogsideartists.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου