Μισέλ Οσελό: «Είμαι μια ανθρώπινη ύπαρξη που ενδιαφέρεται για την ανθρωπότητα»

Άρτι αφιχθείς από τη Νέα Υόρκη, ο Γάλλος «μάγος» του animation Μισέλ Οσελό (Ο Κιρικού και η Μάγισσα) μας ξεναγεί στον κόσμο του, με αφορμή την οπτικά συναρπαστική και πολιτικά αιχμηρή τελευταία του δουλειά Η Dilili στο Παρίσι, η οποία προβάλλεται για δεύτερη βδομάδα στις αίθουσες.

«Νομίζω ότι είμαι σαν μηλιά που κουβαλά μήλα», γράφετε στο προσωπικό σας site σχετικά με την κλίση σας στη δημιουργία ταινιών. Είναι, λοιπόν, αυτή η δημιουργία μια οργανική διαδικασία που «αναβλύζει» από μέσα σας;

Είναι το σινεμά η απόλυτη μορφή τέχνης, ενσωματώνοντας το σχέδιο, τη συγγραφή και την αφήγηση;

Ναι, είναι ένας τρόπος να το θέσεις- και να αποφύγεις ερωτήσεις χωρίς απαντήσεις... «Η δημιουργία ταινιών είναι μια οργανική διαδικασία που αναβλύζει από μέσα μου». Κάνω πράγματα ενστικτωδώς. Κάνω αυτό που θέλω, αυτό που με ευχαριστεί. Δε σχετίζεται με το «βιοπορισμό», αλλά απλώς με το να είμαι ζωντανός. Δεν ακολουθώ κάποια έρευνα κοινού, ούτε συνταγές για τη συγγραφή σεναρίων.

Δεν πρόκειται να διακηρύξω πως η δημιουργία φιλμ είναι η απόλυτη μορφή τέχνης, αλλά ναι, το νιώθω στην περίπτωσή μου. Σχέδιο, ζωγραφική, συγγραφή, αφήγηση, χορός, τραγούδι, διανόηση, κρίση, το να καταπιάνομαι με κάθε θέμα για το οποίο νοιάζομαι.

Αν και η πρώτη σας μικρού μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων Gédéon κυκλοφόρησε το 1976, σας πήρε άλλα εικοσιδύο χρόνια για να ολοκληρώσετε την πρώτη μεγάλου μήκους, Ο Κιρικού και η Μάγισσα, μια τεράστια κριτική και εισπρακτική επιτυχία. Γιατί χρειαστήκατε τόσο καιρό μέχρι να φτάσετε σε εκείνο το στάδιο;

Μια καλή και φρικτή ερώτηση! Η τραγωδία μου είναι ότι δεν είμαι καλός στο να βρίσκω χρήματα ή να δελεάζω πλούσιους παραγωγούς. Και κάθε ταινία απαιτούσε λεφτά, περισσότερο από σήμερα. Ένας άλλος λόγος ήταν πως οι μεγάλου μήκους ταινίες κινουμένων σχεδίων δε φτιάχνονταν εκείνη την εποχή στη Γαλλία, με λίγες εξαιρέσεις σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους.

Η κυριαρχία του Ντίσνεϊ ήταν απόλυτη, παντού στον κόσμο. Και το να βρεις χρήματα για τον Κιρικού και την Μάγισσα στη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 αποδείχτηκε πολύ δύσκολο, καθώς και η εύρεση διανομέα, μιας και κανείς δεν πίστευε ότι ένας Γάλλος σκηνοθέτης θα μπορούσε να κάνει μια πετυχημένη μεγάλου μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων. Τώρα, όλα έχουν αλλάξει.

Θα θέλατε να μου πείτε περισσότερα για την τεχνική που χρησιμοποιείτε κατά τη διάρκεια της δημιουργίας φιλμ κινουμένων σχεδίων; Έχει αλλάξει ή βελτιωθεί με τη χρήση των ψηφιακών μέσω ανά τα χρόνια;

Η είσοδος στην ψηφιακή εποχή δεν άλλαξε πολλά για μένα. Ήξερα τι ήθελα και οι ψηφιακοί ανιματέρ κατανοούσαν απολύτως τις επιθυμίες μου. Με τη CGI βίωνα την ευχαρίστηση να έχω πλήρη γλυπτά να κινούνται προς κάθε κατεύθυνση, καθώς και πλήρη αρχιτεκτονικά φόντα, πραγματικά τρισδιάστατα.

Βρίσκω, ωστόσο, τη CGI πολύ βαριά και κοστοβόρα. Σκοπεύω να κάνω την επόμενη ταινία μου δισδιάστατη, κατά το μεγαλύτερο μέρος ψηφιακά, και κατά ένα μικρό σε ανάγλυφες χάρτινες σιλουέτες, γιατί έχει πλάκα κι αυτή η μικρή μαγεία μπορεί να συναρπάσει το κοινό. 

Το τελευταίο σας φιλμ, Η Dilili στο Παρίσι, εκτυλίσσεται στο Παρίσι της Μπελ Επόκ. Τι το τόσο ιδιαίτερο έχει για σας η συγκεκριμένη εποχή σε πολιτισμικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο; Και πώς μπορεί εκείνο το ζωηρό πνεύμα να αναβιωθεί στο άγονο παρόν της Ευρώπης;

Αυτή η περίοδος της Μπελ Επόκ είναι αξιοσημείωτη. Κάποια από τα πρόσωπα που ήταν δραστήρια στο Παρίσι τότε: Ρενουάρ, Ροντέν, Μονέ, Ντεγκά, Τουλούζ-Λοτρέκ, Ματίς, Πικάσo, Κολέτ, Προυστ, Ντεμπισί, Λουίζ Μισέλ, Σάντος-Ντιμόν, Άιφελ, Παστέρ, Μαντάμ Κιουρί, Σάρα Μπερνάρ...

Αν η Ευρώπη νομίζει ότι είναι μέτρια, γίνεται μέτρια. Αν η Ευρώπη νομίζει πως έχει ταλέντο, το έχει. Κάποιες από τις διασημότητες που κατονόμασα δεν ήταν γνωστές το 1900. Ας βρούμε τις καινούριες και ας τις βοηθήσουμε. Ας είμαστε κάποιες από αυτές.

Πέραν των προφανών αισθητικών και καλλιτεχνικών αρετών του, το φιλμ Η Dilili στο Παρίσι έχει μια δυνατή πολιτική διάσταση, θίγοντας ζητήματα ταυτότητας, κακοποίησης των γυναικών, γυναικείας ενδυνάμωσης και της ανόδου του ανορθολογισμού. Υπάρχει χώρος για πολιτική στη δημιουργία ταινιών κινουμένων σχεδίων;

Ένα φιλμ animation είναι ένα μέσο όπως η λογοτεχνία. Μπορείς να ασχοληθείς με οποιοδήποτε θέμα και να απευθυνθείς σε οποιοδήποτε κοινό. Ασφαλώς και μπορεί να εισέλθει στο πεδίο της πολιτικής. Για τις δικές μου ταινίες δε θα χρησιμοποιούσα τη λέξη «πολιτική», είμαι μια ανθρώπινη ύπαρξη που ενδιαφέρεται για την ανθρωπότητα. Το θέμα της Dilili είναι σοβαρό. 

Μόλις επιστρέψατε από τη Νέα Υόρκη. Πού θα εντοπίζατε τις βασικές διαφορές ανάμεσα στην ποικιλόμορφη ευρωπαϊκή παράδοση του animation και του βορειοαμερικανικού ομολόγου του, όπως ενσαρκώνεται μέσα από τις παραγωγές τύπου Γουόλτ Ντίσνεϊ;

Ας το θέσω απλά. Ας πούμε ότι η αμερικανική πλευρά είναι: μεγάλες εταιρείες που φτιάχνουν σπουδαία προϊόντα και τα πουλάνε πολύ καλά. Ο υπόλοιπος κόσμος είτε τα πιθηκίζει, χωρίς πολλή επιτυχία, ή έχει δημιουργούς που δημιουργούν προσωπική δουλειά. Αυτοί δεν είναι τόσο επιτυχημένοι όσον αφορά στα νούμερα, αλλά είναι αναγκαίοι για να κρατήσουν τον κόσμο πλούσιο, ποικιλόμορφο και ανοιχτό. Φέρνουν το οξυγόνο που χρειαζόμαστε.

Και, τελικά, υπάρχει μια «ενήλικη» και μια «παιδική» εκδοχή του animation ή είναι απλώς ζήτημα προσέγγισης;

Η ιδέα ότι το animation είναι για παιδιά προέρχεται από την επιτυχία του Ντίσνεϊ, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Μπορείς να κάνεις τα πάντα με τα φιλμ κινουμένων σχεδίων.

Στην περίπτωσή μου, ποτέ δεν έκανα μια ταινία για παιδιά, είναι για τον καθένα. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που στα παιδιά αρέσουν τόσο πολύ οι ταινίες μου, γιατί σε κανέναν δεν αρέσει να του φέρονται σαν ένα ανόητο μωρό. Τα παιδιά ζουν στον περίπλοκο ενήλικο κόσμο. Το να κάνεις άνοστα φιλμ για αυτά είναι ένας παραλογισμός.

Ευχαριστώ θερμά τον Φιλίπ Σιλβύ από την εταιρεία παραγωγής Studio O για την πολύτιμη συμβολή του στην πραγματοποίηση της συνέντευξης με τον σκηνοθέτη.

Περισσότερες πληροφορίες για τον Μισέλ Οσελό και την πολυεπίπεδη δουλειά του μπορείτε να αναζητήσετε στο προσωπικό του site.

Η ταινία του Μισέλ Οσελό Η Dilili στο Παρίσι προβάλλεται για δεύτερη βδομάδα στις αίθουσες σε κοινή διανομή της Rosebud.21 και της Seven Films.