Αχιλλέας Σκεύης: «Ο κυρ-Θόδωρος μου άνοιξε τον δρόμο να βλέπω την μαγεία του κόσμου»

 

26 χρόνια μετά την εμβληματική ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου Μια αιωνιότητα και μια μέρα, η παιδικότητα στο βλέμμα και στο χαμόγελο του Αχιλλέα Σκεύη, του μεταναστόπουλου «χωρίς χαρτιά» στο φιλμ, παραμένει αναλλοίωτη.

Η συνάντηση με τον ηθοποιό στο περιθώριο της ημερίδας «Ίχνη αιωνιότητας: Θόδωρος Αγγελόπουλος», που πραγματοποιήθηκε στις 27 Απριλίου, μια γλυκιά εμπειρία.

Η γνωριμία σου με τον αείμνηστο Θόδωρο Αγγελόπουλο προέκυψε μέσα από την συνήθη διαδικασία του casting για την ταινία Μια αιωνιότητα και μια μέρα;

Επειδή είχα έρθει από την Βόρειο Ήπειρο, το μέρος όπου γεννήθηκα, το 1995, δε γνώριζα τι θα πει κινηματογράφος, θέατρο, χορός. Ξαφνιάστηκα. Έκανα εντύπωση στον βοηθό του, τον Αλέξανδρο Λαμπρίδη.

Ήμουν με το ποδήλατό μου, μου μίλησε και με ρώτησε αν θέλω να συμμετάσχω σε μια ταινία. Μετά από αυτό έγιναν δυο-τρεις συναντήσεις με τον «κυρ-Θόδωρο» -έτσι τον αποκαλούσα στα έντεκά μου- και μου έδωσε ένα κείμενο να το μάθω απέξω.

Είχα την ευτυχία να γνωρίσω και να νιώσω ειρηνικά και ευαίσθητα μπροστά σε αυτόν τον μεγάλο καλλιτέχνη.

Είχες ξαναπαίξει, ίσως ως πιτσιρικάς, σε κάποια σχολική παράσταση ή ήταν η πρώτη φορά κατά την οποία υποδυόσουν έναν ρόλο;

Όχι, δεν είχα συμμετάσχει.

Πρώτη σου φορά, λοιπόν, και πρώτη επαφή με το σινεμά, γενικά. Πώς έμαθες, αλήθεια, σινεμά μέσα από αυτήν την συνάντηση; Αν μαθαίνεται, τελικά.

Είχα την τύχη να συναντηθώ με αυτήν την διεθνή προσωπικότητα, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Με ενηλικίωσε. Σήμερα, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι με μύησε στο να αντιλαμβάνομαι τι θα πει σωστός κινηματογράφος.

Ως άνθρωπος και ως δάσκαλος, πώς σε αντιμετώπισε ο Αγγελόπουλος; Ήταν τρυφερός, αυστηρός, είχε κατανόηση, υπομονή;

Είχε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που τα γνωρίζω πια και τα χρησιμοποιώ.

Σινεμά, επομένως, δεν είχες παρακολουθήσει, τον Αγγελόπουλο ούτε ως όνομα τον γνώριζες αρχικά, τι ήταν, λοιπόν, για σένα ο κόσμος του κινηματογράφου όπως τον βίωσες μέσα από τα γυρίσματα; Κάτι θαυμαστό, περίεργο, τρομακτικό;

Μαγεία, υπομονή και αποτέλεσμα.

Οπότε η συγκεκριμένη εμπειρία καθόρισε την μετέπειτα ματιά σου στην υποκριτική.

Ναι. Ο κυρ-Θόδωρος μου άνοιξε τον δρόμο να βλέπω την μαγεία του κόσμου - και στις καλές και στις άσχημες στιγμές. Η μαγεία είναι παντού, φτάνει να μπορείς να την αναγνωρίσεις. Μου δίδαξε αξίες, ήθος, δοτικότητα. Αυτά του χρωστάω.

Δυσκολίες, οποιουδήποτε τύπου, υπήρξαν, παρ’ όλα αυτά;

Αυτός ο κόσμος ήταν κάτι καινούριο για μένα - και μου άρεσε.

Από την μία ήθελα να παίξω. και από την άλλη αυτό το τραπέζι με τον σπουδαίο  Μπρούνο Γκανζ στο οποίο καθόμασταν και μας μιλούσε για τους ρόλους μας μού ήταν κάτι πρωτόγνωρο και με έλκυε, χωρίς να ξέρω τι ακριβώς με έλκυε.

Ως πιτσιρικάς διακρινόσουν για μια αθωότητα, καθαρότητα και φωτεινότητα τόσο ως προς το βλέμμα και την εν γένει φυσική σου παρουσία όσο και ως προς την αντίληψη των ανθρώπων και των πραγμάτων.

Όταν έχεις πλάι σου έναν άνθρωπο που σ’ αγαπάει, σου «χτίζει» αυτά τα χαρακτηριστικά. Όλα είναι σχέση. Από την εμπειρία μου με τον λατρεμένο Θόδωρο κρατώ αυτή την σχέση η οποία αναπτύχθηκε μεταξύ μας.

Ήταν ένας  άνθρωπος ο οποίος όλα τα έλυνε. Δεν υπήρχαν δυσκολίες για εκείνον. Είχε όραμα. Μου έδινε χρόνο, που και στις ταινίες του ήταν το πιο σημαντικό στοιχείο.

Και αντικείμενο πολεμικής επίσης.

Σίγουρα. Ακόμα και σήμερα, και στο θέατρο και  στην τηλεόραση  δεν καταναλώνομαι. Κάθομαι σε ένα σημείο και συγκεντρώνομαι, όπως μου έχει διδάξει εκείνος.

Μπορώ να σου αφηγηθώ μια ιστορία;

Βεβαίως!

Στα γυρίσματα της σκηνής κατά την οποία  ο Μπρούνο Γκανζ πάει να με παραδώσει  στην γιαγιά μου, στα σύνορα, έχασα τα λόγια μου. Έπαθα σοκ.

Μετά, όμως, επί τρεις ώρες κάτσαμε σ’ ένα καφενείο στην Φλώρινα με τον Θόδωρο και μου μιλούσε γι’ αυτήν την σκηνή.

Δε με αντιμετώπιζε ως ένα εντεκάχρονο παιδί.

Αλλά ως ισότιμο συνεργάτη.

Όπως αντιμετώπιζε τον Μπρούνο Γκανζ, αντιμετώπιζε και μένα. Δεν έλεγε, «Φέρ’τε τον μικρό», αλλά: «Φέρ’τε τον Αχιλλέα».

Επιστρέφοντας στην Θεσσαλονίκη για την συνέχιση των γυρισμάτων, «μιλούσαμε» πια με τα μάτια. Από κει και πέρα συνεννοούμασταν με τα μάτια.

Είχατε οδηγηθεί στην ουσία.

Στην σχέση, στην αίσθηση ότι όλα χτίζονται.

Συχνά, οι δουλειές του Αγγελόπουλου επισκιάζονται από το ιστορικοπολιτικό τους πλαίσιο και φορτίο.

Ως γνήσιος Έλληνας  έχει κοινωνικοπολιτική νοοτροπία, κάτι που κάποιοι δεν καταλαβαίνουν ακόμα και σήμερα.

Θεωρείτο -και πιθανώς ήταν- ένας εγκεφαλικός σκηνοθέτης. Παρ’ όλα αυτά, μέσα από το «ξεδίπλωμα» της αφήγησης στην Αιωνιότητα παράγεται μια έντονη και ατόφια συγκίνηση, έτσι δεν είναι;

Ναι, έτσι είναι. Όταν μιλάς για αλήθεια, πάντοτε είναι συγκινητικό.

Μια τέτοια αλήθεια έκτοτε αναζητάς και στις κατοπινές σου δουλειές;

Τι άλλο αποζητάμε στην εποχή μας; Την αλήθεια στις ανθρώπινες σχέσεις και τις συνεργασίες. Λέμε την αλήθεια για να μας προστατεύσει, όχι για να μας τρομάξει.

Το θέατρο σε ελκύει πιο πολύ ή και ο κινηματογράφος; Ή υπάρχουν κι άλλα πεδία που έχεις εξερευνήσει ή θα ήθελες να εξερευνήσεις στο μέλλον;

Και τα τα δύο με ελκύουν, όπως και ο χορός. Δε διαχωρίζω την τέχνη μου.

Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι ρόλοι ή χαρακτήρες οι οποίοι σε γοητεύουν περισσότερο από άλλους;

Δεν ψάχνω ρόλους, ψάχνω ωραίους ανθρώπους. Οι συνεργασίες μ’ ενδιαφέρουν.

Τους βρίσκεις -σε γενικές γραμμές, αυτούς τους «ωραίους ανθρώπους»;

Είμαι πολύ ευγνώμων που έχω δουλέψει με πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι επίσης με έχουν καθορίσει με το έργο και την σκέψη τους.

Θα ήθελες να μου αναφέρεις μερικά ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων ανθρώπων;

Τους δασκάλους μου στην σχολή: Αντρέα Θωμόπουλο, Δημήτρη Παπαγιάννη, Θόδωρο Εσπίριτου, Λάζαρο Γεωργακόπουλο, Μαρία Κατσιαδάκη, Σίμωνα Πάτροκλο.

Τους σκηνοθέτες: Ρούλα Πατεράκη, Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, Χρήστο Χατζηπαναγιώτη, Σταμάτη Φασουλή, Γιάννη Κακλέα, Πέτερ Στάιν.

Σε ό,τι αφορά την εγχώρια καλλιτεχνική πραγματικότητα, υπάρχουν και καταστάσεις/συμπεριφορές που σε απογοητεύουν, προβληματίζουν ή και θυμώνουν;

Είχα την τύχη να συνεργαστώ με τους ανθρώπους τους οποίους προανέφερα.

Εκτός από τύχη, χρειάζονται ικανότητα και ταλέντο.

Εκτός από την τύχη, χρειάζεται και πολλή δουλειά, ακόμα και όταν είσαι άνεργος.

Φαντάζει αναλλοίωτη η παιδικότητα στο βλέμμα σου τόσα χρόνια μετά την Αιωνιότητα. Διατηρείς, άρα, μια αίσθηση παιδικότητας στον τρόπο με τον οποίο σχετίζεσαι με τους άλλους ή αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο;

Ο καλλιτέχνης οφείλει να είναι παιδί μέχρι το τέλος του.

Άνθρωποι που δε σε γνωρίζουν προσωπικά και ενδεχομένως σε συναντούν μετά από παραστάσεις εξακολουθούν να σε ταυτίζουν ακόμα και σήμερα με τα παιδάκι που ήσουν τότε;

Μόνο όσοι έχουν δει την ταινία.

Πού θα μπορούσαμε να σε δούμε μελλοντικά, επί σκηνής ή στην οθόνη;

Αυτό, το μέλλον το γνωρίζει, γιατί προσπαθώ να μην πάω σε μια παράσταση προς κατανάλωση!

Η συνέντευξη με τον Αχιλλέα Σκεύη διεξήχθη στο πλαίσιο της ημερίδας «Ίχνη αιωνιότητας: Θόδωρος Αγγελόπουλος», η οποία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 27 Απριλίου στο Αμφιθέατρο «Λεωνίδας Ζέρβας» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.

Ευχαριστώ θερμά την Φοίβη Οικονομοπούλου για την πολύτιμη συμβολή της στην υλοποίησή της.

Ευχαριστώ επίσης τον Αχιλλέα Σκεύη για την παραχώρηση της φωτογραφίας του που συνοδεύει το κείμενο.