Ramtin Lavafi: «Δίνω ιδιαίτερη προσοχή στη μυστικοπάθεια και τα ψέματα»

Στα χνάρια του σινεμά του Φαραντί, ο βραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης Ramtin Lavafi παραδίδει με την ταινία του Το γύρισμα της τύχης, που προβάλλεται από τις 7 Φεβρουαρίου στους κινηματογράφους, ένα καλοφτιαγμένο ψυχολογικό θρίλερ, με τα ηθικά διλήμματα δύο ζευγαριών της μεσοαστικής τάξης της Τεχεράνης στο επίκεντρό του. Συνομιλώντας με τον σκηνοθέτη.

Δεν ανακαλύπτουμε ποτέ ποιον ή τι πραγματικά χτύπησε το αυτοκίνητο των πρωταγωνιστών. Η σύγκρουση είναι απλώς ένα σεναριακό εύρημα το οποίο αποσκοπεί στο να εισαγάγει τους θεατές στο δίχτυ των μυστικών και των ψεμάτων που περιβάλλουν τη ζωή των δύο ζευγαριών. Γιατί επιλέξατε αυτό το εύρημα;

Ακριβώς! Αυτές οι άβολες συνθήκες κάνουν τους χαρακτήρες να δείξουν τις προθέσεις τους. Στην πραγματικότητα, το ατύχημα μετατρέπεται σε καταλύτη για τη δημιουργία ενός δράματος, μιας έντασης ανάμεσα στους χαρακτήρες, ενώ το ίδιο δεν είναι και τόσο σημαντικό.

Και τα δύο ζευγάρια μοιάζουν να ανήκουν στη μεσοαστική τάξη της Τεχεράνης. Είστε εξοικειωμένος με αυτό το συγκεκριμένο περιβάλλον;

Βεβαίως, είμαι πιο κοντά σε αυτή την τάξη της ιρανικής κοινότητας και έχω μια καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων, των σχέσεων και των κριτηρίων της.

Τα ηθικά ζητήματα και διλήμματα σχετιζόμενα με την ενοχή και την ευθύνη διαρκώς εμφανίζονται στις σύγχρονες ιρανικές ταινίες, και το Γύρισμα της τύχης δεν αποτελεί εξαίρεση σ’ αυτό το φιλμικό «κανόνα». Γιατί τέτοια ζητήματα είναι τόσο σημαντικά για σας προσωπικά;

Σε διαφορετικές περιόδους, οι καλλιτέχνες της κάθε κοινωνίας, επισημαίνοντας τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής τους, βιώνουν τις ανησυχίες και τους φόβους της ίδιας εποχής.

Μιας κι οι περισσότεροι Ιρανοί καλλιτέχνες ανήκουν στη μεσαία τάξη, τα αισθητήριά τους είναι υποσυνείδητα πιο ευαίσθητα προς τα προβλήματα των ανθρώπων γύρω τους. Όπως κι οι άλλοι στο φιλμ, δίνω ιδιαίτερη προσοχή στα ίδια προβλήματα, όπως η μυστικοπάθεια και τα ψέματα.

Στιλιστικά, η τελευταία σας δουλειά συχνά δίνει περισσότερο την εντύπωση ενός κινηματογραφημένου θεατρικού. Έχετε θεατρικό υπόβαθρο ή πρόκειται απλώς για την προσέγγιση που προτιμάτε;

Αντιθέτως, έχω φωτογραφικό υπόβαθρο. Αλλά η ιστορία που έγραψα, και η ψυχολογική πίεση που ήθελα να ασκηθεί στους χαρακτήρες μου, με ανάγκασαν να διαλέξω περιορισμένες τοποθεσίες και μια μισοσκότεινη, κρύα ατμόσφαιρα. 

Και οι τέσσερις πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες παίζουν με εξαιρετική πειστικότητα και ειλικρίνεια. Υπάρχει μια ζωντανή παράδοση στην υποκριτική τόσο στο σινεμά όσο και στο θέατρο στο Ιράν, όπως φαίνεται;

Συνομίλησα με τους ηθοποιούς επί πολλές μέρες για τη δίωρης διάρκειας εμπειρία στην οποία οι χαρακτήρες εμπλέκονται και σχεδόν ζήσαμε εκείνες τις στιγμές για μέρες. Αλλά ο κινηματογράφος έχει εξελιχτεί στην κύρια μορφή τέχνης στο Ιράν και πολλές ταινίες παράγονται κάθε χρόνο... περισσότερες από εκατό σε ετήσια βάση!

Από τους ανώδυνους μπιτάτους ήχους των εναρκτήριων σκηνών του πάρτι στη χρήση της διασκευής μιας σύνθεσης του Ερίκ Σατί στην τελευταία σεκάνς, η μουσική έχει επιλεγεί σοφά στο Γύρισμα της τύχης. Πόσο σημαντική είναι για σας;

Φυσικά και σημαίνει πολλά.

Δεδομένου του καταπιεστικού καθεστώτος στη χώρα σας, πώς καταφέρνετε να παρακάμπτετε κάθε δυνητική λογοκριτική επέμβαση χωρίς να προδίδετε το καλλιτεχνικό σας όραμα;

Η λογοκρισία είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Κάποιες φορές μας περιορίζει και κάποιες φορές βγάζει στην επιφάνεια τη δημιουργικότητά μας. Νομίζω ότι έχουμε μάθει αυτά τα χρόνια τι να κάνουμε με αυτή.

Πέραν της προβολής και της διπλής βράβευσής του στο περσινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Τεχεράνης, πώς έγινε δεκτό το Γύρισμα της τύχης από τα εγχώρια κοινά;

Το φιλμ έγινε δεκτό πολύ καλά και σχεδόν όλοι οι θεατές έφυγαν από το σινεμά ικανοποιημένοι, γιατί πίστεψαν ότι αποτελεί μια ειλικρινή εικόνα της κοινότητας γύρω τους. Το βρήκαν πολύ ειλικρινές.

Από όσο ξέρω, το Γύρισμα της τύχης είναι η πρώτη ταινία σας που εξασφαλίζει διανομή στην Ελλάδα. Προσδοκάτε πως θα καταφέρει να σχετιστεί με το ελληνικό σινεφίλ κοινό;

Θέλω πολύ να μάθω την άποψη του ελληνικού κοινού. Θα ήταν σίγουρα εκπληκτικό αν μπορούσα να παρακολουθήσω το φιλμ μαζί τους και να δω τις αντιδράσεις και τα συναισθήματά τους.

Η ταινία του Ramtin Lavafi Το γύρισμα της τύχης προβάλλεται στους κινηματογράφους από τις 7 Φεβρουαρίου σε διανομή της AMA Films.