Δευτέρα 29 Φεβρουαρίου 2016

Sarah Gavron: “We wanted to tell the story of the ordinary woman”


Boasting exemplary performances by the leading actresses (Carey Mulligan, Helena Bonham-Carter, Anne-Marie Duff) and skillfully blending the personal with the political, Sarah Gavron’s Suffragette attempts to recount the stories of the ordinary working class women, who got involved in the Suffragettes’ movement. The film had its world premiere at the Competition section of last year’s Berlinale and is currently being screened at Greek cinemas. On this occasion, I had an enlightening conversation with the director.

How was your need to deal with this particular subject at this particular moment in time born?

I wanted to make the film for many years. Over 10 years, really. I started to realize that this subject has never been depicted in a film and there’s this really extraordinary story, not widely known the U.K., even though it’s our own movement. Even if you talk to university students, they only know a few details and I wasn’t taught it at school. Only when I began reading about it and through research I realized that there had been these women, who sacrificed so much for this cause, went to prison, on hunger strikes, were force-fed, faced great brutality in the hands of the police and lost jobs, homes and families, so it felt really compelling, a story that needed to be told: not only because it’s a hugely critical slice of our history, which really impacted and changed the course of our lives now, but also because it has resonance today. As we were researching it, it kept feeling more and more oddly relevant. At the same time, we were discovering these police surveillance operations being carried out against suffragettes and then we were reading in the newspapers about police surveillance today, then about activism- it seemed to echo many world events. Also, as we know, although we have a more equal society than we had in Britain a 100 years ago, there are some countries around the world, where women are fighting for basic human rights. So, it felt that the story was timely.



How long have you been researching on the film’s subject?

We spent about 6 years.

That’s a long time!

Well, films take a long time, anyway! We went on many different “paths”, before deciding which one to follow, you know. Should we make it about Emmeline Pankhurst? Which women, which period should we focus on? As the movement spanned 50 years and there were thousands of women involved in it, there were, consequently, many different ways to tell this story.

So, why did you decide to focus on these particular characters, which, as I understand, are partly based on real women’s stories and partly fictitious?

We were fascinated by the stories of the working-class women. Often, women stories have been marginalized in history, generally, but working class women’s even more so. And when we read the accounts of these women, who were poor, worked in factories, got involved in the movement and really achieved a lot in terms of activism, their voices felt very contemporary. Moreover, they were dealing with issues of unequal pay, custodial rights over their children and sexual abuse in the workplace. This felt like an interesting and accessible introduction to the subject for a modern audience, rather than telling the story of an educated, elite woman, like Pankhurst. We wanted to tell the story of the ordinary woman, follow her journey and connect it with people today. We created a composite character. Everything that happens to Maud, happens to women we read about. We pulled together her character from a few different women, not being overly constrained by one person’s life story.


I assume that your film is quite accurate in historical terms.

Yes, very accurate. We had lots of historical advisors collaborating with us, historians who have worked on the subject for more than 30 years.

Why did you decide to cast Carey Mulligan, Helena Bonham-Carter and Anne-Marie Duff as your leading actresses? With regard to Meryl Streep, who interprets the role of Emmeline Pankurst, were you concerned whether her presence would divert the audience’s attention from the story itself, or did you think that it would attract more interest in your film?

In terms of the casting, those were the actresses that I very much wanted in the film and represent an eclectic range of the actresses we have. I wanted to work with Carey Mulligan on this particular project. She was absolutely right to me for this role. She’s an actress who can “inhabit” a character so truthfully, she can convey so much on screen.  She was the first actress we approached, said “yes” and was glad to have her on board of this film. Then, we “built” the cast around her. It was exciting also to have Helena Bonham-Carter in a role that we don’t normally see her interpret. And also she had a funny and personal connection to the history, as she’s the great-granddaughter of Herbert Asquith, the prime minister of Britain at the time of the Suffragettes. And, then, Anne-Marie Duff is one of those actresses who are very truthful, as well, It sounded interesting to have all these women working together, as an ensemble.



When it came to casting Emmeline Pankhurst, an iconic figure who only appears in the film in one scene, we talked about who could play this role and we decided to think about getting an iconic actress, so we went for Meryl quite deliberately, knowing that, in a way, we would harness her star power, as Emmeline Pankhurst did with the women at the time.

Has your film been negatively criticized either domestically or abroad?

In Britain it has been critically well-received on the whole and really did well at the box office, it was a commercial success. It was a cross-generation thing, both young and old people attended its screenings. Many young women became more politically aware, after watching it. I also got a lot of messages from people, stating that it was the first time they ever heard applause in the cinema. I was excited to hear that. In Britain we are rather restrained, we rarely clap at the end of a film!

In America it was more complicated. I think it’s not an American story, the Americans had their own movement at the same time, which was similar in some ways and different in other ways. The key distinction is that we had hardly any people of color in Britain, whereas America, because of the immigration, had many and were involved in the movement, as well. And they had this division, this prejudice running through the movement, that women of color were excluded, a fact that characterized the American movement. So, in America the audience was appreciative of the film in some areas, less in others, but its story wasn’t known and it wasn’t the American story, too.

As a politicized person and a filmmaker, do you think that aggressive tactics, such as those employed by the Suffragettes’ movement, are necessary for a class movement, in its struggle to gain more rights?

I can certainly understand what made them turn to civil disobedience. For 50 years, they were trying to constitutionally affect change with no result at all- petitioning and talking. These efforts just resulted into a series of broken promises on the part of the government and also an effective press blockade, where the press weren’t reporting anything that women were trying to do. I can see that they were met with this intransigence, which led them to seek other ways to reach the government. They kinda “stumbled upon” militancy, in a way. This technique certainly had an impact and drew attention to the cause. What’s important, looking back, because the word “terrorism” has been applied to these women’s actions, is that modern terrorists set out to target human life and they never wanted to target human life. They wanted to target property. Nobody died as a result of their actions, except for a couple of suffragettes themselves.

Any plans or ideas about a new film?

This film has been my “baby” for a long time. At the moment I’m doing a lot of talking at schools, universities, human rights organizations and want it to prompt discussions. Beyond that, I am also exploring the prospect of a new one, but it’s too early to say more.

I would like to warmly thank Sarah Gavron for our phone conversation and Sophie Glover, Head of Publicity at Pathé UK, for her valuable help in setting it up.

Sarah Gavron’s Suffragette is currently being screened at Greek cinemas.

Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2016

Κ. Γιάνναρης: «Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ένα τοπίο ψέματος, χλευασμού, αποτυχίας και βίας»


Κοντά 30 χρόνια τώρα, ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης έχει αφήσει το δικό του στίγμα στον ελληνικό κινηματογράφο. Δημιουργός ανήσυχος και αντισυμβατικός, αφουγκράζεται με προσοχή τις υπόγειες δονήσεις, τα αδιέξοδα, τις αντιφάσεις, τις παθογένειες, τις προσδοκίες της μεταβαλλόμενης ελληνικής κοινωνίας- και του περιθωρίου της, εντός ή εκτός εισαγωγικών. Με το Ξύπνημα της άνοιξης, την πιο πρόσφατη δουλειά του, η οποία έκανε την πρεμιέρα της στο περσινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αφηγείται την ιστορία μιας παρέας πιτισιρικάδων που στήνουν μια ένοπλη ομάδα, στο οικονομικό-πολιτικό περιβάλλον της Αθήνας της κρίσης. Η ταινία προβάλλεται από την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου στους κινηματογράφους, η πιο κατάλληλη αφορμή για μια συζήτηση με τον σκηνοθέτη.

Αν υποτεθεί ότι η άνοιξη, σε πραγματικό και συμβολικό επίπεδο, συνδέεται με την αναγέννηση και την ελπίδα, ο τίτλος της πιο πρόσφατης ταινίας σας φαντάζει σε μένα περισσότερο ως σαρκαστικός, δεδομένης της εξέλιξης της πλοκής. Είναι έτσι;

Μάλλον σωστά διαπιστώσατε την πρόθεσή μου. Η λέξη «σαρκαστικά» ηχεί σκληρά και άξεστα στα ελληνικά. Δεν είναι το στυλ μου. Θα προτιμούσα να δω την επιλογή τίτλου ως διάθεση ειρωνική... και η ειρωνεία είναι πικρή και διπλή. Πρώτον, ως αναφορά στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Frank Wederkind - κλασικό έργο του γερμανικού θεάτρου- κεντρική ιδέα του οποίου είναι πως η ερωτική/ σεξουαλική καταπίεση των νέων ευθύνεται για τα δεινά της κοινωνίας. Από τους κυρίαρχους και αγαπημένους μύθους του μοντερνισμού του 20ού αιώνα. Οι πρωταγωνιστές/ αντι-ήρωές μου στο κινηματογραφικό Ξύπνημα της Άνοιξης ό,τι άλλο εκτός από καταπιεσμένοι σεξουαλικώς είναι. Και όμως διαπράττουν εγκλήματα και αλληλοκαταστρέφονται. Δεύτερον, η άνοιξη και ελπιδοφόρα είναι και ορμητική και χαρούμενη. Η υπερβολική χαρά και ορμή, όμως, τείνει προς το αδίστακτο και αδάμαστο που μπορεί και εκρηκτικό και κανιβαλιστικό να αποβεί. Τα πάντα είναι και θέμα μέτρου. Ή ορίων.

Το Ξύπνημα της Άνοιξης αποτελεί το τελευταίο μέρος μιας τριλογίας που ξεκίνησε με την Άκρη της πόλης και είναι η πιο βίαιη, ίσως, δουλειά σας μέχρι σήμερα. Τι σας γοητεύει, τι σας απωθεί και τι σας προβληματίζει σε ό,τι αφορά τη βία και γιατί, κατά τη γνώμη σας, «ούτε δικαιολογείται, ούτε συγχωρείται», όπως, μεταξύ άλλων, σχολιάσατε μετά την πρεμιέρα της ταινίας στη Θεσσαλονίκη;

Όταν βγήκε η Άκρη της Πόλης, την αποκάλεσαν υπερβολικά «σκληρή» και «σκοτεινή».  Όταν ζεις σε προστατευμένο  περιβάλλον, το άνοιγμα ενός παραθύρου σε έναν άγνωστο, αλλά υπαρκτό, κόσμο που ζει δίπλα σου τρομάζει και απωθεί. Τώρα, η Άκρη φαντάζει ως νοσταλγική – η «παλιά καλή Αθήνα», όπου η παραβατικότητα υπήρχε ανέμελη και κυρίως αφορούσε τους «άλλους». Ο νεανικός θεατής ήταν τουρίστας και μπορούσε να γευτεί το απαγορευμένο, αλλά και να αποτραβηχτεί με ασφάλεια. Ο Όμηρος ήταν μια πιο βίαιη μυθοπλασία και σε καλούσε να ανέβεις και συ στο λεωφορείο και να μπεις στη θέση του αιχμαλώτου επιβάτη, αλλά και του ένοπλου απαγωγέα. Ένα εγχείρημα που απώθησε η κοινωνία, τα Μ.Μ.Ε., το σινεφίλ κοινό και φυσικά οι ακροδεξιοί με επεισόδια έξω από κινηματογράφους στο κέντρο της Αθήνας κ.λπ. Η βία ως πιστή αντανάκλαση μιας κοινωνίας ερχόταν όλο και πιο κοντά - και ήταν δύσκολο, αν όχι αδύνατον, ο μέσος θεατής να την αποδεχτεί εκείνη την εποχή της λαλαλά ευμάρειας.

Αν το Ξυπνημα είναι πιο βίαιο, οφείλεται στο ότι η ίδια η χώρα έχει μετατραπεί πια σε ένα απέραντο τοπίο ψέματος, χλευασμού, αποτυχίας και βίας. Όλοι πια, σαν ανώριμοι έφηβοι/ κακομαθημένα παιδιά/ αγανακτισμένοι/ χούλιγκαν φίλαθλοι, θέλουν να παίξουν και να πρωταγωνιστήσουν στη δική τους ακραία παράσταση, επιρρίπτοντας με περισσή άνεση και ιερή ηθικοπλαστική καταγγελία στους άλλους την αποκλειστική ευθύνη για την ατελείωτη πτώση που βιώνουμε. Everyones a movie star now baby και παρελαύνουν την απενοχοποιημένη βία τους μπροστά στον αδηφάγο τηλεοπτικό φακό. Και είναι γλυκιά και ωραία η βία. Τα παιδιά/ αντι-ήρωες της ταινίας μου είναι τα παιδιά αυτής της όλο και πιο σκοτεινής και βίαιης κοινωνίας, που πραγματικά έχει χάσει την μπάλα και κάθε έννοια του ορίου. Το ότι «ούτε δικαιολογείται, ούτε συγχωρέιται» αυτή η συμπεριφορά είναι πια αυτονόητο. Εκτός αν πιστεύεις πως η καταστροφή θα επιφέρει την κάθαρση... - αλλά το θέμα είναι ποιανού η κάθαρση...;

Η σύμφυρση του πολιτικού στοιχείου με το ποινικό όντως χαρακτηρίζει τμήμα των ένοπλων οργανώσεων της νεότερης γενιάς στην Ελλάδα. Ωστόσο, ενώ στο πεδίο της μυθοπλασίας η συνύπαρξη ενός ιδεολόγου αναρχικού με κάποιον ή κάποιους που επιδίδονται σε διακίνηση πρέζας φαίνεται ελκυστική, στο πολιτικό προσωπικά με ξενίζει και τη θεωρώ ανακριβή. Πώς εμπνευστήκατε τη συγκεκριμένη σύνθεση χαρακτήρων;

Η κοινωνία και το κράτος είναι κακά. Αυτός που αντιστέκεται στην κοινωνία και το κράτος αντιστέκεται στο Κακό. Αυτός που αντιστέκεται  στο Κακό λέγεται Καλός.     Ο ληστής του κοινού ποινικού δικαίου αντιστέκεται στο κράτος και στην κοινωνία. Ergo ο ληστής είναι Καλός. Ό ιδεολόγος οπλισμένος ενάντια στο κακό κράτος και την κακή κοινωνία είναι και αυτός Καλός. Και οι δύο Καλοί κάποια στιγμή θα καταλάβουν ότι έχουν κοινό σκοπό και υποχρέωση να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να πράξουν και άλλα Καλά αντιστεκόμενοι απέναντι στο μέγα Κακό του Κράτους και της Κοινωνίας. Όπως γνωρίζουμε από τα τσιτάτα των Ρομαντικών - ο Άνθρωπος είναι εξ ορισμού Καλός. Η Κοινωνία είναι που τον κάνει Κακό. Άρα και ο ποινικός εγκληματίας είναι αποκλειστικά Θύμα/ Δημιούργημα  της Κοινωνίας και του Κράτους. Άρα...; Κανένας κρατούμενος σε κρατικές/ κοινωνικές φυλακές και μπουντρούμια...



Αυτή η λογική  και το μονοδιάστατο σκεπτικό χαρακτηρίζει τον εξαγριωμένο Χρήστο και ως ένα σημείο τον Αλέξανδρο και το πρωτοπαλίκαρό του τον Ερμίρ. Όλοι μαζί για το καλό και όποιον πάρει ο Χάρος. Δεν είναι απλώς μια μυθοπλαστική απεικόνιση. Είναι η κυρίαρχη λούμπεν πολιτική αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας. Είναι το μεγάλο σαγηνευτικό παραμύθι. Είναι η έκδηλη απόδειξη της αποτυχίας να δημιουργήσει αυτός ο λαός μια σωστή κοινωνία των πολιτών και θεσμούς. Γιατί κοινωνία των πολιτών έχουμε και παρέχουμε. Πάρα πολλές. Απλώς είναι σε λάθος δρόμο και έχουν αυτονομηθεί από κάθε έννοια δικαίου και αλληλεγγύης. Είναι συντεχνίες απαρτιζόμενες από ατομικές και ιδιοτελείς σκοπιμότητες. Σε μια τέτοια κατάσταση πάντα θα αναζητείται ο από μηχανής Θεός και τιμωρός. Η συμμορία των νεαρών στην ταινία είναι μια τέτοια αυτονομημένη και τελικά τραγική αντίδραση. Και είναι εύλογο γιατί μπορεί κάποιος να επιλέξει αυτόν το δρόμο. Είναι εύκολο, άμεσο και φαινομενικά αποτελεσματικό. Δε χρειάζεται βαθιά σκέψη και περισυλλογή. Είναι αντίδραση συναισθηματική. Και από συναίσθημα ό,τι άλλο αυτή η χώρα... θέλουμε να νιώθουμε να αισθανόμαστε και να πιστεύουμε. Όχι να σκεπτόμαστε. 
 


Πόσο κοντά νιώθετε στους κινηματογραφικούς ήρωες, κυρίως τους νεανικούς, που πλάθετε, γενικότερα, και της τελευταίας ταινίας, ειδικότερα; Πώς επιλέξατε το cast και πόση αλληλεπίδραση υπήρξε στη μεταξύ σας συνεργασία;

Και τους νεανικούς αντι-ήρωες νιώθω οικείους, όπως και τους ενήλικες που δεν έχουν ιδέα για τα παιδιά τους και περιμένουν στους άδειους διαδρόμους του τμήματος ανάκρισης αμίλητοι και σαστισμένοι - σαν ο βουβός Χορός της τραγωδίας. Τα τελευταία χρόνια, η φτωχοποίηση της κοινωνίας ήταν τόσο ραγδαία και απότομη που δημιούργησε καταστάσεις και πληγές, οι οποίες θα μείνουν ανεξίτηλες στις μνήμες και τα σώματά μας. Ο 20ός αιώνας με τη φενάκη της προόδου και της συνεχώς αυξανόμενης ευμάρειας απομακρύνεται και χάνεται στα βάθη της Ιστορίας. Τα αυτονόητα είναι πια άπιαστο παρελθόν και οι ιδεολογίες της προόδου μάχονται σώμα με σώμα με άλλα πιο ρωμαλέα ριζοσπαστικά κινήματα της ανατριχιαστικής αντίδρασης και οπισθοδρόμησης. 

Το  cast με αυτή την έννοια δεν ήταν cast του περιθωρίου, αλλά απόλυτα mainstream. Έπρεπε να εχει κάτι φαινομενικά τελείως νορμάλ από εμφάνιση ομιλία, κοινωνικο-οικονομική υπόσταση και χαρακτήρα. Δεν ήταν το λεγόμενο «περιθώριο» των άλλων ταινιών που πάλευε να εισχωρήσει βιαίως σε μια αντιστεκόμενη αφιλόξενη και ρατσιστική κοινωνία. Είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν ήδη ενταγμένα και που τώρα τα εξορίζει η ίδια η κοινωνία, η οποία καταρέει και αυτά από αντίδραση μάχονται να αποδράσουν από το ασφυκτικό και νεκρό οικογενειακό και κοινωνικό πλαίσιο.                                                                                                    

Όλοι οι νεαροί πρωταγωνιστές είναι, τρόπον τινά, ηθοποιοί - είτε απόφοιτοι σχολών ή νυν φοιτητές σχολών ή θα ακολουθήσουν την υποκριτική ως επάγγελμα. Άλλοι με μεγαλύτερη εμπειρία, και άλλοι όχι τόσο. Η συνεργασία ήταν άψογη και υπήρχε εξ αρχής, θέλω να πιστεύω, μια απόλυτη εμπιστοσύνη και αλληλοσεβασμός.  Ωραία και γόνιμη συνεργασία με ταλαντούχα νεαρά παιδιά. Τους ευχαριστώ.

Τι σας ενοχλεί περισσότερο στην ελληνική κοινωνία;

Η ηλιθιότητα.

Βλέπετε ελληνικό σινεμά; Πώς αξιολογείτε τη διεθνή αναγνώριση που φαίνεται ότι απολαμβάνουν αρκετές ελληνικές ταινίες τα τελευταία χρόνια;

Πολύ καλό. Καλό είναι να μείνουν και να αντέξουν αυτές οι δουλειές στο χρόνο και όχι μόνο ως αποτέλεσμα του ενδιαφέροντος για τη χώρα εξ αιτίας κρίσης...

Ευχαριστώ τον Ορέστη Πλακιά από το Γραφείο Τύπου της Odeon για την πολύτιμη συμβολή του στην πραγματοποίηση της συνομιλίας.                

Η ταινία του Κωνσταντίνου Γιάνναρη Το ξύπνημα της άνοιξης προβάλλεται από την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου στους κινηματογράφους σε διανομή της Odeon.

Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2016

Αργύρης Μπακιρτζής: «Έχω μια έφεση να είμαι ανοιχτός σε προκλήσεις»


Από τα ιδρυτικά μέλη των Χειμερινών Κολυμβητών, του μακροβιότερου, ίσως, εν ενεργεία μουσικού σχήματος στην Ελλάδα, ο Αργύρης Μπακιρτζής μας μιλά για το τραγούδι, την ποίηση, τον έρωτα, το σινεμά, την παράδοση, το χιούμορ και την κρίση, με αφορμή τη μουσικοθεατρική παράσταση ΙΛΙΟΥ ΦΑΕΙΝΟΤΕΡΟΙ, την οποία οι Χειμερινοί Κολυμβητές ανεβάζουν στη σκηνή του κινηματογράφου ΙΛΙΟΝ για δεύτερο συνεχόμενο Παρασκευοσαββατοκύριακο στις 12, 13 και 14 Φεβρουαρίου. Όπως κάθε συναυλία των Χειμερινών Κολυμβητών είναι μοναδική και απρόβλεπτη, το ίδιο είναι, όπως αποδεικνύεται, και κάθε συνομιλία με τον Αργύρη Μπακιρτζή!

Η ιδιότυπα εκφραστική φωνή σας αποτελεί σήμα κατατεθέν των Χειμερινών Κολυμβητών. Πότε ξεκινήσατε να τραγουδάτε και πότε συνειδητοποιήσατε ότι θέλετε να το κάνετε στο πλαίσιο ενός μουσικού σχήματος;

Η φωνή μου λοιπόν: διόγκωση των κογχών του ρώθωνος και λεμφαδενικός ιστός στη βάση της επιγλωττίδας. Aπό όσο θυμάμαι, από μικρός, στις παρέες, προτιμούσα να τραγουδώ παρά να μιλώ, αφού μιλώντας συχνά κόμπιαζα. Τραγουδώντας, αυτό εξαφανιζόταν. Το σχήμα προέκυψε από μόνο του, όταν, 18 ετών, συνάντησα τον 15χρονο τότε Ισίδωρο Παπαδάμου, οδηγό μου στον μαγικό κόσμο των ήχων του μπουζουκιού.

«Η μακρινή σιωπή των αστεριών/ το έμμονο ζουζουνητό της φωτισμένης πόλης/ χειμερινοί κολυμβητές. Νύχτα γυρνάν οι ποιητές/ προϊστορικά τέρατα στην κατεχόμενη πόλη», γράφατε το Φεβρουάριο του 1978. Γιατί οι ποιητές γυρνούν νύχτα και ποια είναι η δική σας σχέση με την ποίηση, δεδομένου ότι έχετε μελοποιήσει ουκ ολίγους ποιητές, Έλληνες και ξένους;

Νύχτα, αφού ορίζονται ως «προϊστορικά τέρατα στην κατεχόμενη πόλη». Γιατί, από μία άποψη, αντιλαμβάνονται, κινούνται σε μια διαφορετική πραγματικότητα, όχι όμως άσχετη με αυτήν των υπολοίπων. Αυτήν ονομάζω «νύχτα». Σε ένα τραγούδι μου υπάρχει ο στίχος «μου μήνυσες πως θα ‘ρθεις να με συναντήσεις, τη νύχτα αργά που είν’ όλα γύρω φωτεινά», τότε που σωπαίνει η ζωή και αναδύεται μια άλλα ζωή, όπως η σιωπή που επανευρίσκει τους ήχους και ζωντανεύουν οι κρυμμένες σκιές. Σχέση με την ποίηση έχω όπως όλοι σχεδόν οι Έλληνες. Από πολύ μικρός έγραφα στίχους, εκεί έβρισκα καταφύγιο, παρηγοριά και ανακούφιση, και σ’ αυτό με ενθάρρυναν ο δάσκαλος αδελφός του πατέρα μου και ο φιλόλογός μου καθηγητής, ποιητής Σαράντος Παυλέας. Παρότι θεωρώ ότι η ποίηση περιορίζεται από τη μελοποίησή της, δεν απέφυγα να μελοποιήσω ποιήματα που τα αγαπούσα τόσο πολύ, που τα ένιωθα πιο δικά μου απ’ τα δικά μου.

«Ένα φιλάκι δεν είναι δράμα/ μην το παιδεύεις με τόσες ιδέες· Έτσι απὸ δράμα σε δράμα ξεπέφτεις/ και επανάσταση πάλι ζητάς». Ζούμε σε αντιερωτική εποχή; Πιστεύετε ότι ο έρωτας είναι δυνητικά πιο επαναστατικός από κάθε ιδεολογία;

Δηλαδή, ποια εποχή ήταν ερωτική; Η κοινωνία είναι αντιερωτική, συχνά επικαλούμαι την ταινία του Τρυφώ Η σειρήνα του Μισσισιπή. Ο έρωτας είναι επαναστατικός σε κάθε μορφή του και θυμάμαι την Ελβίρα Μάντιγκαν του Μπο Βίντερμπεργκ με την υπέροχη Πία Ντέγκερμαν. Θα επικαλεστώ ακόμη μια ταινία, του Μίκλος Γιάντσο, την ταινία Ιδιωτικά βίτσια, δημόσιες αρετές, του 1976, εξαιρετικά τολμηρή για την εποχή της, όπου εξετάζεται η αποσύνθεση της αυστρο-ουγγρικής αυτοκρατορίας μέσα από την τραγική ιστορία των εραστών του Μάγιερλινγκ. Ο νεαρός κληρονόμος του θρόνου ενός βασιλείου της Κεντρικής Ευρώπης, στις αρχές του αιώνα, οργανώνει με τους φίλους του μια μεγάλη γιορτή, που μετατρέπεται σε άγριο όργιο που κορυφώνεται με την εκτέλεσή τους απ’ την αστυνομία. Αξέχαστη η ωμή απεικόνιση του βιασμού του αρχηγού της Αστυνομίας από μια πανέμορφη κοπέλα με το υπερμεγέθες στυτικό όργανό της.

Οι συνθέσεις των Χειμερινών Κολυμβητών αντλούν με τρόπο εκλεκτικιστικό και γόνιμο στοιχεία από ποικίλες μουσικές - και όχι μόνο- παραδόσεις, διαπνεόμενες, επίσης, από ένα ιδιαίτερο, συχνά σουρεαλιστικό, χιούμορ. Τι σηματοδοτεί για σας ο αμφιλεγόμενος και συχνά παρεξηγημένος όρος «παράδοση» και γιατί το χιούμορ είναι τόσο σημαντικό «όπλο»;

Αλοίμονό μου αν εξετάζω θεωρητικά κάτι πριν το κάνω.  Θα καταργούσα τον εαυτό μου. Αν επεκταθώ πέραν αυτού που έχει συσσωρευτεί και χωνευτεί εντός μου, θα κολλήσω, θα εξαφανίσω τα ίχνη δημιουργικότητας που μου απομένουν. Επιπλέον από μικρός, σχεδόν αυτόματα, ακολουθώ το έξής: όταν καταλήγω σε κάτι, όταν νομίζω ότι πιστεύω σε κάτι, λέω στον εαυτό μου «πήγαινε στο αντίθετό σου και εκεί θα είσαι πιο κοντά στην αλήθειά σου». Τελευταία, συχνά επαναλαμβάνω: «... αν όμως ως το τέλος, μείνετε παντοτεινά όπως τώρα, χωρίς καμιά ευτυχία, πως δυστυχία δε νιώθετε, θα λέτε». Δεν είμαι ιδιαίτερα χιουμορίστας, αν προκύπτει, αν οι άλλοι εκλαμβάνουν ότι υπάρχει χιούμορ σε  διάφορα λεγόμενά μου, τι να κάνω; Το χιούμορ βέβαια τσακίζει κόκαλα, οι άνθρωποι χωρίς αίσθηση του χιούμορ είναι ανυπόφοροι, κρύοι. Διάβασα κάπου ότι το χιούμορ είναι η ευγένεια της απόγνωσης. Για την παράδοση τι να πω; Ότι «ο ταξιδιώτης έπεσε νεκρός, χτυπημένος από τη γραφικότητα» (Μαξ Ζακόμπ). Ή ότι η παράδοση είναι η βάση κάθε πρωτοπορίας. Να είμαι «σοβαρός» και να γελοιοποιούμαι, να είμαι λίγο εκτός θέματος; Προτιμώ το δεύτερο.

Οι πρώτες σας κυκλοφορίες υπήρξαν ανεξάρτητες παραγωγές. Aν λάβουμε υπόψη τις ζοφερές κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που βιώνουμε, θεωρείτε ότι το να επιδιώκει ένας δημιουργός να λειτουργεί κατά το δυνατόν ανεξάρτητα στο επίπεδο παραγωγής και διανομής της δουλειάς του είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος; Ποια είναι η γνώμη σας για το επίπεδο της μουσικής παραγωγής στην Ελλάδα;

Η πρώτη μας. Η δεύτερη, δική μας παραγωγή, δόθηκε για διανομή στη ΛΥΡΑ και αργότερα και η πρώτη, δεδομένης της οικονομικής εκμετάλλευσης που δεχόμασταν απ’ τους δήθεν υποστηρικτές των ανεξάρτητων παραγωγών, που συν τοις άλλοις μας «έφαγαν» και αρκετά χρήματα. Η ανεξάρτητη παραγωγή σήμερα οδηγεί στην ευκταία σύγχρονη ηχογράφηση όλων των μουσικών και στον περιορισμό των τεχνικών παρεμβάσεων στο τελικό αποτέλεσμα. Τέλος, οι πωλήσεις έχουν πέσει πάρα πολύ, οπότε ο καθένας μπορεί να διαλέξει τον τρόπο παραγωγής που επιθυμεί, τον βολεύει και έχει τη δυνατότητα να επιλέξει. Δεν έχω γενική εποπτεία της παραγωγής δίσκων στην Ελλάδα. Απ’ όσο, όμως, γνωρίζω υπάρχει ιδιαίτερη ευρηματικότητα στον τρόπο παραγωγής  και έχω ακούσει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες χαμηλού κόστους παραγωγές.

«Και τώρα πώς αλλάξανε όλα τριγύρω μας· οι φωνές του δάσους, οι σκιές της νύχτας/ Τώρα σε δρόμους νέους φθίνουμε», γράφατε στους Δακοκτόνους πριν από 25 χρόνια, πολύ πριν την τρέχουσα φάση της κωδικοποιημένα αποκαλούμενης «κρίσης». Τρέφετε κάποια αισιοδοξία για την υπέρβασή της;

Το καλό είναι ότι ολοένα πέφτουν οι μάσκες. Η υπερεθνική οργάνωση και οι απανταχού υπάλληλοί της που διαχειρίζονται και δυναστεύουν τον κόσμο μας, αναγκάζονται  να αποκαλυφθούν. Είμαι αισιόδοξος. Το ΤΑΟ λέει «αν δε βυθιστείς, δε θα βγεις ψηλά». Τώρα βυθιζόμαστε πιο γρήγορα. Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα, όμως οι έχοντες και φοβούνται και είναι αμέτοχοι στην ευτυχία και είναι «ψυχή τε σώματι» δούλοι.

Οι συναυλίες σας είναι απολαυστικές, διαδραστικές και συνήθως απρόβλεπτες στην εξέλιξή τους διαδικασίες. Τι αποκομίζετε από την επικοινωνία σας με το εκάστοτε κοινό;

Ενέργεια και αγάπη και ποικίλες προκλήσεις. Και έχω μια έφεση να είμαι ανοιχτός σε προκλήσεις.

Φέτος συμπληρώνετε, ως μουσική παρέα, 35 συναπτά χρόνια δισκογραφικής παρουσίας, χωρίς να έχετε χάσει τίποτε από την ευρηματικότητα, τη ζωντάνια και τη φρεσκάδα σας. Πώς το καταφέρνετε; Έχετε κάποια καινούρια δισκογραφική δουλειά στα σκαριά;

Αυτά δεν τα πετυχαίνεις επιδιώκοντάς τα  Τα έχεις ή όχι. Υλικό υπάρχει για πάνω από έναν δίσκους, δεν ήρθε φαίνεται η ώρα τους. Εξάλλου, έχουμε εκδώσει πρόσφατα, ως μέλη  του String Theory Ensemble, με τους Γιώργο Πατεράκη και  Μαρία Πλουμή, δυο δίσκους, έναν στουντιακό και έναν live, τραγουδώντας με την υπέροχη Σταυρούλα Παυλίκου που εμφανίζεται κατά καιρούς και με τους Χειμερινούς Κολυμβητές. Ελάτε να μας ακούσετε, τους Χειμερινούς Κολυμβητές, μαζί μας μια υπέροχη νεαρή τραγουδίστρια, η Τότα Ευλαβή, το Σαββατοκύριακο στο σινέ ΙΛΙΟΝ. Καταπληκτικός, άνετος και φιλόξενος χώρος, καθόλου μαγαζίλα, πολύ φτηνό εισιτήριο, ό,τι καλύτερο. Σπάνιο υλικό σε προβολές και λογική ώρα έναρξης. Παρασκευή και Σάββατο στις 22.000, Κυριακή στις 21.00. Χωρίς καθυστέρηση. Δε θα μετανιώσετε. Αναλαμβάνω την ευθύνη.

Ευχαριστώ πολύ τον Αργύρη Μπακιρτζή για το χρόνο που μου διέθεσε και την πνευματώδη επικοινωνία.

Οι Χειμερινοί Κολυμβητές, σε πλήρη απαρτία, ανεβάζουν στη σκηνή του κινηματογράφου ΙΛΙΟΝ (Πατησίων & Τροίας 34) για δεύτερο συνεχόμενο Παρασκευοσαββατοκύριακο (12, 13 και 14 Φεβρουαρίου) τη μουσικοθεατρική παράσταση ΙΛΙΟΥ ΦΑΕΙΝΟΤΕΡΟΙ. Περισσότερες πληροφορίες στο http://ilionpolixoros.gr/news/